محمدباقر بهبهانی: تفاوت میان نسخه‌ها

همایش بزرگداشت وحید بهبهانی، با هدف بررسی آثار و نظرات علمی او در سال ۱۳۹۴ش در کربلا برگزار شد و از مجموعه کتاب‌هایی مرتبط با زندگی‌نامه، شاگردان و دیدگاه‌های فقهی، اصولی، حدیثی و.. بهبهانی رونمایی گردید.

محمدباقر بهبهانی در [[اصفهان]] و در سال ۱۱۱۸ قمری متولد شد.<ref>علیاری، بهجة الامال، ۱۳۶۶ش، ج ۶، ص۵۷۲</ref> پدرش، محمداکمل اصفهانی، از شاگردان [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] بود<ref>قمی، الکنی، ج۲، ص۹۷.</ref> و مادرش دختر آقانورالدین بن [[محمدصالح بن احمد مازندرانی|ملا صالح مازندرانی]] بوده است.<ref>بهبهانی، فوائدالوحید، ص۶۴؛ بهبهانی، الرسائل، ۱۴۱۶ق، ص۲۸، ۱۹۶؛ قمی، فوائد، ج۲، ص۴۰۸.</ref> بهبهانی از احفاد [[محمدباقر مجلسی]] است.<ref>آزادکشمیری، نجوم السماء فی تراجم العلماء، ۱۳۸۷ش، متن ج‏۱، ص۳۲۷.</ref>

بهبهانی در [[۲۹ شوال]] سال ۱۲۰۵ق ([[۱۰ تیر]] [[سال ۱۱۷۰ شمسی|۱۱۷۰ش]]) وفات کرد و در [[کربلا]] در [[حرم امام حسین(ع)]] و در پایین‌پای [[شهدای کربلا]] به خاک سپرده شد.<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان‌نما، ۱۳۷۳ ش، ج ۱، ص ۵۱</ref>

اولین فرزند وحید به نام [[آقا محمدعلی بهبهانی|محمد علی]]، فقیهی مشهور در [[کرمانشاه]] بود. فرزند دیگر وی عبدالحسین نام داشت که در دوران [[مرجع تقلید|مرجعیت]] پدرش امور مالی و بررسی [[فتوا|استفتائات]] بر عهده او بوده است.<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان‌نما، ۱۳۷۳ش، ج۱، ص۱۶۸</ref>

وی دختری نیز داشته که همسر [[سید علی طباطبایی]] (صاحب ریاض) شد و از فرزندان او [[سید محمد طباطبایی مجاهد]] (متوفی ۱۲۴۲)، صاحب [[المناهل]] است که فتوای [[جهاد]] علیه روسیه تزاری را در زمان [[فتحعلی شاه قاجار]] صادر کرد.<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان‌نما، ۱۳۷۳ ش، ج ۱، ص ۱۲۸، ۱۷۹؛ دوانی، آقامحمدباقر بن محمداکمل اصفهانی معروف به وحید بهبهانی، ۱۳۶۲ش، ص ۲۵۶ و ۲۷۲.</ref>

وحید بهبهانی دوران کودکی و نوجوانی را در اصفهان گذراند و [[علوم عقلی]] را نخست نزد پدرش آموخت<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان‌نما، ج ۱، ص ۱۴۷</ref> و بعد از مرگ پدر و هجوم و تسلط [[محمود افغان]] بر اصفهان در ۱۱۳۵ق، از اصفهان خارج و در بهبهان و حوالی آن اقامت گزید و بدان جهت به بهبهانی شهرت یافت.<ref>حبیب آبادی، مکارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۲۲.</ref>  بهبهانی چندی بعد راهی [[عراق]] شد. در [[نجف]] از اساتیدی چون [[سید محمد طباطبایی بروجردی]] (پدر همسرش)، [[سید صدرالدین قمی همدانی]] (شارح وافیة الاصول) بهره برد.<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان‌نما، ۱۳۷۳ ش، ج۱، ص۱۴۷–۱۴۹؛ دوانی، آقامحمدباقر بن محمداکمل اصفهانی معروف به وحید بهبهانی، ۱۳۶۲ش، ص۱۱۲.</ref>

وی از پدر و نیز سید صدرالدین قمی و سید محمد بروجردی اجازه روایت دریافت نموده بود.<ref>حبیب آبادی، مکارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۲۹.</ref>

محمدباقر بهبهانی پس از تکمیل تحصیل در عراق، راهی [[بهبهان]] شد و بین سال‌های ۱۱۴۰ تا ۱۱۷۰ق حدود سی سال در آنجا سکونت داشت.<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان‌نما، ۱۳۷۳ ش، ص۱۴۷–۱۴۹.</ref> برخی عامل هجرت بهبهانی را به بهبهان، موقعیت آرام این منطقه دانسته که پس از آشفتگی اوضاع اصفهان، پناهگاه اهل علم گردیده بود، عامل دیگر مقابله با مسلک [[اخباریان|اخباری]] بوده که در آن زمان توسط [[شیخ عبدالله سماهیجی بحرینی]] (متوفی ۱۱۳۵ق) در بهبهان رونق یافته و پس از او شاگردش [[سید عبدالله بلادی]] (متوفی ۱۱۶۵ق) آن را دنبال می‌کرد.<ref>جزایری، الاجازة الکبیرة، ۱۴۰۹ق، ص۲۰۵–۲۰۶؛ بحرانی، لؤلؤة البحرین، ص ۹۳ و ۹۸.</ref>{{سخ}}وحید بهبهانی پس از مقابله علمی پیگیر با روش اخباری در بهبهان به اتفاق جمعی از بستگان و عشایر محلی به [[کربلا]] رفت و در آنجا ساکن شد و تا پایان عمر در آنجا ماند.<ref>بهبهانی، مرآت الاحوال جهان‌نما، ۱۳۷۳ ش، ج ۱، ص ۱۴۸–۱۴۹.</ref> گفته شده محمدباقر بهبهانی به‌ ''استاد الکلّ فی الکلّ'' معروف است.<ref>مازندرانی، ج ۶، ص ۱۷۷؛ تنکابنی، قصص العلماء، ص ۱۹۸؛ جاپلقی، روضة البهیة فی طرق الشفیعیة، ص ۳۱؛ بهبهانی، مرآت الاحوال جهان‌نما، ۱۳۷۳ ش، ج ۱، ص ۱۴۶–۱۴۷</ref>

در منابع، نام شاگردان مشهور بهبهانی که برخی از وی اجازه روایت دریافت کرده‌اند، تا چهل نفر ذکر شده است.<ref>حبیب آبادی، مکارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۲۹–۲۳۱.</ref> او چهار شاگرد مبرّز به نام مهدی داشت.<ref>شبیری زنجانی، جرعه‌ای از دریا، ج۲ ص۳۲۸</ref>. نام برخی از شاگردان او عبارتند از:

{{ستون-شروع|۳}}

{{پایان}}

محمدباقر بهبهانی بر ابواب [[عبادت|عبادات]] کتاب [[مفاتیح الشرایع]] اثر [[محمدمحسن فیض کاشانی|فیض کاشانی]] شرح و بر [[مدارک الاحکام فی شرح شرائع الاسلام (کتاب)|مدارک الاحکام]] نوشته [[سید محمد موسوی عاملی]] حواشی نوشته است. وی در [[علم رجال]] و [[حدیث]] نیز تحقیقات رجالی داشت که به صورت تعلیقه بر کتاب ([[منهج المقال]]) است و کوشیده تا راویانی را که دلیل روشنی بر [[ثقه|وثاقت]] آنان نیست به کمک قرائن توثیق کند و از این جهت مورد نقد رجال‌شناسان متأخّر قرار گرفته است.<ref>خوئی، معجم رجال الحدیث، ۱۴۰۳ق، ج ۲، ص ۳۴۶ و ج ۵، ص ۱۲۹، ۱۳۳ و ج ۷، ص ۶۰ و ج ۱۶، ص ۴۵–۴۶</ref>

{{پایان}}

{{اصلی|اخباریان}}

مبارزه آیت الله بهبهانی با [[اخباریان|اخباری‌گری]] از زمان توقّف طولانی او در بهبهان آغاز شد. بهبهان به سبب مهاجرت بسیاری از علمای [[بحرین]] مرکز فعالیت پیروان نظریه اخباری‌گری شده بود و وحیدبهبهانی در آنجا به تدریس، اقامه [[نماز جماعت]] و تصّدی امور دینی و از همه مهم‌تر به تألیف در جهت تبیین و نقد آرای اخباریان پرداخت. وی کتاب الاجتهاد و الاخبار را که نوعی دفاعیه از مسلک [[اجتهاد]] است، در ۱۱۵۵ق در بهبهان تألیف کرد و در آن مبانی اخباری‌گری را به باد انتقاد گرفت.

محمدباقر بهبهانی بیش از سی سال در [[حوزه علمیه کربلا]] ماند و موفق شد تا جریان اخباری‌گری را کنار زده، حوزه اجتهادی خود را بر پا کند.<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعة، ۱۴۰۳ق، ج ۱۶، ص ۳۳۰–۳۳۱</ref> از آنجا که [[اصول فقه]] در اثر تجدید نظر وی در مباحث آن ترویجی شگفت‌آور یافت، او را مؤسس بهبهانی و مروج بهبهانی لقب دادند.<ref>حبیب آبادی، مکارم الآثار در احوال رجال دوره قاجار، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۲۲۲.</ref>

همایش بزرگداشت وحید بهبهانی، با هدف بررسی آثار و نظرات علمی او ۱۱ مرداد ۱۳۹۴ش در [[کربلا]] برگزار شد.<ref>[https://fa.abna24.com/service/session/archive/2015/08/02/690959/story.html «همایش بین‌المللی آیت الله وحید بهبهانی در کربلا آغاز شد»]، خبرگزاری ابنا.</ref> در این کنگره از مجموعه کتاب‌هایی با نام «سلسلة آثار المؤتمر العالمی للعلامة المجدد الوحید البهبهانی» تألیف نویسندگان مختلف، مرتبط با زندگی‌نامه، شاگردان و دیدگاه‌های فقهی، اصولی، کلامی، رجالی، حدیثی و.. بهبهانی در ۱۹ جلد رونمایی شد.<ref>[https://iqna.ir/fa/news/3338211/کنگره-بین‌المللی-علامه-وحید-بهبهانی-در-کربلا-آغاز-به‌کار-کرد-عکس «کنگره بین‌المللی علامه وحید بهبهانی در کربلا آغاز به‌کار کرد»]، خبرگزاری ایکنا.</ref> این کتاب‌ها توسط انتشارات مرکز کربلاء للدراسات و البحوث در ۱۴۳۶ق در کربلا به چاپ رسید.<ref>بوری، الوحید البهبهانی محدثا، ۱۴۳۶ق، شناسنامه کتاب.</ref>

{{پانوشت}}

{{منابع}}

* آقا بزرگ طهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعة، چاپ علی نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳ق.

{{پایان}}{{پایان}}

{{فقیهان شیعه در قرن ۱۲ق}}

{{مراجع تقلید شیعه}}