مسار الشیعة (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

'''مَسارُّ الشیعَة فی مُختَصَرِ تَواریخ الشَّریعَة''' کتابی به زبان عربی درباره تاریخ تولد و [[شهادت]] [[ائمه اطهار|ائمه اطهار(ع)]] و دیگر وقایع مهم تاریخ اسلام است که توسط [[شیخ مفید]] تألیف شد. این کتاب، نوعی تقویم تاریخی - دینی است. کتاب مسار الشیعه در موضوع خود از معتبرترین و قدیمی‌ترین منابع [[امامیه]] در شناخت ایام و مناسبت‌های اسلامی محسوب شده است.

نام کامل کتاب، «مَسارُّ الشیعة فی مختصر تواریخ الشریعة» است که در برخی منابع، با نام «تواریخ الشرعیة» یاد می‌شود.<ref>تهرانی، الذریعة، ج۲۰، ص۳۷۵.</ref> شیخ مهدی نجف، محقق کتاب در ابتدای آن گفته که عنوان کتاب به‌معنای جشن‌ها و شادی‌های شیعه در شریعت است اما این مخالف مضمون کتاب و غرض مؤلف کتاب بوده؛ زیرا از ایام حزن و اندوه نیز سخن گفته است.» وی در ادامه می‌گوید: «از مقدمه کتاب استفاده می‌شود نام کتاب «مختصرٌ فی تاریخِ اَیّامِ مَسار الشیعة و اعمالِها مِنَ القُربِ فِی الشّریعةِ و ما خالَفَ فی مَعناه» باشد که هم ایام شادمانی و هم روزهای حزن و هم اعمال مقرب را در بر می‌گیرد.»<ref>مفید، مسار الشیعه، ۱۴۱۴ق، ص۴.</ref>

[[شیخ مفید]] انگیزه تألیف کتاب را این‌گونه بیان کرده که به درخواست یکی از شاگردانش و چون یکی از اساتیدش در علوم نقلی، رساله‌ای در این موضوع (روزهای شادی و عزا) داشته، اما به‌سبب اختصار، نیاز مخاطب را برآورده نمی‌ساخت، دست به نگارش این اثر زد.<ref>مفید، مسار الشیعه، ۱۴۱۴ق، ص۱۸.</ref>

شیخ مفید در بیان وقایع و حوادث، به کتاب‌های خویش، [[کتاب المزار (شیخ مفید)|المزار]]، [[الارشاد شیخ مفید|الارشاد]] و [[المقنعه]] اعتماد کرده و به صورت مختصر مطالبی را بیان داشته، هر چند در برخی مناسبت‌ها مانند [[واقعه غدیر]]، [[لیلة المبیت]] و... به تفصیل سخن گفته و از دیگر منابع بهره برده است. ترتیب و سامان کتاب بر اساس [[سال هجری قمری|ماه‌های قمری]] است و از ماه [[رمضان]] شروع شده و به ماه [[شعبان]] پایان می‌یابد.<ref>احمدی، تاریخ حدیث شیعه، ۱۳۸۹ش، ص۳۰۵.</ref> وی پس از بیان هر یک از روزها و مناسبت‌ها، بر اساس خبار و روایات [[اهل بیت]]، به اعمال واجب و [[مستحب]] آن نیز اشاره کرده است.<ref>مفید، مسار الشیعة، ۱۴۱۴ق، ص۵.</ref>

پایان‌بخش کتاب، روایاتی در فضیلت شب [[نیمه شعبان|نیمه ماه شعبان]] است. [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در روایتی فرمود: در شب نیمه ماه شعبان، ملائکه به اذن الهی به زمین می‌آیند و در آن شب درهای بهشت‌ها گشوده می‌شوند و [[دعا]] مستجاب می‌گردد.<ref>شیخ مفید، مسارالشیعه، ۱۴۱۴ق،  ج۱، ص۶۲.</ref>

این کتاب از معدود کتاب‌هایی است که نسخه اصل آن به خط مؤلف در دسترس بوده و این کتاب با توجه به نسخه اصل که تاریخ نگارش آن سال ۳۸۹ق است تصحیح و تحقیق شده و از نظر فلسفه و تاریخ، از گنجینه‌های فرهنگ و [[تمدن اسلامی]] به شمار می‌آید.<ref>مفید، مسار الشیعة، ۱۴۱۴ق، ص۶.</ref>

نسخه خطی این کتاب، روزگاری در دست [[شیخ بهایی]] بوده و اکنون در [[کتابخانه دانشگاه تهران]] نگهداری می‌شود.<ref>سیری در مسار الشیعه، ۱۳۸۶ش، ص۳۱۰.</ref>

چند نسخه خطی از مسار الشیعه وجود دارد:

*نسخه‌ای در [[کتابخانه آیت‌الله مرعشی]]

==جستارهای وابسته==

*[[فهرست مناسبت‌های شیعه]]

{{پانوشت}}

{{یادداشت‌ها}}

{{کتاب های اهل بیت}}