خاندان نوبختی: تفاوت میان نسخه‌ها

خاندان نوبختی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۸ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۱۸

۲۵ بایت اضافه‌شده ، ۲۸ ژانویه

اصلاح آدرس پانویس و منبع

دیداریویکی‌متن

M.hasanzadeh

confirmed، protected، templateeditor

۹۷۹

ویرایش

@@ خط ۲۷: / خط ۲۷: @@
 قفطی در تاریخ الحکماء بیان می‌دارد:
-:ابوسهل بن نوبخت منجّم ایرانی استاد آگاه به اقتران کواکب و حوادث آن بود و پدرش نوبخت نیز منجّم و ندیم منصور بود. چون نوبخت (در اثر پیری) نتوانست به مصاحبت منصور ادامه دهد، منصور به وی گفت: پسرت را بیاور تا جای تو را بگیرد و او پسرش ابوسهل را به جای خود فرستاد. ابوسهل گوید: چون مرا پیش منصور بردند، گفت: نامت را بگوی. من گفتم: «خرشاذماه طیماذماه مازرباذ خسرو ابهمشاذ». منصور پرسید: این همه نام توست؟ گفتم آری، منصور لبخندی زد و گفت: پدرت کاری نکرده است و تو یکی از این دو امر را برگزین: یا از اینهمه نام که گفتی به طیماذ بسنده کن و یا من تو را کنیه‌ای دهم که به جای نام تو باشد و آن ابوسهل است. من به کنیۀ ابوسهل راضی شدم. پس این کنیه بر او ماند و آن نام باطل شد.<ref>تاریخ الحکماء، ص۴۰۹</ref>
+:ابوسهل بن نوبخت منجّم ایرانی استاد آگاه به اقتران کواکب و حوادث آن بود و پدرش نوبخت نیز منجّم و ندیم منصور بود. چون نوبخت (در اثر پیری) نتوانست به مصاحبت منصور ادامه دهد، منصور به وی گفت: پسرت را بیاور تا جای تو را بگیرد و او پسرش ابوسهل را به جای خود فرستاد. ابوسهل گوید: چون مرا پیش منصور بردند، گفت: نامت را بگوی. من گفتم: «خرشاذماه طیماذماه مازرباذ خسرو ابهمشاذ». منصور پرسید: این همه نام توست؟ گفتم آری، منصور لبخندی زد و گفت: پدرت کاری نکرده است و تو یکی از این دو امر را برگزین: یا از اینهمه نام که گفتی به طیماذ بسنده کن و یا من تو را کنیه‌ای دهم که به جای نام تو باشد و آن ابوسهل است. من به کنیۀ ابوسهل راضی شدم. پس این کنیه بر او ماند و آن نام باطل شد.<ref>قفطی، تاریخ الحکماء، ۱۳۷۱ش، ص۵۵۰.</ref>
 ابوسهل بن نوبخت به گفتۀ [[ابن ندیم]] از فارسی به عربی ترجمه می‌کرده و دانش او بر پایۀ کتاب‌های [[ایران|ایرانی]] و فارسی بوده است و نیز کتاب‌های چندی تألیف کرده که نام آنها در [[الفهرست (ابن ندیم)|الفهرست]] آمده است.<ref>الفهرست، ص۳۳۳</ref> از جملۀ تألیفات او کتاب النّهمطان یا الیهبطان است که در علم نجوم و موالید بوده است. ابن ندیم مطالبی را از این کتاب دربارۀ تاریخ علم نجوم نقل کرده است<ref>الفهرست، صص ۲۹۹-۳۰۱</ref> و منشأ این علم را به ایرانیان در زمان جمشید نسبت داده است و تدوین مجدد آن را که پس از غلبۀ اسکندر و پس از دوران ملوک الطوایف (اشکانیان) انجام گرفته کار اردشیر ساسانی و پسرش شاپور دانسته است و به‌ویژه سهم انوشیروان را در این‌باره یادآور گشته و از دانش دوستی او سخن گفته است. ابوسهل تا زمان [[هارون الرشید]] حیات داشته و به گفتۀ ابن ندیم<ref>الفهرست، ص۳۳۳</ref> در «خزانه الحکمه» او کار می‌کرده است.