حق والدین: تفاوت میان نسخه‌ها

حق والدین (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۹ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۰۰

۲۸۵ بایت حذف‌شده ، ۲۹ ژانویه

اصلاح نویسه‌های عربی

دیداریویکی‌متن

Rezai.mosavi

confirmed، protected، templateeditor

۳٬۷۶۰

ویرایش

@@ خط ۴۰: / خط ۴۰: @@
 حتی در کتاب‌های فقهی انجام قضای نماز و روزه پدر بر پسر بزرگ او واجب شمرده شده‌<ref>محقق حلّی، شرائع الإسلام، ۱۴۰۸ق، ج۴، ص۱۹.</ref> و برخی [[فهرست مراجع تقلید شیعه|مراجع تقلید]]
 همچون [[سید علی حسینی خامنه‌ای|آیت‌الله خامنه‌ای]]، [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] و [[حسین نوری همدانی|نوری همدانی]] مادر را نیز مشمول این حکم دانسته‌اند.<ref>رجوع کنید به بنی‌هاشمی، توضیح‌المسائل مراجع، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۷۶۱ و ۱۶۲؛ خامنه‌ای، اجوبة الاستفتائات، ۱۴۲۴ق، ص۱۱۰.</ref>
-در [[صحیفه سجادیه]] مجموعه کاملی از وظایف فرزند در قبال والدین در قالب [[دعا]] آمده است.<ref>امام سجاد(ع)، صحيفة سجاديه، ۱۳۷۶ش، ص۱۱۶-۱۱۸.</ref>
+در [[صحیفه سجادیه]] مجموعه کاملی از وظایف فرزند در قبال والدین در قالب [[دعا]] آمده است.<ref>امام سجاد(ع)، صحیفة سجادیه، ۱۳۷۶ش، ص۱۱۶-۱۱۸.</ref>
 ==علت تأکید بر رعایت حق والدین==
@@ خط ۴۶: / خط ۴۶: @@
 [[احمد بن محمد رازی|ابن‌مسکویه]] ([[سال ۳۲۰ هجری قمری|۳۲۰]]-[[سال ۴۲۰ هجری قمری|۴۲۰ق]]) عالم شیعی نیز، در تحلیل اینکه چرا در آموزه‌های دینی سفارش به احسان به پدر و مادر و رعایت حقوق‌شان شده، ولی چنین سفارشی به والدین دربارهٔ فرزندان‌شان نشده، معتقد است، والدین فرزندشان را چیزی جدای از خود نمی‌دانند؛ ازاین‌رو آن‌چنان‌که خود را دوست دارند وی را نیز دوست می‌دارند و ترقی اور را ترقی خود می‌دانند، اما فرزندان چنین احساسی نسبت به والدین خود ندارند.<ref>مسکویه، تهذیب الأخلاق، ۱۴۲۶ق، ص۲۳۳.</ref>
-===توجه خاص به حقوق مادر در احادیث===
+==توجه خاص به حق مادر==
 {{جعبه نقل قول | عنوان = | نقل‌قول = [[امام صادق (ع)]]: {{حدیث|اِن اَحبَبتَ اَن یَزیدَ اللّهُ فی عُمُرِکَ فَسُرَّ اَبَـوَیکَ. |ترجمه=اگر دوست داری که خداوند عمرت را زیاد کند، پدر و مادرت را شاد کن.}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small> [[وسایل الشیعه]]، ج۱۸، ص۳۷۲ </small> | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول = | تراز منبع = چپ}}
-در [[احادیث]] بر توجه خاص به مادر تأکید <ref> رجوع کنید به ابن‌حنبل، ج ۵، ص ۳؛ بخاری، ۱۴۰۱، ج ۷، ص ۶۹؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص ۱۵۹ـ۱۶۰.</ref> و بیشترین حق از آنِ او دانسته شده <ref> رجوع کنید به حاکم نیشابوری، ج ۴، ص۱۵۰ </ref> تا جایی‌که ادای حق او غیرممکن شمرده شده است. <ref> رجوع کنید به ابن‌ابی‌جمهور، ج ۱، ص ۲۶۹ </ref> همچنین بیان مشهور پیامبر مبنی بر اینکه «[[بهشت]] زیر پای مادر است»، <ref> ابن‌حنبل، ج ۳، ص ۴۲۹؛ نسائی، ج ۶، ص ۱۱؛ نیز رجوع کنید به ابن‌ماجه، ج ۲، ص۹۳۰ </ref> حاکی از حرمت خاص مادر و تأثیر رعایت احوال او در کسب رضای الهی است. حتی، بنابر بعضی روایات، نیکی به مادر به منزله [[کفاره|کفّاره]] گناهان پیشین است. <ref> رجوع کنید به کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۲؛ قطب‌راوندی، ص ۱۲۶ </ref> ازاین‌رو، حقوق پدر و مادر و وظایف فرزندان در قبال هریک متفاوت است.
+در [[حدیث|روایات]] بر توجه خاص به مادر تأکید<ref> رجوع کنید به ابن‌حنبل، ج ۵، ص ۳؛ بخاری، ۱۴۰۱، ج ۷، ص ۶۹؛ کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص ۱۵۹ـ۱۶۰.</ref> و بیشترین حق از آنِ او شمرده شده است.<ref>حاکم نیشابوری، ج ۴، ص۱۵۰.</ref>
+تا جایی‌که ادای حق وی را غیر ممکن دانسته<ref>ابن‌أبی‌جمهور، عوالی اللئالی، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۲۶۹.</ref> و در روایتی از پیامبر نقل شده که نیکی به مادر کفّاره گناهان پیشین است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۶۲.</ref><br>
-[[امام سجاد (ع)]] در [[رسالة الحقوق]] سختی هایی را که مادر از آغاز حمل تا رشد فرزند متحمل شده، حق مادر بر فرزند برشمرده و او را به قدرشناسی از زحمات مادر امر کرده است. در مقابل، پدر را اصل فرزند و حقِ هستی و حیات را از او دانسته است. <ref> رجوع کنید به ابن‌بابویه، ۱۴۱۴، ج ۲، ص ۶۲۱ـ۶۲۲؛ نیز رجوع کنید به قبانجی، ج ۱، ص ۵۴۵ـ۵۷۸ </ref> [[نصیرالدین طوسی]] <ref> طوسی، ص ۲۳۹ </ref> ماهیت حقوق مادر را جسمانی‌تر از حقوق پدر شمرده و معتقد است بدین‌سبب، حقوق مادران زودتر از حقوق پدران، که آگاهی بر آن نیازمند تعقل است، مورد توجه فرزندان قرار می‌گیرد و به ادای آن اهتمام می‌ورزند. بر این اساس، وی ادای حقوق پدران را بیشتر با اموری معنوی چون اطاعت کامل از آنان و ذکر خیر و دعا و ثنا بر ایشان و ادای حقوق مادران را با امور مادّی چون بذل مال و فراهم آوردن اسباب آسایش زندگی و نظایر آن بیان کرده است. <ref> قس ابن‌کثیر، ذیل عنکبوت: ۸ </ref>
+در [[آیه ۱۵ سوره احقاف]]، پس از سفارش به احسانِ والدین و بیان فلسفه آن، تنها از زحمات مادر یاد شده است. این مسئله، به باور عالمان مسلمان، تأکیدی بر حق مادر و سفارش بیشتر نسبت به اوست.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۳ش، ج۱۷، ص۴۰؛ ابن‌مفلح، الآداب الشرعیة و المنح المرعیة، ۱۴۲۴ق، ج۱، ص۳۳۸.</ref> [[امام سجاد علیه‌السلام|امام سجاد(ع)]] در [[رسالة الحقوق]]، سختی‌هایی که مادر در دوران بارداری و پس از آن در دوران کودکیِ فرزند متحمل می‌شود را گوشزد نموده و به‌طور ویژه، فرزند را به قدرشناسی از زحمات مادر سفارش می‌نماید.<ref>شیخ صدوق، مَن لا یَحضُرُه الفقیه، ۱۴۱۳، ج۲، ص۶۲۱.</ref><br>
+همچنین [[محمد بن یعقوب کلینی|کلینی]] در [[الکافی (کتاب)|کتاب کافی]] حدیثی آورده که مردی از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] پرسید به چه کسی احسان کنم؟ پیامبر پاسخ داد به مادرت. آن مرد دو بار دیگر این سؤال را پرسید و پیامبر باز گفت به مادرت و تنها وقتی برای بار چهارم پرسید، پیامبر پاسخ داد به پدرت.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۵۹؛ بخاری، صحیح بخاری، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۲.</ref>
 ==جستارهای وابسته==
@@ خط ۶۵: / خط ۶۶: @@
 *کتاب مقدس. عهدعتیق.
 *ابن‌ابی‌الدنیا، مکارم الاخلاق، چاپ مجدی سید ابراهیم، قاهره ۲۰۰۴.
-*ابن‌ابی‌جمهور، عوالی اللئالی العزیزیة فی الاحادیث الدّینیة، چاپ مجتبی عراقی، قم ۱۴۰۳ـ۱۴۰۵/ ۱۹۸۳ـ۱۹۸۵.
+*ابن‌أبی‌جمهور، محمد بن زین الدین، عوالی اللئالی العزیزیة فی الأحادیث الدینیة، محقق و مصحح: مجتبی عراقی، قم، دار سید الشهداء للنشر، چاپ اول، ۱۴۰۵ق.
 *ابن‌ابی‌شیبه، المصنَّف فی الاحادیث و الآثار، چاپ سعید محمد لحّام، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
 *ابن‌بابویه، الامالی، قم ۱۴۱۷.
@@ خط ۷۵: / خط ۷۶: @@
 *احمدبن علی نسائی، کتاب السنن الکبری، چاپ عبدالغفار سلیمان بنداری و سیدکسروی حسن، بیروت ۱۴۱۱/ ۱۹۹۱.
 *امام خمینی، روح‌الله، نجاة العباد، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس سره)، تهران، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.
-*امام سجاد(ع)، على بن الحسين، صحيفة سجاديه، قم، دفتر نشر الهادى‏ چاپ اول، ۱۳۷۶ش.
+*امام سجاد(ع)، علی بن الحسین، صحیفة سجادیه، قم، دفتر نشر الهادی چاپ اول، ۱۳۷۶ش.
 *بنی‌هاشمی خمینی، سید محمدحسین، توضیح‌المسائل مراجع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ هشتم، ۱۴۲۴ق.
 *الفقه المنسوب للامام الرضا علیه‌السلام، و المشتهر ب فقه الرضا، مشهد: مؤسسة آل‌البیت، ۱۴۰۶.
@@ خط ۱۰۷: / خط ۱۰۸: @@
 *مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، موسوعة الفقه الإسلامی طبقا لمذهب، زیر نظر سید محمود شاهرودی، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.
 *مجلسی، محمدباقربن محمدتقی، بحارالانوار، بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
-*محقق حلّی، نجم الدین، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، محقق و مصحح: بقال، عبد الحسین محمد علی، ‌مؤسسه اسماعیلیان، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
+*محقق حلّی، نجم الدین، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال و الحرام، محقق و مصحح: بقال، عبد الحسین محمد علی، مؤسسه اسماعیلیان، قم، چاپ دوم، ۱۴۰۸ق.
 *محمد بن محمد غزالی، احیاء علوم‌الدین، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
 *محمدبن اسماعیل بخاری، الادب المفرد، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.