|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه زندگینامه
| |
| | اندازه جعبه =
| |
| | عنوان = سید محمدسعید حبوبی
| |
| | نام =
| |
| | تصویر = سیدمحمدسعید حبوبی.jpg
| |
| | اندازه تصویر =
| |
| | عنوان تصویر =
| |
| | زادروز = <!-- {{تولد و سن|سال (۴ رقم فارسی) |ماه (۱ یا دو رقم فارسی) |روز (۲ رقم فارسی) }} --> ۱۲۶۶ ه.ق
| |
| | زادگاه =
| |
| | تاریخ مرگ = <!-- {{مرگ و سن|سال|ماه|روز|سال|ماه|روز}} (تاریخ مرگ سپس تولد) --> ۱۳۳۳ ه.ق
| |
| | مکان مرگ = ناصریه
| |
| |عرض جغرافیایی محل دفن=
| |
| |طول جغرافیایی محل دفن=
| |
| <!-- عرض جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش‌فرض شمال-->
| |
| |latd=|latm=|lats=|latNS=N
| |
| <!-- طول جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیش‌فرض غرب-->
| |
| |longd=|longm=|longs=|longEW=E
| |
| | محل زندگی = عراق
| |
| | ملیت =
| |
| | نژاد = عرب
| |
| | تابعیت =
| |
| | تحصیلات =
| |
| | دانشگاه =
| |
| | پیشه =
| |
| | سال‌های فعالیت =
| |
| | کارفرما =
| |
| | نهاد =
| |
| | نماینده =
| |
| | شناخته‌شده برای =
| |
| | نقش‌های برجسته = عالم، ادیب، از علمای مجاهد عراق
| |
| | سبک =
| |
| | استادان = عرفان: [[ملا حسینقلی همدانی]]، فقه و اصول: [[میرزا حبیب الله رشتی]]، [[حاج آقا رضا همدانی]]، [[محمد شرابیانی]]، [[محمد طه نجف]]
| |
| | شاگردان = [[سید محسن حکیم]]، [[سید محمود حکیم]]، [[سید هاشم حکیم]]، [[عدنان غریفی]]، [[جواد شبیبی]]، [[صالح حریری]]
| |
| | شهر خانگی = نجف
| |
| | تلویزیون =
| |
| | لقب =
| |
| | حزب =
| |
| | جنبش =
| |
| | مخالفان =
| |
| | هیئت =
| |
| | دین =اسلام
| |
| | مذهب =شیعه
| |
| | منصب =رهبری جهاد مردم عراق علیه انگلیس ۱۹۱۴م/۱۳۳۲ق
| |
| | مکتب =
| |
| | آثار =
| |
| | خویشاوندان سرشناس =
| |
| | گفتاورد =
| |
| | جوایز =
| |
| | امضا =
| |
| | اندازه امضا =
| |
| | وبگاه =
| |
| | پانویس =
| |
| }}
| |
|
| |
|
| '''سید محمدسعید حَبّوبی'''؛ (۱۲۶۶ق ـ ۱۳۳۳ق) مشهور به '''حَبّوبی كبیر'''، [[فقیه]] و شاعر [[امامیه|امامی]] و یكی از رهبران ''[[جهاد]]'' [[عراق]] با انگلیس بود. ایشان اولین كسی بود كه به جواز تأسیس مدارس جدید در [[بغداد]]، برای آموزش زبانهای خارجی، [[فتوا]] داد.
| |
|
| |
| از مشهورترین استادان وی می توان [[ملا حسینقلی همدانی]]، [[میرزا حبیب الله رشتی]]، [[سید مرتضی رضوی كشمیری]]، [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی]] و [[سید محسن حکیم]] را نام برد. همچنین در زمان اقامت [[سید جمال الدین اسد آبادی]] در [[نجف]]، با او همفكری و ارتباط نزدیك داشت.
| |
| ==ولادت، نسب==
| |
| حبوبی در ۱۲۶۶ق در [[نجف]] به دنیا آمد. نسب پدرش، سیدمحمود، به [[امام حسن]] (ع) می‌رسد.<ref>حبوبی، مقدمه جواهری، ص ۸.</ref> خاندان حبوبی در اصل، اهل [[حجاز]] و بیشترشان تاجر بودند.
| |
|
| |
| ==تحصیلات علمی ـ ادبی==
| |
| {{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = من قصیدة: خطرت{{سخ}}{{شعر|}}{{ب|خَطَرتْ، فجـدَّ وشـاحُهـا بخـفـــــــــــــوقِ | فكأنهـا اتشحت بقـلـب مَشــــــــــــــوقِ}}{{ب|وعـلی الـدلال تـمـــــــــاسكت، فتلاعبت | كف النسـیـم بقـدِّهـا الـمَمْشـــــــــــوق}}{{ب| سمة الـوقـور، إذا مشـت، تعتـادهـــــــا | لـولا الصّبـا، وتدلّلُ الـمعـشــــــــــوق}}{{ب|شـربت بـوجنـتهـا دمـــــــــی، واستخدمته | لخضـاب أنمـلهــــــــــــــا دم الراووق}}{{ب|تـرتجُّ مـن أردافهـا فـی جــــــــــــدول | متعـلقٍ مـن خـصرهـا بـدقـیـــــــــــــق}}{{ب|وتعـلّم النـاقـوس نغمة جَرْسِهــــــــــــا | فأهلَّ للقسّیس والـبطریــــــــــــــــــق}}{{ب|یـا «أسمَ» جـادكـم الغمـــــــامُ إذا سَرَی | متجلِّلا برواعـــــــــــــــــــدٍ، وبروق}}{{ب|جَوْنٌ إذا احتلـب الـمهــــــــــــبّ ضروعه | هدرت رواعـدُهُ هدیرَ فـنـیـــــــــــــــق}}{{ب|إنّی وثقت بحـبكـم فتكـــــــــــــــاثرت | عِلَلٌ تقـلِّلُه، فقـلَّ وثـوقــــــــــــــــی}}{{ب|كـان الشبـابُ الغضُّ مـوسمَ لـذّتــــــــــی | قـد راج سـوق عكـاظِه فـی سـوقــــــــــی}}{{پایان شعر}}|تاریخ بایگانی | منبع =[http://www.almoajam.org/poet_details.php?id=۶۴۶۶ معجم البابطین لشعراء العربیه فی القرنین التاسع عشر و العشرین] | تراز = چپ| عرض = ۴۰۰px | اندازه خط = ۱۰px| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
| |
| محمدسعید علوم مقدماتی را در نجف خواند.<ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات، قسم۲، ص ۸۱۴ـ ۸۱۵.</ref> ادبیات را نیز نزد شیخ[[جعفر شرقی]]/ شروقی و دایی خود شیخ [[عباس اعسم]] فراگرفت.
| |
|
| |
| حبوبی پس از آنكه مدتی در حجاز به تجارت پرداخت، به نجف بازگشت. وی با شركت فعال در انجمنهای ادبی، كه با حضور شاعران بزرگ نجف، مانند [[سید موسی طالقانی]] و [[سید جعفر حلی|سید جعفر حلّی]]، برگزار می‌شد، استعداد ادبی خود را نشان داد.<ref>حرزالدین، ج ۲، ص ۲۹۲؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات، قسم۲، ص ۸۱۵ ـ ۸۱۶؛ خاقانی، ج ۲، ص ۵۶.</ref>
| |
|
| |
| ==اساتید==
| |
|
| |
| محمدسعید حبوبی [[اخلاق]] و [[عرفان]] را نزد [[ملا حسینقلی همدانی]] آموخت و از او بسیار تأثیر پذیرفت.
| |
|
| |
| استادان وی در فقه واصول، [[حبیب الله رشتی|میرزا حبیب‌اللّه رشتی]]، [[محمدحسین كاظمی]]، [[شیخ محمد شرابیانی]] و حاج‌آقا [[رضا همدانی]] بودند.
| |
|
| |
| او بیشتر تحصیلات فقهی خود را نزد شیخ [[محمد طه نجف]] گذراند و پس از فوت این استادش در ۱۳۲۳ق، در درس دیگری شركت نكرد و به تألیف و تدریس [[فقه]] و [[اصول]] پرداخت.
| |
|
| |
| وی از محمد طه نجف، ملاحسینقلی همدانی و ''[[سید مرتضی رضوی كشمیری]]'' [[اجازه روایت]] گرفت و [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی]]، از او اجازه روایت داشت.<ref>مرعشی نجفی، ص ۱۸۹ ـ ۱۹۰.</ref>
| |
|
| |
| ==تدریس و شاگردان==
| |
|
| |
| شیوه تدریس او مشابه [[آخوند خراسانی|آخوند خراسانی]] بود و عالمان بسیاری در درس وی شركت می‌كردند.<ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات، قسم ۲، ص ۸۱۶ ـ ۸۱۸؛ خاقانی، ج ۹، ص ۱۴۸؛ حبوبی، ص ۱۰.</ref>
| |
|
| |
| برخی شاگردان حبوبی در ادبیات و علوم دیگر، [[سید محسن طباطبائی حکیم|سید محسن حکیم]]، [[سید محمود حكیم]]، [[سید هاشم حكیم]]، [[عدنان غریفی]]، [[جواد شبیبی]] و [[صالح حریری]] بودند.<ref>امین، ج ۴، ص ۲۸۳، ج ۹، ص ۵۶؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج ۹، قسم ۳، ص ۷۰۸ـ ۷۰۹؛ امینی، ج ۱، ص ۴۰۸.</ref>
| |
|
| |
| ==رهبری جهاد==
| |
| [[پرونده:محمدسعید حبوبی2.jpg|بندانگشتی|محمدسعید حبوبی و سایر علمای مجاهد در جنگ شعبیه 1914]]
| |
| [[پرونده:مجسمه محمدسعید حبوبی.jpg|بندانگشتی|مجسمه محمدسعید حبوبی در میدان شهر ناصریه]]
| |
|
| |
| حبوبی پس از اشغال [[لیبی]] از سوی ایتالیا در ۱۳۲۹ق، به‌همراه آخوند خراسانی و جمعی دیگر از فقها، با صدور فتوا، مسلمانان را به دفاع از اسلام و جنگ با دشمنان فراخواند.<ref>جهادیه، ص ۴۵ ـ۴۶؛ رسایل و فتاوای جهادی، ص ۲۳۸ ـ ۲۳۹.</ref>
| |
|
| |
| وی همچنین نقش مهمی در قیام جهادی مردم [[عراق]] در برابر نیروهای اشغالگر انگلستان در ۱۳۳۲/۱۹۱۴ق داشت و در اجتماع بزرگ مردم [[نجف]] در [[مسجد جامع هندی]]، آنان را به جهاد دعوت نمود و بر [[وجوب]] دفع كفار از سرزمینهای اسلامی تأكید كرد.<ref>وردی، ج ۴، ص ۱۲۷ـ۱۲۸؛ رهیمی، ص ۱۶۵، ۱۷۳؛ جبوری، ص ۹.</ref>
| |
|
| |
| حبوبی، علاوه بر صدور فتوایی به همراه [[سید مصطفی كاشانی]] مبنی بر وجوب حفظ تمامیت ارضی عراق،<ref>جهادیه، ص۶۶؛ رسایل و فتاوای جهادی، ص ۲۸۵.</ref> اولین كسی بود كه با پذیرش رهبری مجاهدان، آنان را به جبهه گسیل داشت<ref>رهیمی، ص ۱۶۵؛ جبوری، ص ۱۴.</ref> و سپس همراه با چند تن از علما در [[ذیحجه]] ۱۳۳۲ق به سوی [[ناصریه]] حركت كرد و برای تشویق عشایر به جهاد، تا [[محرّم]] ۱۳۳۳ق در میان آنان ماند.<ref>وردی، ج ۴، ص ۱۲۹ـ۱۳۰.</ref>
| |
|
| |
| وی در [[ربیع الثانی|ربیع‌الآخر]] ۱۳۳۳ق، همراه با هزاران تن از عشایری كه در ناصریه به او پیوسته بودند، به طرف جبهه شعیبه (ناحیه‌ای در حدود پانزده كیلومتری جنوب‌شرقی بصره) حركت كرد.<ref>وردی، ج ۴، ص۱۳۰؛ جبوری، ص ۱۴ـ۱۶.</ref> وی كمكهای مالی حكومت عثمانی را نپذیرفت و عواید حاصل از رهن املاكش را صرف جهاد نمود.<ref>وردی، ج ۴، ص ۱۳۴؛ خاقانی، ج ۹، ص۱۵۰؛ جبوری، ص ۵۲.</ref>
| |
|
| |
| در نبرد شدیدی كه در شعیبه میان مجاهدان عراقی و ارتش [[عثمانی]] از یک‌سو و نیروهای انگلیسی از سوی دیگر روی داد، بسیاری از مجاهدان شهید شدند و سپاه آنان به ناصریه عقب‌نشینی كرد.<ref>رهیمی، ص ۱۷۰ ـ ۱۷۱؛ جبوری، ص ۲۰۲ ـ ۲۰۳.</ref> به همین مناسبت مجسمه وی در میدان اصلی شهر ناصریه نصب شده است.
| |
|
| |
| ==خصوصیات==
| |
|
| |
| حبوبی به [[تقوا]]، حسن خلق، خوشرویی، تواضع، هوشمندی و بردباری مشهور بود.<ref>سماوی، ج ۲، ص ۲۴۲؛ امینی، ج ۱، ص ۳۸۷ ـ ۳۸۸.</ref>
| |
|
| |
| او در صحن حرم [[امام علی]] (ع) [[نماز جماعت]] اقامه می‌كرد.<ref>حرزالدین، ج ۲، ص ۲۹۲ ـ ۲۹۳.</ref>
| |
|
| |
| محمدسعید حبوبی اولین كسی بود كه به جواز تأسیس مدارس جدید در بغداد، برای آموزش زبانهای خارجی، فتوا داد.<ref>رهیمی، ص ۱۶۵، پانویس ۷.</ref>
| |
|
| |
| وی در زمان اقامت [[سید جمال‌الدین اسدآبادی]] در نجف، با او همفكری و ارتباط نزدیك داشت.<ref>وردی، ج ۳، ص ۲۹۷ ـ ۲۹۸؛ رهیمی، ص ۱۳۱.</ref>
| |
|
| |
| ==وفات==
| |
|
| |
| سید محمدسعید حبوبی به سبب فشارهای روحی ناشی از شكست در شعیبه، در [[ناصریه]] بیمار شد و در ۱۳۳۳ق درگذشت. جنازه او، پس از تشییع تا [[نجف]]، در صحن حرم [[امام علی]] (ع) دفن شد. حكومت [[عثمانی]] نیز در مراسمی از او تجلیل كرد.<ref>جبوری، ص ۲۱۶.</ref> شیخ جواد شبیبی نجفی در رحلت وی قصیده‌ای با این مطلع سروده؛
| |
| {{شعر}}{{پایان شعر}}
| |
|
| |
| {{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول =:{{سخ}}{{شعر|نستعلیق}}{{ب|لواءالدین لف فلا جهاد | و باب العلم سد فلا اجتهاد }}{{پایان شعر}}|تاریخ بایگانی | منبع = <small></small> | تراز = وسط| عرض = ۳۲۰px | اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه=| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
| |
|
| |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس|اندازه=ریز|3}}
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| {{ستون-شروع|2}}
| |
| * آقابزرگ طهرانی، ''الذریعة الی تصانیف الشیعة''، چاپ علی‌نقی منزوی و احمد منزوی، بیروت، ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
| |
| * آقابزرگ طهرانی، ''طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر''، مشهد، ۱۴۰۴.
| |
| * امین، ''مستدركات اعیان الشیعة''، بیروت، ۱۴۰۸ـ۱۴۱۶/ ۱۹۸۷ـ۱۹۹۶.
| |
| *امینی، محمدهادی، ''معجم رجال الفكر و الادب فی النجف خلال الف عام''، نجف، ۱۴۱۳/۱۹۹۲.
| |
| * جبوری، کامل سلمان، ''النجف الاشرف و حركة الجهاد'': عام ۱۳۳۲ـ۱۳۳۳ه / ۱۹۱۴م، بیروت، ۱۴۲۲/۲۰۰۲.
| |
| * ''جهادیه، فتاوی جهادیه علما و مراجع عظام در جنگ جهانی اول''، به كوشش محمدحسن كاووسی عراقی و نصراللّه صالحی، تهران: وزارت امورخارجه، مؤسسه چاپ و انتشارات، ۱۳۷۵ش.
| |
| * حبوبی، محمدسعید، ''دیوان''، چاپ عبدالعزیز جواهری، بیروت ۱۳۳۱، چاپ افست قم، ۱۳۶۹ش.
| |
| * حرزالدین، محمد، ''معارف الرجال فی تراجم العلماء و الادباء''، قم، ۱۴۰۵.
| |
| * خاقانی، علی، ''شعراء الغری''، نجف ۱۳۷۳/۱۹۵۴، چاپ افست قمف ۱۴۰۸.
| |
| * ''رسائل و فتاوای جهادی''، تدوین، تحقیق و تحشیه از محمدحسن رجبی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، معاونت پژوهشی و آموزشی، ۱۳۷۸ش
| |
| * رهیمی، عبدالحلیم، ''تاریخ الحركة الاسلامیة فی العراق'': الجذور الفكریة و الواقع التاریخی (۱۹۰۰ـ ۱۹۲۴) ، بیروت ۱۹۸۵.
| |
| * سماوی، محمد، ''الطَّلیعة من شعراء الشیعة''، چاپ كامل سلمان جبوری، بیروت، ۱۴۲۲/۲۰۰۱.
| |
| * علی‌وردی، ''لمحات اجتماعیة من تاریخ العراق الحدیث''، بغداد ۱۹۶۹ـ۱۹۷۹، چاپ افست قم، ۱۳۷۱ش.
| |
| * مرعشی نجفی، شهاب الدین، ''الاجازه الكبیرة''، اعداد و تنظیم محمد سمامی حائری، قم، ۱۴۱۴.
| |
| {{پایان}}
| |
|
| |
| ==پیوند به بیرون ==
| |
| *منبع مقاله: [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=5786دانشنامه جهان اسلام]
| |
| *[http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart/6435/6818/81907 حوزه.نت؛ فرزانگان، آیةاللّه سید محمد سعید حبوبی]
| |
|
| |
| [[رده:فقهای شیعه قرن13(قمری)]]
| |
| [[رده:شاعران شیعه قرن13(قمری)]]
| |
| [[رده:فقهای شیعه قرن14(قمری)]]
| |
| [[رده:شاعران شیعه قرن14(قمری)]]
| |
| [[رده:مدفونان در حرم امام علی]]
| |
