۵٬۹۴۱
ویرایش
الفصول العشرة فی الغیبة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
'''الفُصولُ العَشَرة فی الغَیبَة''' یا ''اَلْمَسائلُ الْعَشْر فِی الْغَیْبَة'' کتابی [[کلام امامیه|کلامی]] درباره [[غیبت امام زمان(عج)]]، اثر [[شیخ مفید]] (متوفای ۴۱۳ق). این کتاب در جواب به شبهاتی نگارش یافته که درباره وجود [[امام زمان(عج)]] در دوران شیخ مفید مطرح بوده است. مؤلف در این اثر با بهره‌گیری از استدلال‌های کلامی به شبهات مخالفان در ده فصل پاسخ میدهد. | '''الفُصولُ العَشَرة فی الغَیبَة''' یا ''اَلْمَسائلُ الْعَشْر فِی الْغَیْبَة'' کتابی [[کلام امامیه|کلامی]] درباره [[غیبت امام زمان(عج)]]، اثر [[شیخ مفید]] (متوفای ۴۱۳ق). این کتاب در جواب به شبهاتی نگارش یافته که درباره وجود [[امام زمان(عج)]] در دوران شیخ مفید مطرح بوده است. مؤلف در این اثر با بهره‌گیری از استدلال‌های کلامی به شبهات مخالفان در ده فصل پاسخ میدهد. | ||
== درباره مؤلف == | ==درباره مؤلف== | ||
{{اصلی|شیخ مفید}} | {{اصلی|شیخ مفید}} | ||
[[شیخ مفید]]، محمد بن محمد بن نعمان، در سال ۳۳۶ق در حوالی [[بغداد]] زاده شد.او هم متکلم است و هم [[فقیه]]. [[ابن ندیم]] در فن دوم از مقاله پنجم «[[الفهرست (ابن ندیم)|الفهرست]]» که درباره متکلمان شیعه بحث می‌کند، از او به عنوان «''ابن المعلم''» یاد کرده و او را ستایش می‌نماید. | [[شیخ مفید]]، محمد بن محمد بن نعمان، در سال ۳۳۶ق در حوالی [[بغداد]] زاده شد.او هم متکلم است و هم [[فقیه]]. [[ابن ندیم]] در فن دوم از مقاله پنجم «[[الفهرست (ابن ندیم)|الفهرست]]» که درباره متکلمان شیعه بحث می‌کند، از او به عنوان «''ابن المعلم''» یاد کرده و او را ستایش می‌نماید. | ||
== نام‌های دیگر == | ==نام‌های دیگر== | ||
از این کتاب با نام‌های دیگری نیز تعبیر شده است مانند: | از این کتاب با نام‌های دیگری نیز تعبیر شده است مانند: | ||
# ''المسائل العشرة فی الغیبة'' | #''المسائل العشرة فی الغیبة'' | ||
# ''مختصر فی الغیبة'' | #''مختصر فی الغیبة'' | ||
# ''الاجوبة عن المسائل العشر'' | #''الاجوبة عن المسائل العشر'' | ||
# ''الفصول العشرة فی الغیبة'' | #''الفصول العشرة فی الغیبة'' | ||
# ''الجوابات فی خروج المهدی'' | #''الجوابات فی خروج المهدی'' | ||
# ''جوابات المسائل العشر فی الغیبة'' | #''جوابات المسائل العشر فی الغیبة'' | ||
# ''شرح الاجوبة عن المسائل فی العشرة الفصول عما یتعلق بمهدی آل الرسول ص'' | #''شرح الاجوبة عن المسائل فی العشرة الفصول عما یتعلق بمهدی آل الرسول ص'' | ||
# ''کتاب الغیبة''.<ref>الفصول العشرة، ص۲۸.</ref> | #''کتاب الغیبة''.<ref>الفصول العشرة، ص۲۸.</ref> | ||
== تاریخ و سبک نگارش == | ==تاریخ و سبک نگارش== | ||
شیخ مفید این کتاب را در سال ۴۱۱ق به نگارش در آورده است.<ref>الفصول العشرة، ص۳۰.</ref> او در ده فصل، ده شبهه را مطرح کرده و سپس با بیانی زیبا و استدلالی محکم و استوار به پاسخ‌گویی انتقادات مخالفان می‌پردازد. | شیخ مفید این کتاب را در سال ۴۱۱ق به نگارش در آورده است.<ref>الفصول العشرة، ص۳۰.</ref> او در ده فصل، ده شبهه را مطرح کرده و سپس با بیانی زیبا و استدلالی محکم و استوار به پاسخ‌گویی انتقادات مخالفان می‌پردازد. | ||
== اعتبار و ارزش == | ==اعتبار و ارزش== | ||
کتاب‌های شیخ مفید از اعتبار خاصی نزد علمای شیعه برخوردار است و از زمان نگارش تا کنون پیوسته علما و فقهای شیعه آن‌ها استناد نموده و یا از آن‌ها مطلب نقل می‌کنند.{{سخ}} | کتاب‌های شیخ مفید از اعتبار خاصی نزد علمای شیعه برخوردار است و از زمان نگارش تا کنون پیوسته علما و فقهای شیعه آن‌ها استناد نموده و یا از آن‌ها مطلب نقل می‌کنند.{{سخ}} | ||
این کتاب برای شناخت [[امام زمان(عج)]] و ویژگی‌های آن حضرت مانند ولادت، علت [[غیبت امام زمان(عج)|غیبت]]، کیفیت آن و پاسخ‌گویی به بسیاری از شبهات در این باره، کتابی قابل توجه است.<ref>الفصول العشرة، ص۲۹ و ۳۰.</ref> | این کتاب برای شناخت [[امام زمان(عج)]] و ویژگی‌های آن حضرت مانند ولادت، علت [[غیبت امام زمان(عج)|غیبت]]، کیفیت آن و پاسخ‌گویی به بسیاری از شبهات در این باره، کتابی قابل توجه است.<ref>الفصول العشرة، ص۲۹ و ۳۰.</ref> | ||
[[پرونده:ترجمه الفصول العشرة.jpg|بندانگشتی|ترجمه الفصول العشرة با عنوان ده انتقاد و پاسخ پیرامون [[غیبت]] [[امام مهدی(عج)]]]] | [[پرونده:ترجمه الفصول العشرة.jpg|بندانگشتی|ترجمه الفصول العشرة با عنوان ده انتقاد و پاسخ پیرامون [[غیبت]] [[امام مهدی(عج)]]|363x363پیکسل]] | ||
== محتوا== | ==محتوا== | ||
شیخ مفید در این کتاب با استناد به بسیاری از وقایع تاریخی مسلّم و مورد قبول فرقه‌های مختلف و بیان استدلال‌های عقلی، با روشی برهانی، عقاید شیعه درباره امام زمان(عج) را بیان کرده است. | شیخ مفید در این کتاب با استناد به بسیاری از وقایع تاریخی مسلّم و مورد قبول فرقه‌های مختلف و بیان استدلال‌های عقلی، با روشی برهانی، عقاید شیعه درباره امام زمان(عج) را بیان کرده است. | ||
=== ابواب کتاب === | ===ابواب کتاب=== | ||
شیخ مفید در این کتاب به ده فصل، که هر یک در جواب شبهه‌ای از شبهات مخالفین است، اشاره دارد مانند: | شیخ مفید در این کتاب به ده فصل، که هر یک در جواب شبهه‌ای از شبهات مخالفین است، اشاره دارد مانند: | ||
# درباره این شبهه که [[غیبت امام زمان(عج)]] و استتار وی خارج از حکم عادت و عرف است. | #درباره این شبهه که [[غیبت امام زمان(عج)]] و استتار وی خارج از حکم عادت و عرف است. | ||
# درباره شبهه انکار کردن [[جعفر بن علی الهادی|جعفر]]، آن حضرت را و قیام ادله عقلی و نقلی بر وجود وی و بیان برخی از حالات جعفر. | #درباره شبهه انکار کردن [[جعفر بن علی الهادی|جعفر]]، آن حضرت را و قیام ادله عقلی و نقلی بر وجود وی و بیان برخی از حالات جعفر. | ||
# درباره شبهه انکار کردن [[امام حسن عسکری(ع)]]، فرزند خود، مهدی را در وصیت به مادر بزرگوارش و ذکر وصیت امام صادق(ع) برای حراست فرزند خود، [[امام کاظم(ع)]]. | #درباره شبهه انکار کردن [[امام حسن عسکری(ع)]]، فرزند خود، مهدی را در وصیت به مادر بزرگوارش و ذکر وصیت امام صادق(ع) برای حراست فرزند خود، [[امام کاظم(ع)]]. | ||
# درباره شبهه عدم نیاز به نهان بودن ولادت حضرت مهدی(عج) و خفای امر و غیبت او. | #درباره شبهه عدم نیاز به نهان بودن ولادت حضرت مهدی(عج) و خفای امر و غیبت او. | ||
# درباره این شبهه که غیبت آن حضرت، در این مدت زیاد، خارج از عادت است. | #درباره این شبهه که غیبت آن حضرت، در این مدت زیاد، خارج از عادت است. | ||
# درباره این شبهه که ادعای طول عمر آن حضرت و باقی ماندنش از زمان ولادت تا به امروز، انتقاض عادت است. | #درباره این شبهه که ادعای طول عمر آن حضرت و باقی ماندنش از زمان ولادت تا به امروز، انتقاض عادت است. | ||
# درباره این شبهه که در حال غیبت نمی‌توان از آن حضرت استفاده نمود، بنابراین احتیاجی به او نخواهد بود و وجودش کالعدم خواهد بود. | #درباره این شبهه که در حال غیبت نمی‌توان از آن حضرت استفاده نمود، بنابراین احتیاجی به او نخواهد بود و وجودش کالعدم خواهد بود. | ||
# درباره این شبهه که تفاوتی میان اعتقاد شیعه اثناعشری که قائل به حیات امام مهدی(عج) است و اعتقاد برخی دیگر از فرقه‌های منتسب به [[امامیه]] و [[زیدیه]] که قائل به حیات پیشوای خویشند، وجود ندارد. | #درباره این شبهه که تفاوتی میان اعتقاد شیعه اثناعشری که قائل به حیات امام مهدی(عج) است و اعتقاد برخی دیگر از فرقه‌های منتسب به [[امامیه]] و [[زیدیه]] که قائل به حیات پیشوای خویشند، وجود ندارد. | ||
# درباره این شبهه که ادعای غیبت و استتار آن حضرت به خاطر حکمت الهی، با ادعای دیده شدن وی توسط برخی از فراد، در تناقض است. | #درباره این شبهه که ادعای غیبت و استتار آن حضرت به خاطر حکمت الهی، با ادعای دیده شدن وی توسط برخی از فراد، در تناقض است. | ||
# درباره این شبهه که اعتقاد به غیبت آن حضرت، مستلزم اقامه معجزه و برهان بر وجود وی خواهد بود، بنابراین، او بی هیچ تفاوتی، همچون نبی خواهد بود که معجزه دلیل نبوت وی است. | #درباره این شبهه که اعتقاد به غیبت آن حضرت، مستلزم اقامه معجزه و برهان بر وجود وی خواهد بود، بنابراین، او بی هیچ تفاوتی، همچون نبی خواهد بود که معجزه دلیل نبوت وی است. | ||
شیخ مفید درفصل اول کتاب مخفی بودن امام زمان(ع) را امری متعارف و مورد قبول عرف دانسته که در میان پادشاهان و حتی افراد عادی رائج بوده وعقلا برای این کار انگیزه‌ها واغراض متفاوت و مختلفی دارند و این موضوع اختصاصی به فرزند امام حسن عسکری (ع) ندارد. شیخ مفید داستان مخفی کردن ولادت کیخسرو را حتی از مخفی بودن و موجود بودن شخص و ولادت امام زمان عجیب‌تر دانسته است. <ref>شیخ مفید، المسائل العشر في الغيبة، ج۱، ص۵۵-۵۶.</ref>فصل دهم کتاب درباره آیات و نشانه هایی است که هنگام ظهور امام زمان(ع) آشکار می‌شود و تأکید بر این مطلب است که [[معجزه|معجزات]] موجب اثبات نبوت برای امامان نیست زیرا معجزات آنان برای اثبات راستی ادعای آنهاست چنان‌چه در قرآن برای [[مریم دختر عمران|حضرت مریم]] معجزاتی نقل شده بی آن که او ادعای نبوت و رسالت داشته باشد.<ref>شیخ مفید، المسائل العشر في الغيبة، ج۱، ص۱۲۳-۱۲۴.</ref> | شیخ مفید درفصل اول کتاب مخفی بودن امام زمان(ع) را امری متعارف و مورد قبول عرف دانسته که در میان پادشاهان و حتی افراد عادی رائج بوده وعقلا برای این کار انگیزه‌ها واغراض متفاوت و مختلفی دارند و این موضوع اختصاصی به فرزند امام حسن عسکری (ع) ندارد. شیخ مفید داستان مخفی کردن ولادت کیخسرو را حتی از مخفی بودن و موجود بودن شخص و ولادت امام زمان عجیب‌تر دانسته است. <ref>شیخ مفید، المسائل العشر في الغيبة، ج۱، ص۵۵-۵۶.</ref>فصل دهم کتاب درباره آیات و نشانه هایی است که هنگام ظهور امام زمان(ع) آشکار می‌شود و تأکید بر این مطلب است که [[معجزه|معجزات]] موجب اثبات نبوت برای امامان نیست زیرا معجزات آنان برای اثبات راستی ادعای آنهاست چنان‌چه در قرآن برای [[مریم دختر عمران|حضرت مریم]] معجزاتی نقل شده بی آن که او ادعای نبوت و رسالت داشته باشد.<ref>شیخ مفید، المسائل العشر في الغيبة، ج۱، ص۱۲۳-۱۲۴.</ref> | ||
[[پرونده:المسائل العشر فی الغیبة.gif| | [[پرونده:المسائل العشر فی الغیبة.gif|317x317px|بندانگشتی|کتاب با تحقیق [[فارس حسون]] و با نام «المسائل العشر فی الغیبة»]] | ||
== ترجمه کتاب == | ==ترجمه کتاب== | ||
سعادت حسین افتخار العلماء لکهنوی این کتاب را به اردو با نام «غیبت» و شیخ محمد باقر خالصی با عنوان «ده انتقاد و پاسخ پیرامون غیبت امام مهدی(عج)» به فارسی ترجمه کرده‌اند.<ref>الفصول العشرة، ص۳۲.</ref> | سعادت حسین افتخار العلماء لکهنوی این کتاب را به اردو با نام «غیبت» و شیخ محمد باقر خالصی با عنوان «ده انتقاد و پاسخ پیرامون غیبت امام مهدی(عج)» به فارسی ترجمه کرده‌اند.<ref>الفصول العشرة، ص۳۲.</ref> | ||
== نسخه‌ها== | ==نسخه‌ها== | ||
مهم‌ترین نسخه‌های کتاب، ۵ نسخه است: | مهم‌ترین نسخه‌های کتاب، ۵ نسخه است: | ||
* نسخه‌ای در [[کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی]] که تاریخ نگارش آن قرن ششم است. | *نسخه‌ای در [[کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی]] که تاریخ نگارش آن قرن ششم است. | ||
* نسخه‌ای در کتابخانه آیت الله نجفی مرعشی که تاریخ نگارش آن قرن سیزدهم است. | *نسخه‌ای در کتابخانه آیت الله نجفی مرعشی که تاریخ نگارش آن قرن سیزدهم است. | ||
* نسخه‌ای در [[کتابخانه مجلس شورای اسلامی]]. | *نسخه‌ای در [[کتابخانه مجلس شورای اسلامی]]. | ||
* نسخه‌ای در دفتر موسسه نشر اسلامی وابسته به [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم|جامعه مدرسین]]. | *نسخه‌ای در دفتر موسسه نشر اسلامی وابسته به [[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم|جامعه مدرسین]]. | ||
* نسخه چاپی در [[نجف]] در المطبعة الحیدریة.<ref>الفصول العشرة، ص۳۳ و ۳۴.</ref> | *نسخه چاپی در [[نجف]] در المطبعة الحیدریة.<ref>الفصول العشرة، ص۳۳ و ۳۴.</ref> | ||
=== چاپ === | ===چاپ=== | ||
این کتاب اولین بار در [[نجف اشرف]] به سال ۱۳۷۰ق توسط المطبعة الحیدریة به چاپ رسید. این کتاب بعدها با تحقیق [[فارس حسون]] در [[کنگره هزاره شیخ مفید]] چاپ و منتشر شد. | این کتاب اولین بار در [[نجف اشرف]] به سال ۱۳۷۰ق توسط المطبعة الحیدریة به چاپ رسید. این کتاب بعدها با تحقیق [[فارس حسون]] در [[کنگره هزاره شیخ مفید]] چاپ و منتشر شد. | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
==منابع== | |||
*مفید، محمد بن نعمان، الفصول العشره، بیروت، دارالمفید، ۱۴۱۴ق. | |||
*مفید، محمد بن نعمان، الفصول العشره، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق. | |||
== منابع == | *مفید، محمد بن نعمان، ده انتقاد و پاسخ پیرامون غیبت امام مهدی(عج)، ترجمه محمد باقر خالصی، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۸ش. | ||
* مفید، محمد بن نعمان، الفصول العشره، بیروت، دارالمفید، ۱۴۱۴ق. | *کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات رایانه‌ای علوم اسلامی نور. | ||
* مفید، محمد بن نعمان، الفصول العشره، قم، کنگره شیخ مفید، ۱۴۱۳ق. | |||
* مفید، محمد بن نعمان، ده انتقاد و پاسخ پیرامون غیبت امام مهدی(عج)، ترجمه محمد باقر خالصی، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۸ش. | |||
* کتاب شناخت سیره معصومان، مرکز تحقیقات رایانه‌ای علوم اسلامی نور. | |||
{{کتاب های کلامی شیعه}} | {{کتاب های کلامی شیعه}} | ||