سید ابوالقاسم خویی: تفاوت میان نسخه‌ها
←همسر و فرزندان
AliMurtazo (بحث | مشارکتها) (←آثار منتشر شده دربارهٔ خوئی: اصلاح لینک خراب) |
|||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
خویی در دهه [[سال ۱۳۴۰ هجری شمسی|۱۳۴۰ش]]، مواضع و بیانیه‌هایی علیه دولت پهلوی داشته است؛ اعتراض به [[واقعه فیضیه]] در [[سال ۱۳۴۲ هجری شمسی|سال ۱۳۴۲ش]] از این جمله‌اند. وی پس از شروع [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی ۱۳۵۷]] در ایران و دیدار فرح دیبا، همسر محمدرضا پهلوی با او و شک و شبهه‌های پیش آمده پس از این دیدار، در مواردی از جمله همه‌پرسی تعیین نظام جمهوری اسلامی و همچنین جنگ عراق علیه ایران، به حمایت از انقلاب و [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] پرداخت. او در جریان [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه شیعیان عراق]] و تعیین شورای رهبری برای اداره مناطق تحت مدیریت شیعیان، تحت فشار حکومت [[صدام حسین]] قرار گرفت و تا پایان عمر در حصر خانگی بود. | خویی در دهه [[سال ۱۳۴۰ هجری شمسی|۱۳۴۰ش]]، مواضع و بیانیه‌هایی علیه دولت پهلوی داشته است؛ اعتراض به [[واقعه فیضیه]] در [[سال ۱۳۴۲ هجری شمسی|سال ۱۳۴۲ش]] از این جمله‌اند. وی پس از شروع [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی ۱۳۵۷]] در ایران و دیدار فرح دیبا، همسر محمدرضا پهلوی با او و شک و شبهه‌های پیش آمده پس از این دیدار، در مواردی از جمله همه‌پرسی تعیین نظام جمهوری اسلامی و همچنین جنگ عراق علیه ایران، به حمایت از انقلاب و [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] پرداخت. او در جریان [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه شیعیان عراق]] و تعیین شورای رهبری برای اداره مناطق تحت مدیریت شیعیان، تحت فشار حکومت [[صدام حسین]] قرار گرفت و تا پایان عمر در حصر خانگی بود. | ||
== زندگی == | ==زندگی== | ||
{{گاهشمار زندگی سید ابوالقاسم خویی}} | {{گاهشمار زندگی سید ابوالقاسم خویی}} | ||
[[پرونده:Namaze Sistani bar Khoei.jpg|بندانگشتی|250px|[[نماز میت|نماز]] [[سیدعلی سیستانی]] بر جنازه خویی]] | [[پرونده:Namaze Sistani bar Khoei.jpg|بندانگشتی|250px|[[نماز میت|نماز]] [[سیدعلی سیستانی]] بر جنازه خویی]] | ||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
خویی، [[۸ صفر]] ۱۴۱۳ق مطابق با [[۱۷ مرداد]] [[سال ۱۳۷۱ هجری شمسی|۱۳۷۱ش]]، در ۹۶ سالگی (۹۳ سالگی بر اساس تاریخ شمسی) به علت بیماری قلبی در [[کوفه]] درگذشت و در کنار [[مسجد الخضراء (نجف)|مسجد الخضراء]] در صحن حرم امام علی دفن شد.<ref>پیری سبزواری، «آیت‌الله العظمی سید ابوالقاسم خویی؛ قرآن‌شناس بزرگ معاصر»، ص۴۱–۴۲.</ref> | خویی، [[۸ صفر]] ۱۴۱۳ق مطابق با [[۱۷ مرداد]] [[سال ۱۳۷۱ هجری شمسی|۱۳۷۱ش]]، در ۹۶ سالگی (۹۳ سالگی بر اساس تاریخ شمسی) به علت بیماری قلبی در [[کوفه]] درگذشت و در کنار [[مسجد الخضراء (نجف)|مسجد الخضراء]] در صحن حرم امام علی دفن شد.<ref>پیری سبزواری، «آیت‌الله العظمی سید ابوالقاسم خویی؛ قرآن‌شناس بزرگ معاصر»، ص۴۱–۴۲.</ref> | ||
=== همسر و فرزندان === | ===همسر و فرزندان=== | ||
خویی دو بار [[ازدواج]] کرد. فرزندان وی، سه پسر و سه دختر از همسر اول، و چهار پسر و دو دختر از همسر دوم هستند.<ref>[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 «معرفی آیت‌الله سید ابوالقاسم موسوی خویی».]</ref> برخی از فرزندان شناخته‌شده خویی عبارتند از: | خویی دو بار [[ازدواج]] کرد. فرزندان وی، سه پسر و سه دختر از همسر اول، و چهار پسر و دو دختر از همسر دوم هستند.<ref>[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 «معرفی آیت‌الله سید ابوالقاسم موسوی خویی».]</ref> برخی از فرزندان شناخته‌شده خویی عبارتند از: | ||
* [[سید جمال الدین خویی]]، فرزند ارشد خویی که بیشتر عمر خود را صرف امور [[مرجع تقلید|مرجعیت]] پدرش در [[نجف]] کرد. برخی از آثار او عبارتند از شرح [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]]، بحث فی الفلسفة و علم الکلام، توضیح المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، شرح دیوان مُتَنبّی، و دیوان شعر به فارسی.<ref>امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف…، ۱۳۸۴ق، ص۱۷۰.</ref> | *[[سید جمال الدین خویی|سید جمال‌الدین خویی]]، فرزند ارشد خویی که بیشتر عمر خود را صرف امور [[مرجع تقلید|مرجعیت]] پدرش در [[نجف]] کرد. برخی از آثار او عبارتند از شرح [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]]، بحث فی الفلسفة و علم الکلام، توضیح المراد فی شرح تجرید الاعتقاد، شرح دیوان مُتَنبّی، و دیوان شعر به فارسی.<ref>امینی، معجم رجال الفکر و الادب فی النجف…، ۱۳۸۴ق، ص۱۷۰.</ref> | ||
* [[سید محمدتقی خویی]]، پس از تأسیس [[مؤسسه خیریه امام خویی]] ۱۳۶۸ش دبیرکل آن شد. پس از [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه]] در ۱۳۶۹ش، او عضو هیئت منتخب پدرش برای اداره مناطق آزادشده بود؛ اما در پی سرکوب این قیام و قتل‌عام شیعیان، به همراه پدرش در حصر خانگی قرار گرفت و سرانجام در [[۳۰ تیر]] ۱۳۷۳ش در حادثه رانندگی درگذشت. برخی این رخداد را حاصل برنامه‌ریزی دولت [[صدام]] دانسته‌اند.<ref>[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 «معرفی آیت‌الله سید ابوالقاسم موسوی خویی».]</ref> علاوه بر تقریرات درس فقه پدرش، الالتزامات التبعیة فی العقود از آثار اوست.<ref>شاکری، «الامام السید الخویی: سیره و ذکریات»، ص۲۵۴، ۲۵۶–۲۵۷.</ref> | *[[سید محمدتقی خویی]]، پس از تأسیس [[مؤسسه خیریه امام خویی]] ۱۳۶۸ش دبیرکل آن شد. پس از [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه]] در ۱۳۶۹ش، او عضو هیئت منتخب پدرش برای اداره مناطق آزادشده بود؛ اما در پی سرکوب این قیام و قتل‌عام شیعیان، به همراه پدرش در حصر خانگی قرار گرفت و سرانجام در [[۳۰ تیر]] ۱۳۷۳ش در حادثه رانندگی درگذشت. برخی این رخداد را حاصل برنامه‌ریزی دولت [[صدام]] دانسته‌اند.<ref>[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 «معرفی آیت‌الله سید ابوالقاسم موسوی خویی».]</ref> علاوه بر تقریرات درس فقه پدرش، الالتزامات التبعیة فی العقود از آثار اوست.<ref>شاکری، «الامام السید الخویی: سیره و ذکریات»، ص۲۵۴، ۲۵۶–۲۵۷.</ref> | ||
[[پرونده:مزار آیه الله العظمی خویی.jpg|بندانگشتی|250px|آرامگاه آیت‌الله خویی در [[حرم امام علی(ع)]]]] | [[پرونده:مزار آیه الله العظمی خویی.jpg|بندانگشتی|250px|آرامگاه آیت‌الله خویی در [[حرم امام علی(ع)]]]] | ||
اطلاعات دقیقی دربارهٔ دختران خویی در دست نیست، اما برخی از دامادهای وی عبارتند از [[سید نصرالله مستنبط]]، [[سید مرتضی حکمی]]، [[سید جلال الدین فقیه ایمانی]]، [[جعفر غروی نائینی]]، و [[سید محمود میلانی]].<ref>[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 «معرفی آیت‌الله سید ابوالقاسم موسوی خویی».]</ref> | اطلاعات دقیقی دربارهٔ دختران خویی در دست نیست، اما برخی از دامادهای وی عبارتند از [[سید نصرالله مستنبط]]، [[سید مرتضی حکمی]]، [[سید جلال الدین فقیه ایمانی]]، [[جعفر غروی نائینی]]، و [[سید محمود میلانی]].<ref>[http://mosavikhoyi.blogfa.com/post/14 «معرفی آیت‌الله سید ابوالقاسم موسوی خویی».]</ref> | ||
== زیست علمی == | ==زیست علمی== | ||
ابوالقاسم خویی سال ۱۳۳۰ق در ۱۳ سالگی، همراه با برادرش عبدالله خویی به پدر خود در نجف پیوست.<ref>سبحانی تبریزی، «مرجعیت در شیعه»، ص۱۶.</ref> او شش سال به تحصیل مقدمات و سطوح عالی [[حوزه علمیه|حوزه]] پرداخت و سپس ۱۴ سال در درس استادان علوم مختلف از جمله فقه و اصول شرکت کرد. از این میان، چنان‌که خود او در زندگی‌نامه خودنوشت آورده، بیشترین استفاده را از [[محمدحسین غروی نائینی|محمدحسین نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی]] داشته است.<ref>پیری سبزواری، «آیت‌الله العظمی سید ابوالقاسم خویی؛ قرآن‌شناس بزرگ معاصر»، ص۳۰؛ انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۵۷.</ref> | ابوالقاسم خویی سال ۱۳۳۰ق در ۱۳ سالگی، همراه با برادرش عبدالله خویی به پدر خود در نجف پیوست.<ref>سبحانی تبریزی، «مرجعیت در شیعه»، ص۱۶.</ref> او شش سال به تحصیل مقدمات و سطوح عالی [[حوزه علمیه|حوزه]] پرداخت و سپس ۱۴ سال در درس استادان علوم مختلف از جمله فقه و اصول شرکت کرد. از این میان، چنان‌که خود او در زندگی‌نامه خودنوشت آورده، بیشترین استفاده را از [[محمدحسین غروی نائینی|محمدحسین نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی]] داشته است.<ref>پیری سبزواری، «آیت‌الله العظمی سید ابوالقاسم خویی؛ قرآن‌شناس بزرگ معاصر»، ص۳۰؛ انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۵۷.</ref> | ||
=== اساتید و اجازه اجتهاد === | ===اساتید و اجازه اجتهاد=== | ||
سیدابوالقاسم خویی، علاوه بر آنکه به گفته خود، از محمدحسین نائینی و محمدحسین اصفهانی بیشترین استفاده علمی را برده و دوره‌ای کامل از علم اصول و برخی کتاب‌های فقهی را از آنان آموخته، از اساتید دیگری از جمله [[فتح‌الله غروی اصفهانی|شیخ الشریعه]] (درگذشته ۱۳۳۸ق)، [[مهدی مازندرانی]] (درگذشته ۱۳۴۲ق) و [[آقا ضیاء عراقی]]<ref>یادنامه حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۵۸ و ۵۹.</ref> نیز یاد کرده است. | سیدابوالقاسم خویی، علاوه بر آنکه به گفته خود، از محمدحسین نائینی و محمدحسین اصفهانی بیشترین استفاده علمی را برده و دوره‌ای کامل از علم اصول و برخی کتاب‌های فقهی را از آنان آموخته، از اساتید دیگری از جمله [[فتح‌الله غروی اصفهانی|شیخ الشریعه]] (درگذشته ۱۳۳۸ق)، [[مهدی مازندرانی]] (درگذشته ۱۳۴۲ق) و [[آقا ضیاء عراقی]]<ref>یادنامه حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۵۸ و ۵۹.</ref> نیز یاد کرده است. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
خویی در سال ۱۳۵۲ق از بسیاری از استادان حوزه علمیه نجف [[اجازه اجتهاد]] دریافت کرده است؛ [[محمدحسین غروی نائینی|محمدحسین نائینی]]، [[محمدحسین غروی اصفهانی]]، [[آقا ضیاء عراقی]]، [[محمدحسین بلاغی]]، [[میرزا علی‌آقا شیرازی|میرزا علی آقا شیرازی]]، و [[سید ابوالحسن اصفهانی]] از این جمله‌اند.<ref>یادنامه حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۶۴ و ۶۵.</ref> | خویی در سال ۱۳۵۲ق از بسیاری از استادان حوزه علمیه نجف [[اجازه اجتهاد]] دریافت کرده است؛ [[محمدحسین غروی نائینی|محمدحسین نائینی]]، [[محمدحسین غروی اصفهانی]]، [[آقا ضیاء عراقی]]، [[محمدحسین بلاغی]]، [[میرزا علی‌آقا شیرازی|میرزا علی آقا شیرازی]]، و [[سید ابوالحسن اصفهانی]] از این جمله‌اند.<ref>یادنامه حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۶۴ و ۶۵.</ref> | ||
=== مرجعیت === | ===مرجعیت=== | ||
آغاز [[مرجع تقلید|مرجعیت]] خویی به روشنی مشخص نیست، اما بسیاری از منابع، آغاز جدی [[مرجعیت]] او را پس از درگذشت [[سید حسین طباطبایی بروجردی|بروجردی]] دانسته و تأکید کرده‌اند که پس از درگذشت [[سید محسن طباطبائی حکیم]]، خویی مخصوصاً در عراق، مرجع برتر شناخته می‌شد<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲–۱۳۵۴ش، ج۲، ص۳–۵؛ رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۵.</ref> و جایگاه مرجعیت او در میان شیعیان ایران هم مهم گزارش شده است.<ref>جعفریان، تشیع در عراق، مرجعیت و ایران، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۸.</ref> خویی، از جمله مراجعی دانسته شده که در میان اکثر شیعیان، اعم از عرب و غیرعرب، نفوذ چشمگیری داشته است.<ref>جعفریان، تشیع در عراق، مرجعیت و ایران، ۱۳۸۶ش، ص۵۱.</ref> | آغاز [[مرجع تقلید|مرجعیت]] خویی به روشنی مشخص نیست، اما بسیاری از منابع، آغاز جدی [[مرجعیت]] او را پس از درگذشت [[سید حسین طباطبایی بروجردی|بروجردی]] دانسته و تأکید کرده‌اند که پس از درگذشت [[سید محسن طباطبائی حکیم]]، خویی مخصوصاً در عراق، مرجع برتر شناخته می‌شد<ref>شریف رازی، گنجینه دانشمندان، ۱۳۵۲–۱۳۵۴ش، ج۲، ص۳–۵؛ رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۵.</ref> و جایگاه مرجعیت او در میان شیعیان ایران هم مهم گزارش شده است.<ref>جعفریان، تشیع در عراق، مرجعیت و ایران، ۱۳۸۶ش، ص۱۰۸.</ref> خویی، از جمله مراجعی دانسته شده که در میان اکثر شیعیان، اعم از عرب و غیرعرب، نفوذ چشمگیری داشته است.<ref>جعفریان، تشیع در عراق، مرجعیت و ایران، ۱۳۸۶ش، ص۵۱.</ref> | ||
۱۴ نفر از مجتهدین نجف از جمله [[صدرا بادکوبه‌ای]]، [[سید محمدباقر صدر]]، [[سید محمد روحانی]]، [[مجتبی لنکرانی]]، [[موسی زنجانی]]، [[یوسف کربلائی]]، [[سید یوسف حکیم]]، و [[سید جعفر مرعشی]] اعلمیت خویی را اعلام کردند.<ref>خاطرات آیت‌الله عباس خاتم یزدی، ۱۳۸۰ش، ص۱۰۰–۹۸.</ref> [[امام موسی صدر|سید موسی صدر]] از سوی [[مجلس اعلای اسلامی شیعیان لبنان]]، خویی را مرجع [[اعلمیت|اعلم]] معرفی کرد.<ref>ضاهر، مسیرة االإمام السید موسی الصدر، ۲۰۰۰م، ج۲، ص۲۹۴–۲۹۳.</ref> | ۱۴ نفر از مجتهدین نجف از جمله [[صدرا بادکوبه‌ای]]، [[سید محمدباقر صدر]]، [[سید محمد روحانی]]، [[مجتبی لنکرانی]]، [[موسی زنجانی]]، [[یوسف کربلائی]]، [[سید یوسف حکیم]]، و [[سید جعفر مرعشی]] اعلمیت خویی را اعلام کردند.<ref>خاطرات آیت‌الله عباس خاتم یزدی، ۱۳۸۰ش، ص۱۰۰–۹۸.</ref> [[امام موسی صدر|سید موسی صدر]] از سوی [[مجلس اعلای اسلامی شیعیان لبنان]]، خویی را مرجع [[اعلمیت|اعلم]] معرفی کرد.<ref>ضاهر، مسیرة االإمام السید موسی الصدر، ۲۰۰۰م، ج۲، ص۲۹۴–۲۹۳.</ref> | ||
=== تدریس === | ===تدریس=== | ||
[[پرونده:آیت الله سید ابوالقاسم خویی درحال تدریس در مسجد خضراء نجف.jpg|بندانگشتی|250px|تدریس خویی در [[مسجد الخضراء (نجف)|مسجد الخضراء نجف]]]] | [[پرونده:آیت الله سید ابوالقاسم خویی درحال تدریس در مسجد خضراء نجف.jpg|بندانگشتی|250px|تدریس خویی در [[مسجد الخضراء (نجف)|مسجد الخضراء نجف]]]] | ||
ابوالقاسم خویی در خلال تحصیل در [[حوزه علمیه نجف]]، به تدریس هم مشغول بوده و به گزارش منابع مختلف، هر کتابی را که می‌آموخته، آن را تدریس می‌کرده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۵۹.</ref> | ابوالقاسم خویی در خلال تحصیل در [[حوزه علمیه نجف]]، به تدریس هم مشغول بوده و به گزارش منابع مختلف، هر کتابی را که می‌آموخته، آن را تدریس می‌کرده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۵۹.</ref> | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
خویی، در تدریس مباحث علمی، چیره‌دست و مسلط خوانده شده که مطالب را شمرده، فصیح، منظم و بدون وارد شدن به زواید و حواشی بیان می‌کرده، به مباحث فلسفی نمی‌پرداخته، استفاده فراوانی از روایات می‌کرده و به سندهای روایات توجه ویژه می‌کرده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۳.</ref> درس وی، خلاصه‌ای از آراء و مبانی علمی مجالس درس [[آقا ضیاء عراقی]]، [[محمدحسین غروی نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی]] و نظرات خود وی توصیف شده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۴.</ref> | خویی، در تدریس مباحث علمی، چیره‌دست و مسلط خوانده شده که مطالب را شمرده، فصیح، منظم و بدون وارد شدن به زواید و حواشی بیان می‌کرده، به مباحث فلسفی نمی‌پرداخته، استفاده فراوانی از روایات می‌کرده و به سندهای روایات توجه ویژه می‌کرده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۳.</ref> درس وی، خلاصه‌ای از آراء و مبانی علمی مجالس درس [[آقا ضیاء عراقی]]، [[محمدحسین غروی نائینی]] و [[محمدحسین غروی اصفهانی]] و نظرات خود وی توصیف شده است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۶۴.</ref> | ||
=== آثار و تقریرات === | ===آثار و تقریرات=== | ||
{{اصلی|فهرست آثار سید ابوالقاسم موسوی خویی}} | {{اصلی|فهرست آثار سید ابوالقاسم موسوی خویی}} | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
[[پرونده:آیت الله العظمى خوئى و علماء و شاگردان.jpg|بندانگشتی|خویی و شاگردانش: به ترتیب از سمت راست: سیدجعفر خویی، [[سید موسی صدر]]، [[سید عبدالله شیرازی]]، ابوالقاسم خوئی، سید نصرالله مستنبط و سیدمرتضی حکمی.]] | [[پرونده:آیت الله العظمى خوئى و علماء و شاگردان.jpg|بندانگشتی|خویی و شاگردانش: به ترتیب از سمت راست: سیدجعفر خویی، [[سید موسی صدر]]، [[سید عبدالله شیرازی]]، ابوالقاسم خوئی، سید نصرالله مستنبط و سیدمرتضی حکمی.]] | ||
=== شاگردان === | ===شاگردان=== | ||
ابوالقاسم خویی، شاگردان فراوانی داشته و برخی منابع بیش از ۶۰۰ شاگرد برای وی برشمرده‌اند.<ref>نگاه کنید به شریف، «تلامذة الإمام الخوئی»، ص۲۳۵–۲۵۲؛ رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۵، به نقل از شریف، ۱۴۱۴ق، ص۶۷۷–۶۹۵.</ref> | ابوالقاسم خویی، شاگردان فراوانی داشته و برخی منابع بیش از ۶۰۰ شاگرد برای وی برشمرده‌اند.<ref>نگاه کنید به شریف، «تلامذة الإمام الخوئی»، ص۲۳۵–۲۵۲؛ رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۵، به نقل از شریف، ۱۴۱۴ق، ص۶۷۷–۶۹۵.</ref> | ||
تعدادی از شاگردان در جلسات استفتاء حضور داشتند. | تعدادی از شاگردان در جلسات استفتاء حضور داشتند. | ||
* اعضای هیئت استفتاء اول:<ref>انصاریان خوانساری، شمع همیشه فروزان، ص ۹۶</ref> [[شیخ صدرا بادکوبه‌ای]]، [[شیخ مجتبی لنکرانی]]، [[میرزا جواد تبریزی]]، [[میرزا کاظم تبریزی]]، [[شیخ حبیب‌الله اراکی]]، [[سید جعفر مرعشی]]. | *اعضای هیئت استفتاء اول:<ref>انصاریان خوانساری، شمع همیشه فروزان، ص ۹۶</ref> [[شیخ صدرا بادکوبه‌ای]]، [[شیخ مجتبی لنکرانی]]، [[میرزا جواد تبریزی]]، [[میرزا کاظم تبریزی]]، [[شیخ حبیب‌الله اراکی]]، [[سید جعفر مرعشی]]. | ||
* اعضای هیئت استفتاء دوم:<ref>انصاریان خوانساری، شمع همیشه فروزان، ص ۹۷</ref> [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]]، [[سید علی حسینی بهشتی]]، [[سید مرتضی خلخالی]]، [[محمداسحاق فیاض|شیخ محمداسحاق فیاض]]، [[شیخ علی‌اصغر احمدی شاهرودی]]، [[شیخ محمدجعفر نائینی]] | *اعضای هیئت استفتاء دوم:<ref>انصاریان خوانساری، شمع همیشه فروزان، ص ۹۷</ref> [[سید علی حسینی سیستانی|سید علی سیستانی]]، [[سید علی حسینی بهشتی]]، [[سید مرتضی خلخالی]]، [[محمداسحاق فیاض|شیخ محمداسحاق فیاض]]، [[شیخ علی‌اصغر احمدی شاهرودی]]، [[شیخ محمدجعفر نائینی]] | ||
برخی دیگر از شاگردان او عبارتند از: | برخی دیگر از شاگردان او عبارتند از: | ||
{{ستون|۳}} | {{ستون|۳}} | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
=== آرا و نظریات علمی === | ===آرا و نظریات علمی=== | ||
سید ابوالقاسم خویی، در فقه و [[اصول فقه]]، نظرات و آرای قابل توجهی داشته که گاه با نظرات مشهور فقیهان [[شیعه]] متفاوت بوده و به گزارش برخی، ۳۰۰ [[فتوا]] بر خلاف فتواهای مشهور فقیهان شیعه، در میان فتاوای خویی دیده می‌شود.<ref>[http://faridmod.blogfa.com/post-421.aspx «دخالت آخوند خراسانی در مشروطه متعارف نبود»].</ref> برخی از این موارد عبارت است از: | سید ابوالقاسم خویی، در فقه و [[اصول فقه]]، نظرات و آرای قابل توجهی داشته که گاه با نظرات مشهور فقیهان [[شیعه]] متفاوت بوده و به گزارش برخی، ۳۰۰ [[فتوا]] بر خلاف فتواهای مشهور فقیهان شیعه، در میان فتاوای خویی دیده می‌شود.<ref>[http://faridmod.blogfa.com/post-421.aspx «دخالت آخوند خراسانی در مشروطه متعارف نبود»].</ref> برخی از این موارد عبارت است از: | ||
* مخالفت با مکلف بودن کافران به فروع دین: خویی مانند [[یوسف بن احمد بحرانی|یوسف بحرانی]] و بر خلاف نظر همه علمای شیعه که معتقدند [[کفر|کافران]] علاوه بر [[اصول دین]]، [[تکلیف|مکلف]] به [[فروع دین]] هم شده‌اند،<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت‌الله خویی»، ص۳۳۶ و ۳۳۷.</ref> بر این باور است که کافران تا زمانی که [[اسلام]] را نپذیرند، مکلف به [[فروع دین]] نمی‌شوند.<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت‌الله خویی»، ص۳۳۶ و ۳۳۷.</ref> | *مخالفت با مکلف بودن کافران به فروع دین: خویی مانند [[یوسف بن احمد بحرانی|یوسف بحرانی]] و بر خلاف نظر همه علمای شیعه که معتقدند [[کفر|کافران]] علاوه بر [[اصول دین]]، [[تکلیف|مکلف]] به [[فروع دین]] هم شده‌اند،<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت‌الله خویی»، ص۳۳۶ و ۳۳۷.</ref> بر این باور است که کافران تا زمانی که [[اسلام]] را نپذیرند، مکلف به [[فروع دین]] نمی‌شوند.<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت‌الله خویی»، ص۳۳۶ و ۳۳۷.</ref> | ||
* عدم پذیرش نسبی بودن آغاز ماه قمری: به باور خویی، بر خلاف نظر مشهور، آغاز ماه قمری برای همه یکسان است و نمی‌توان آن را چیزی نسبی دانست. چرا که معیار آغاز [[ماه قمری]]، بر اساس آرای خویی، بیرون رفتن ماه از محاق است که پدیده‌ای تکوینی است و به وضع قرارگیری خورشید، ماه و زمین مرتبط است و وابسته به اجزا و مناطق گوناگون زمین نیست.<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت‌الله خویی»، ص۳۳۶ و ۳۳۷.</ref> | *عدم پذیرش نسبی بودن آغاز ماه قمری: به باور خویی، بر خلاف نظر مشهور، آغاز ماه قمری برای همه یکسان است و نمی‌توان آن را چیزی نسبی دانست. چرا که معیار آغاز [[ماه قمری]]، بر اساس آرای خویی، بیرون رفتن ماه از محاق است که پدیده‌ای تکوینی است و به وضع قرارگیری خورشید، ماه و زمین مرتبط است و وابسته به اجزا و مناطق گوناگون زمین نیست.<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت‌الله خویی»، ص۳۳۶ و ۳۳۷.</ref> | ||
* مخالفت با [[شهرت فتوایی]] و [[اجماع]]: سید ابوالقاسم، دربارهٔ شهرت فتوایی، نظراتی به کلی متفاوت با نظرات مشهور عالمان [[شیعه]] داشت. به باور بیشتر [[اصول فقه|اصولیان]] شیعه، اگر یک [[فتوا]] در میان فقیهان، مشهور باشد، روایت معتبری که با آن ناسازگار است، اعتباری ندارد. خویی اما با این اصل مخالف است و «شهرت فتوایی» را در ترجیحات باب تعارض در اصول فقه ذکر نکرده و معتقد است، شهرت عملی ضعف سند روایت را جبران نمی‌کند؛ همان‌طور که بی‌توجهی فقها به یک [[حدیث صحیح]]، آن را از حجیت ساقط نخواهد کرد.<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت‌الله خویی»، ص۳۲۵ و ۳۲۶؛ رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۸.</ref> وی اعتبار و حجیت اجماع را هم زیر سؤال برده است؛ چه [[اجماع منقول]] و چه [[اجماع محصل|اجماع محصَّل]]. با این حال خویی در فتاوای خود [[احتیاط]] کرده و به اجماع توجه کرده است.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۸.</ref> | *مخالفت با [[شهرت فتوایی]] و [[اجماع]]: سید ابوالقاسم، دربارهٔ شهرت فتوایی، نظراتی به کلی متفاوت با نظرات مشهور عالمان [[شیعه]] داشت. به باور بیشتر [[اصول فقه|اصولیان]] شیعه، اگر یک [[فتوا]] در میان فقیهان، مشهور باشد، روایت معتبری که با آن ناسازگار است، اعتباری ندارد. خویی اما با این اصل مخالف است و «شهرت فتوایی» را در ترجیحات باب تعارض در اصول فقه ذکر نکرده و معتقد است، شهرت عملی ضعف سند روایت را جبران نمی‌کند؛ همان‌طور که بی‌توجهی فقها به یک [[حدیث صحیح]]، آن را از حجیت ساقط نخواهد کرد.<ref>فیاض، «نوآوری‌های اصولی و فقهی آیت‌الله خویی»، ص۳۲۵ و ۳۲۶؛ رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۸.</ref> وی اعتبار و حجیت اجماع را هم زیر سؤال برده است؛ چه [[اجماع منقول]] و چه [[اجماع محصل|اجماع محصَّل]]. با این حال خویی در فتاوای خود [[احتیاط]] کرده و به اجماع توجه کرده است.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۸.</ref> | ||
* فتاوای مخالف مشهور: جواز خارج شدن زن از خانه بدون اجازه همسر، جواز [[سقط جنین]] برای زن در صورت احتمال مرگ خود، جواز [[ازدواج|ازدواج دائم]] مرد مسلمان با زن [[اهل کتاب]]، مشروط نبودن [[جهاد ابتدایی]] به حضور [[امامان شیعه|امام معصوم]]، شرط نبودن [[اجتهاد]] برای قاضی، و همچنین طهارت چرم‌های وارد شده از کشورهای غیرمسلمان که [[ذبح شرعی]] آنها مشکوک است.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۸.</ref> | *فتاوای مخالف مشهور: جواز خارج شدن زن از خانه بدون اجازه همسر، جواز [[سقط جنین]] برای زن در صورت احتمال مرگ خود، جواز [[ازدواج|ازدواج دائم]] مرد مسلمان با زن [[اهل کتاب]]، مشروط نبودن [[جهاد ابتدایی]] به حضور [[امامان شیعه|امام معصوم]]، شرط نبودن [[اجتهاد]] برای قاضی، و همچنین طهارت چرم‌های وارد شده از کشورهای غیرمسلمان که [[ذبح شرعی]] آنها مشکوک است.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۸.</ref> | ||
== اقدامات سیاسی == | ==اقدامات سیاسی== | ||
[[پرونده:حمایت خوئی از انقلاب اسلامی.jpg|بندانگشتی|250px|حمایت از انقلاب اسلامی ایران]] | [[پرونده:حمایت خوئی از انقلاب اسلامی.jpg|بندانگشتی|250px|حمایت از انقلاب اسلامی ایران]] | ||
در رابطه با حکومت‌های داخل ایران، سید ابوالقاسم خویی، تا پیش از [[مرجع تقلید|مرجعیت]]، بیانیه‌ها و اطلاعیه‌هایی در محکومیت اقدامات [[حکومت پهلوی]] صادر کرده، در یک دوره بیش از ده ساله، تقریباً سیاست سکوت را در پیش گرفته و سپس در آستانه پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی در ایران]] در بهمن [[سال ۱۳۵۷ هجری شمسی|۱۳۵۷ش]]، به حمایت از [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و انقلاب اسلامی پرداخته است. در ارتباط با حکومت عراق نیز حمایت خویی از [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه]] شیعیان [[عراق]]، به حصر خانگی او انجامید.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> برخی از اقدامات اجتماعی و سیاسی آیت‌الله خویی عبارتند از: | در رابطه با حکومت‌های داخل ایران، سید ابوالقاسم خویی، تا پیش از [[مرجع تقلید|مرجعیت]]، بیانیه‌ها و اطلاعیه‌هایی در محکومیت اقدامات [[حکومت پهلوی]] صادر کرده، در یک دوره بیش از ده ساله، تقریباً سیاست سکوت را در پیش گرفته و سپس در آستانه پیروزی [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی در ایران]] در بهمن [[سال ۱۳۵۷ هجری شمسی|۱۳۵۷ش]]، به حمایت از [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و انقلاب اسلامی پرداخته است. در ارتباط با حکومت عراق نیز حمایت خویی از [[انتفاضه شعبانیه عراق|انتفاضه شعبانیه]] شیعیان [[عراق]]، به حصر خانگی او انجامید.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> برخی از اقدامات اجتماعی و سیاسی آیت‌الله خویی عبارتند از: | ||
=== مواضع علیه حکومت پهلوی === | ===مواضع علیه حکومت پهلوی=== | ||
خویی در مهر [[۱۳۴۱ش]] در تلگرافی به محمدرضا پهلوی، شاه ایران، با [[قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی|لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] مخالفت کرد و آن را مغایر شرع خواند.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> همچنین در پیامی به [[سید محمد بهبهانی]]، تأکید کرد که «خاموش کردن صدای ملت با قوه قهریه، دیری نخواهد پایید و تبلیغات عوام‌فریبانه، مشکلات را حل نمی‌کند و اقتصاد ورشکسته و ناخشنودی مردم را درمان نخواهد کرد.»<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> او همچنین در واکنش به [[واقعه فیضیه]] در ابتدای سال ۱۳۴۲ش، تلگرامی به محمدرضا فرستاد و از «انحطاط مملکت اسلامی و خط مشی زمامدارانش» اظهار تأسف کرد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> یک ماه بعد در پاسخ به نامه جمعی از علمای ایران، عدم صلاحیت حاکمان فاسد را اعلام کرد؛ وظیفه روحانیت را سنگین دانست و سکوت را ناروا شمرد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> ستمگر خواندن دستگاه حاکم ایران پس از کشتار مردم در [[۱۵ خرداد]] ۱۳۴۲ش، حکم به ممنوعیت شرکت در انتخابات دوره ۲۱ مجلس و از اعتبار ساقط دانستن آن، حمایت از [[امام خمینی]] در پی دستگیری و شایعه محاکمه امام، برخی دیگر از واکنش‌های سیاسی اوست.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> | خویی در مهر [[۱۳۴۱ش]] در تلگرافی به محمدرضا پهلوی، شاه ایران، با [[قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی|لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی]] مخالفت کرد و آن را مغایر شرع خواند.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> همچنین در پیامی به [[سید محمد بهبهانی]]، تأکید کرد که «خاموش کردن صدای ملت با قوه قهریه، دیری نخواهد پایید و تبلیغات عوام‌فریبانه، مشکلات را حل نمی‌کند و اقتصاد ورشکسته و ناخشنودی مردم را درمان نخواهد کرد.»<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> او همچنین در واکنش به [[واقعه فیضیه]] در ابتدای سال ۱۳۴۲ش، تلگرامی به محمدرضا فرستاد و از «انحطاط مملکت اسلامی و خط مشی زمامدارانش» اظهار تأسف کرد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> یک ماه بعد در پاسخ به نامه جمعی از علمای ایران، عدم صلاحیت حاکمان فاسد را اعلام کرد؛ وظیفه روحانیت را سنگین دانست و سکوت را ناروا شمرد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> ستمگر خواندن دستگاه حاکم ایران پس از کشتار مردم در [[۱۵ خرداد]] ۱۳۴۲ش، حکم به ممنوعیت شرکت در انتخابات دوره ۲۱ مجلس و از اعتبار ساقط دانستن آن، حمایت از [[امام خمینی]] در پی دستگیری و شایعه محاکمه امام، برخی دیگر از واکنش‌های سیاسی اوست.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> | ||
=== اخراج شاگردان خویی از عراق توسط حکومت حزب بعث === | ===اخراج شاگردان خویی از عراق توسط حکومت حزب بعث=== | ||
{{اصلی|معاودین}} | {{اصلی|معاودین}} | ||
در جریان اخراج ایرانیان از عراق، از اواخر دهه ۱۳۴۰ شمسی، خویی از معدود عالمان [[شیعه]] بود که اخراج نشد. با این حال اخراج بسیاری از شاگردانش باعث کاهش رونق درس وی شد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۹.</ref> بسیاری از شاگردان خویی با حضور در [[حوزه علمیه قم]]، اندیشه‌های فقهی و اصولی استاد خود را ترویج کردند و [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم در دوره معاصر]] را که تا پیش از آن تحت تأثیر روش علمی [[عبدالکریم حائری یزدی|حائری یزدی]] و [[سید حسین طباطبایی بروجردی|بروجردی]] بود، با رویکردهای فقهی و اصولی خویی، [[محمدحسین غروی نائینی|میرزای نائینی]]، [[محمدحسین غروی اصفهانی|محقق اصفهانی]] و [[آقا ضیاء عراقی|آقاضیاء عراقی]] آشنا کنند.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۹–۵۲۰.</ref> | در جریان اخراج ایرانیان از عراق، از اواخر دهه ۱۳۴۰ شمسی، خویی از معدود عالمان [[شیعه]] بود که اخراج نشد. با این حال اخراج بسیاری از شاگردانش باعث کاهش رونق درس وی شد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۹.</ref> بسیاری از شاگردان خویی با حضور در [[حوزه علمیه قم]]، اندیشه‌های فقهی و اصولی استاد خود را ترویج کردند و [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم در دوره معاصر]] را که تا پیش از آن تحت تأثیر روش علمی [[عبدالکریم حائری یزدی|حائری یزدی]] و [[سید حسین طباطبایی بروجردی|بروجردی]] بود، با رویکردهای فقهی و اصولی خویی، [[محمدحسین غروی نائینی|میرزای نائینی]]، [[محمدحسین غروی اصفهانی|محقق اصفهانی]] و [[آقا ضیاء عراقی|آقاضیاء عراقی]] آشنا کنند.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۹–۵۲۰.</ref> | ||
=== دوره سکوت بیش از ده ساله === | ===دوره سکوت بیش از ده ساله=== | ||
خویی، پس از [[مرجع تقلید|مرجعیت]]، از سیاست کناره گرفت.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> این دوره، با سال‌های حضور [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در [[نجف]] همزمان بود.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> سکوت او در برابر رخدادهای دوران [[انقلاب اسلامی ایران]] در سال [[سال ۱۳۵۷ هجری شمسی|۱۳۵۷ش]] ، اعتراضاتی را در [[ایران]] برانگیخت.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> حضور فرح دیبا، همسر محمدرضا پهلوی در بیت (دفتر مرجعیت) او در [[۲۸ آبان]] ۱۳۵۷ش، به این اعتراضات دامن زد، خویی در یادداشتی خطاب به برخی علما، این ملاقات را ناگهانی و ناخواسته دانست.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶–۵۱۷.</ref> | خویی، پس از [[مرجع تقلید|مرجعیت]]، از سیاست کناره گرفت.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> این دوره، با سال‌های حضور [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] در [[نجف]] همزمان بود.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> سکوت او در برابر رخدادهای دوران [[انقلاب اسلامی ایران]] در سال [[سال ۱۳۵۷ هجری شمسی|۱۳۵۷ش]] ، اعتراضاتی را در [[ایران]] برانگیخت.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> حضور فرح دیبا، همسر محمدرضا پهلوی در بیت (دفتر مرجعیت) او در [[۲۸ آبان]] ۱۳۵۷ش، به این اعتراضات دامن زد، خویی در یادداشتی خطاب به برخی علما، این ملاقات را ناگهانی و ناخواسته دانست.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶–۵۱۷.</ref> | ||
=== ملاقات فرح دیبا با خویی === | ===ملاقات فرح دیبا با خویی=== | ||
[[پرونده:دست‌خط آیت‌الله خویی در تکذیب ادعای اهدای انگشتر به فرح پهلوی.jpg|بندانگشتی|250x250پیکسل|دست‌خط منسوب به آیت‌الله خویی در تکذیب ادعای اهدای انگشتر به فرح پهلوی: | [[پرونده:دست‌خط آیت‌الله خویی در تکذیب ادعای اهدای انگشتر به فرح پهلوی.jpg|بندانگشتی|250x250پیکسل|دست‌خط منسوب به آیت‌الله خویی در تکذیب ادعای اهدای انگشتر به فرح پهلوی: | ||
«اما راجع به موضوع انگشتر کراراً از اینجانب سؤال شد و جواب داده شد که افتراء محض و اصل ندارد و ان‌شاءالله تعالی مفترین در روز قیامت به جزای خود خواهند رسید»]] | «اما راجع به موضوع انگشتر کراراً از اینجانب سؤال شد و جواب داده شد که افتراء محض و اصل ندارد و ان‌شاءالله تعالی مفترین در روز قیامت به جزای خود خواهند رسید»]] | ||
| خط ۱۴۷: | خط ۱۴۷: | ||
همچنین سید صاحب خویی، فرزند آیت‌الله خویی در آذر ۱۴۰۲ش نامه‌ای منسوب به پدرش منتشر کرد که در بخشی از این نامه، سید ابوالقاسم خویی اهدای انگشتر به فرح پهلوی را تکذیب می‌کند. تاریخ نوشته شده در نامه، ۱۴ جمادی الثانی ۱۴۰۲ق (۲۰ فروردین ۱۳۶۱ش) است.<ref>[https://www.asriran.com/fa/news/924251/دست‌خط-آیت‌الله-العظمی-خویی-در-تکذیب-ادعای-اهدای-انگشتر-به-فرح «دست‌خط آیت‌الله العظمی خویی در تکذیب ادعای اهدای انگشتر به فرح»]، وبگاه عصر ایران.</ref> | همچنین سید صاحب خویی، فرزند آیت‌الله خویی در آذر ۱۴۰۲ش نامه‌ای منسوب به پدرش منتشر کرد که در بخشی از این نامه، سید ابوالقاسم خویی اهدای انگشتر به فرح پهلوی را تکذیب می‌کند. تاریخ نوشته شده در نامه، ۱۴ جمادی الثانی ۱۴۰۲ق (۲۰ فروردین ۱۳۶۱ش) است.<ref>[https://www.asriran.com/fa/news/924251/دست‌خط-آیت‌الله-العظمی-خویی-در-تکذیب-ادعای-اهدای-انگشتر-به-فرح «دست‌خط آیت‌الله العظمی خویی در تکذیب ادعای اهدای انگشتر به فرح»]، وبگاه عصر ایران.</ref> | ||
=== همراهی با انقلاب اسلامی ایران === | ===همراهی با انقلاب اسلامی ایران=== | ||
خویی پس از ملاقات فرح دیبا، در شرایطی که مبارزات مردم ایران علیه حکومت پهلوی تشدید شده بود، به همراهی با [[انقلاب اسلامی ایران]] پرداخت و پس از آن هم در موارد مختلف، از [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] حمایت کرد. وی پیش از پیروزی انقلاب، در بیانیه‌ای خطاب به مراجع، علما و ملت ایران، از مردم خواست که با [[شجاعت]] و با حفظ موازین شرعی قدم بردارند.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۷.</ref> خویی پس از آن در جریان همه‌پرسی تعیین نظام جمهوری اسلامی، مردم را به رأی دادن به جمهوری اسلامی فراخواند، از شاگردان خود خواست تا در امور انقلاب مشارکت کنند و در [[جنگ عراق با ایران]]، به رغم فشار دولت [[صدام]] مبنی بر حمایت از عراق، حکم به جواز استفاده از [[وجوهات شرعی]] در تأمین ملزومات رزمندگان ایران داد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۷.</ref> | خویی پس از ملاقات فرح دیبا، در شرایطی که مبارزات مردم ایران علیه حکومت پهلوی تشدید شده بود، به همراهی با [[انقلاب اسلامی ایران]] پرداخت و پس از آن هم در موارد مختلف، از [[نظام جمهوری اسلامی ایران|جمهوری اسلامی ایران]] حمایت کرد. وی پیش از پیروزی انقلاب، در بیانیه‌ای خطاب به مراجع، علما و ملت ایران، از مردم خواست که با [[شجاعت]] و با حفظ موازین شرعی قدم بردارند.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۷.</ref> خویی پس از آن در جریان همه‌پرسی تعیین نظام جمهوری اسلامی، مردم را به رأی دادن به جمهوری اسلامی فراخواند، از شاگردان خود خواست تا در امور انقلاب مشارکت کنند و در [[جنگ عراق با ایران]]، به رغم فشار دولت [[صدام]] مبنی بر حمایت از عراق، حکم به جواز استفاده از [[وجوهات شرعی]] در تأمین ملزومات رزمندگان ایران داد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۷.</ref> | ||
=== بازداشت در انتفاضه شعبانیه عراق === | ===بازداشت در انتفاضه شعبانیه عراق=== | ||
{{اصلی|انتفاضه شعبانیه عراق}} | {{اصلی|انتفاضه شعبانیه عراق}} | ||
[[پرونده:Khoei v saddam.jpg|بندانگشتی|250px|ملاقات خویی و [[صدام حسین]] پس از سرکوب [[انتفاضه شعبانیه]]]] | [[پرونده:Khoei v saddam.jpg|بندانگشتی|250px|ملاقات خویی و [[صدام حسین]] پس از سرکوب [[انتفاضه شعبانیه]]]] | ||
ابوالقاسم خویی هیئتی ۹ نفره را برای اداره مناطق تحت نظر شیعیان تعیین کرد. شکست انتفاضه شعبانیه، به حصر خانگی خویی و فشار گسترده حکومت عراق در دوره [[صدام]] مواجه شد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> سیدابوالقاسم به دلیل حمایت مستقیم از انتفاضه شعبانیه مردم عراق در سال ۱۹۹۱م و تعیین شورای رهبری، توسط [[حزب بعث عراق|حزب بعث]] بازداشت و به [[بغداد]] فرستاده شد. بعد از دو روز بازداشت، به اجبار نزد [[صدام حسین]] برده شد و صدام سخنان توهین‌آمیزی خطاب به وی بیان کرد.<ref>[http://www.khabaronline.ir/detail/254759/weblog/jafarian جعفریان، «خاطره‌ای خواندنی درباره دستگیری آیت‌الله خویی در انتفاضه شعبانیه ۱۹۹۱».]</ref> | ابوالقاسم خویی هیئتی ۹ نفره را برای اداره مناطق تحت نظر شیعیان تعیین کرد. شکست انتفاضه شعبانیه، به حصر خانگی خویی و فشار گسترده حکومت عراق در دوره [[صدام]] مواجه شد.<ref>رئیس‌زاده، «خویی، ابوالقاسم»، ص۵۱۶.</ref> سیدابوالقاسم به دلیل حمایت مستقیم از انتفاضه شعبانیه مردم عراق در سال ۱۹۹۱م و تعیین شورای رهبری، توسط [[حزب بعث عراق|حزب بعث]] بازداشت و به [[بغداد]] فرستاده شد. بعد از دو روز بازداشت، به اجبار نزد [[صدام حسین]] برده شد و صدام سخنان توهین‌آمیزی خطاب به وی بیان کرد.<ref>[http://www.khabaronline.ir/detail/254759/weblog/jafarian جعفریان، «خاطره‌ای خواندنی درباره دستگیری آیت‌الله خویی در انتفاضه شعبانیه ۱۹۹۱».]</ref> | ||
== خدمات دینی و اجتماعی == | ==خدمات دینی و اجتماعی== | ||
خویی در دوران مرجعیت خود با اموالی که در اختیار داشت، به ساختن کتابخانه، مدرسه، [[مسجد]]، [[حسینیه]]، خوابگاه، درمانگاه، بیمارستان، مؤسسه خیریه و دارالایتام، در کشورهای مختلفی از جمله [[ایران]]، [[عراق]]، [[مالزی]]، [[بریتانیا|انگلستان]]، [[ایالات متحده آمریکا|امریکا]] و [[هند]] دستور داد. ساختمان مرکزی [[مؤسسه خیریه امام خویی|موسسه خیریه خویی]]، در [[لندن]]، است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۹۵.</ref> برخی از مراکز اسلامی تحت نظر مؤسسه خیریه خویی عبارت است از: | خویی در دوران مرجعیت خود با اموالی که در اختیار داشت، به ساختن کتابخانه، مدرسه، [[مسجد]]، [[حسینیه]]، خوابگاه، درمانگاه، بیمارستان، مؤسسه خیریه و دارالایتام، در کشورهای مختلفی از جمله [[ایران]]، [[عراق]]، [[مالزی]]، [[بریتانیا|انگلستان]]، [[ایالات متحده آمریکا|امریکا]] و [[هند]] دستور داد. ساختمان مرکزی [[مؤسسه خیریه امام خویی|موسسه خیریه خویی]]، در [[لندن]]، است.<ref>انصاری قمی، «نجوم امت - حضرت آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی»، ص۹۵.</ref> برخی از مراکز اسلامی تحت نظر مؤسسه خیریه خویی عبارت است از: | ||
* [[مؤسسه خیریه امام خویی|مرکز الامام الخویی]] در لندن، شامل مرکز اسلامی، مدرسه امام صادق (ع) ویژه پسران، مدرسه الزهرا (س) ویژه دختران، سالن اجتماعات، کتابخانه عمومی، و کتابفروشی است. ۸۰۰ دانش‌آموز در دو مدرسه این بنیاد تحصیل می‌کنند. در این مرکز ماهانه مجله «النور» به دو زبان عربی و انگلیسی منتشر می‌شود.<ref>اسلامی، غروب خورشید فقاهت، ۱۳۷۲ش، ص۴۲.</ref> | *[[مؤسسه خیریه امام خویی|مرکز الامام الخویی]] در لندن، شامل مرکز اسلامی، مدرسه امام صادق (ع) ویژه پسران، مدرسه الزهرا (س) ویژه دختران، سالن اجتماعات، کتابخانه عمومی، و کتابفروشی است. ۸۰۰ دانش‌آموز در دو مدرسه این بنیاد تحصیل می‌کنند. در این مرکز ماهانه مجله «النور» به دو زبان عربی و انگلیسی منتشر می‌شود.<ref>اسلامی، غروب خورشید فقاهت، ۱۳۷۲ش، ص۴۲.</ref> | ||
* [[مرکز اسلامی امام خویی (نیویورک)|مرکز اسلامی امام خویی]] در نیویورک: شامل سالن اجتماعات با گنجایش سه هزار نفر، کتابخانه با بیش از ده هزار جلد کتاب، مهد کودک، مدرسه پسرانه و دخترانه، هر کدام با ظرفیت ۱۵۰ دانش‌آموز، مدرسه ایمان، ویژه آموزش زبان عربی، قرآن و تربیت اسلامی کودکان، [[غسالخانه]] و…<ref>یادنامه حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۷–۱۱۸.</ref> | *[[مرکز اسلامی امام خویی (نیویورک)|مرکز اسلامی امام خویی]] در نیویورک: شامل سالن اجتماعات با گنجایش سه هزار نفر، کتابخانه با بیش از ده هزار جلد کتاب، مهد کودک، مدرسه پسرانه و دخترانه، هر کدام با ظرفیت ۱۵۰ دانش‌آموز، مدرسه ایمان، ویژه آموزش زبان عربی، قرآن و تربیت اسلامی کودکان، [[غسالخانه]] و…<ref>یادنامه حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۷–۱۱۸.</ref> | ||
* [[مؤسسه خیریه امام خویی (مونترآل)|مؤسسه خیریه امام خویی]] در مونترال: این مؤسسه در سال ۱۹۸۹م و با هدف ارائه خدمات دینی، فرهنگی و اجتماعی شیعی در کشورهای اسلامی و غیراسلامی. | *[[مؤسسه خیریه امام خویی (مونترآل)|مؤسسه خیریه امام خویی]] در مونترال: این مؤسسه در سال ۱۹۸۹م و با هدف ارائه خدمات دینی، فرهنگی و اجتماعی شیعی در کشورهای اسلامی و غیراسلامی. | ||
* مجتمع فرهنگی امام خویی در بمبئی: به مساحت صد هزار متر مربع در بیست کیلومتری [[بمبئی]] و شامل سالن بزرگ اجتماعات، مسجدی با گنجایش سه هزار نمازگزار، کتابخانه‌ای با ۵۰ هزار کتاب و [[حسینیه|حسینیه‌ای]] با ظرفیت ۷۰۰ نفر، مدرسه علوم دینی با هزار دانش‌پژوه، مدرسه ابتدایی و راهنمایی با ۱۲۰۰ دانش‌آموز و همچنین داروخانه و درمانگاه.<ref>یادنامه حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۹–۱۲۱.</ref> | *مجتمع فرهنگی امام خویی در بمبئی: به مساحت صد هزار متر مربع در بیست کیلومتری [[بمبئی]] و شامل سالن بزرگ اجتماعات، مسجدی با گنجایش سه هزار نمازگزار، کتابخانه‌ای با ۵۰ هزار کتاب و [[حسینیه|حسینیه‌ای]] با ظرفیت ۷۰۰ نفر، مدرسه علوم دینی با هزار دانش‌پژوه، مدرسه ابتدایی و راهنمایی با ۱۲۰۰ دانش‌آموز و همچنین داروخانه و درمانگاه.<ref>یادنامه حضرت آیت‌الله العظمی آقای حاج سید ابوالقاسم خویی، ۱۳۷۲ش، ص۱۱۹–۱۲۱.</ref> | ||
== آثار منتشر شده دربارهٔ خوئی == | ==آثار منتشر شده دربارهٔ خوئی== | ||
فیلم مستند «آیت‌الله» به کارگردانی سید مصطفی موسوی‌تبار و به حمایت [[سازمان هنری رسانه‌ای اوج]] ساخته شده است. این مستند به زندگی، تحصیلات و نوع رابطه آیت‌الله خوئی با [[انقلاب اسلامی ایران]] پرداخته است.<ref>[https://fa.abna24.com/story/744893 مستند آیت‌الله روی پرده می‌رود. خبرگزاری ابنا. مرور شده در ۱۷ مرداد ۱۳۹۹]</ref> | فیلم مستند «آیت‌الله» به کارگردانی سید مصطفی موسوی‌تبار و به حمایت [[سازمان هنری رسانه‌ای اوج]] ساخته شده است. این مستند به زندگی، تحصیلات و نوع رابطه آیت‌الله خوئی با [[انقلاب اسلامی ایران]] پرداخته است.<ref>[https://fa.abna24.com/story/744893 مستند آیت‌الله روی پرده می‌رود. خبرگزاری ابنا. مرور شده در ۱۷ مرداد ۱۳۹۹]</ref> | ||
== نگارخانه == | ==نگارخانه== | ||
{{وسط‌چین}} | {{وسط‌چین}} | ||
<gallery> | <gallery> | ||
| خط ۱۷۷: | خط ۱۷۷: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* آقا بزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، ۱۴۰۳ق. | * آقا بزرگ تهرانی، الذریعة الی تصانیف الشیعه، بیروت، چاپ علینقی منزوی و احمد منزوی، ۱۴۰۳ق. | ||
| خط ۲۱۹: | خط ۲۱۹: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پیوند به بیرون == | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://rch.ac.ir/article/Details?id=8915 دانشنامه جهان اسلام] | *[http://rch.ac.ir/article/Details?id=8915 دانشنامه جهان اسلام] | ||
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/245200/خویی،-سید-ابوالقاسم دائرة المعارف بزرگ اسلامی] | *[https://www.cgie.org.ir/fa/article/245200/خویی،-سید-ابوالقاسم دائرة المعارف بزرگ اسلامی] | ||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426120028-4044-138.pdf نجوم امت - حضرت آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی] | *[http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426120028-4044-138.pdf نجوم امت - حضرت آیت‌الله العظمی حاج سید ابوالقاسم خویی] | ||
* [http://www.alkhoei.net/ مؤسسه اسلامی آیت‌الله خویی] | *[http://www.alkhoei.net/ مؤسسه اسلامی آیت‌الله خویی] | ||
* [http://ayatollahkhoei.net/ پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خویی] | *[http://ayatollahkhoei.net/ پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خویی] | ||
* فیلم تشییع جنازه آیت‌الله خویی[https://www.youtube.com/watch?v=xTmLdXAP01I] | *فیلم تشییع جنازه آیت‌الله خویی[https://www.youtube.com/watch?v=xTmLdXAP01I] | ||
* فیلم‌هایی از جلسه درس آیت‌الله خویی[http://www.aparat.com/v/0GQPo],[http://www.sarbazaneislam.com/darse_ayatollah_khoee.html] | *فیلم‌هایی از جلسه درس آیت‌الله خویی[http://www.aparat.com/v/0GQPo],[http://www.sarbazaneislam.com/darse_ayatollah_khoee.html] | ||
* فیلم وضو گرفتن آیت‌الله خویی[https://www.youtube.com/watch?v=0W306FF4wg0]،[http://www.aparat.com/v/1l2PA] | *فیلم وضو گرفتن آیت‌الله خویی[https://www.youtube.com/watch?v=0W306FF4wg0]،[http://www.aparat.com/v/1l2PA] | ||
{{سید ابوالقاسم خویی}} | {{سید ابوالقاسم خویی}} | ||
{{مراجع تقلید شیعه}} | {{مراجع تقلید شیعه}} | ||