داغستان: تفاوت میان نسخه‌ها
←صوفیه
Ali.jafari (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - '{{جعبه اطلاعات کشور شیعه‌نشین' به '{{جعبه اطلاعات کشور') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
(←صوفیه) |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
کتاب تشیع در جمهوری خودمختار داغستان، درباره اصول سیاسی و اجتماعی، پیدایش عقاید و سنت‌های تشیع در این کشور نوشته شده است. | کتاب تشیع در جمهوری خودمختار داغستان، درباره اصول سیاسی و اجتماعی، پیدایش عقاید و سنت‌های تشیع در این کشور نوشته شده است. | ||
== اطلاعات عمومی== | ==اطلاعات عمومی== | ||
داغستان به معنای سرزمین کوهستان‌هاست.<ref>اشراقی، [https://www.hawzahnews.com/news/417145/ «جایگاه شیعیان و مسلمانان در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری حوزه.</ref> این کشور حدود دو میلیون و دویست هزار نفر جمعیت دارد<ref>پاتخو لایو، [http://mto.journals.miu.ac.ir/article_5153.html «اوضاع دینی- مذهبی داغستان با تاکید بر مذهب تشیع»]، مجله مطالعات تاریخی امت‌اسلامی.</ref> و از جمهوری‌های خودمختار فدراسیون [[روسیه]] است<ref>اشراقی، [https://www.hawzahnews.com/news/417145/ «جایگاه شیعیان و مسلمانان در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری حوزه.</ref> که در ساحل غربی دریای خزر و منطقه شرقی قفقاز شمالی واقع شده‌است، از شمال با جمهوری خودمختار کلموک، از شرق با دریای خزر، از جنوب با [[آذربایجان (کشور)|آذربایجان]] و از جنوب غربی با [[گرجستان]] و جمهوری‌های خودمختار کارباردین-بالکار و اوستیای شمالی همسایه است. مساحت آن ۵۰۳۰۰ کیلومتر مربع و پایتخت آن ماخاچکالا (مخاچ‌قلعه) است.<ref> آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۴.</ref> | داغستان به معنای سرزمین کوهستان‌هاست.<ref>اشراقی، [https://www.hawzahnews.com/news/417145/ «جایگاه شیعیان و مسلمانان در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری حوزه.</ref> این کشور حدود دو میلیون و دویست هزار نفر جمعیت دارد<ref>پاتخو لایو، [http://mto.journals.miu.ac.ir/article_5153.html «اوضاع دینی- مذهبی داغستان با تاکید بر مذهب تشیع»]، مجله مطالعات تاریخی امت‌اسلامی.</ref> و از جمهوری‌های خودمختار فدراسیون [[روسیه]] است<ref>اشراقی، [https://www.hawzahnews.com/news/417145/ «جایگاه شیعیان و مسلمانان در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری حوزه.</ref> که در ساحل غربی دریای خزر و منطقه شرقی قفقاز شمالی واقع شده‌است، از شمال با جمهوری خودمختار کلموک، از شرق با دریای خزر، از جنوب با [[آذربایجان (کشور)|آذربایجان]] و از جنوب غربی با [[گرجستان]] و جمهوری‌های خودمختار کارباردین-بالکار و اوستیای شمالی همسایه است. مساحت آن ۵۰۳۰۰ کیلومتر مربع و پایتخت آن ماخاچکالا (مخاچ‌قلعه) است.<ref> آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۴.</ref> | ||
| خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
به نوشته کتاب [[اطلس شیعه]] (منتشرشده در سال ۱۳۸۷ش)، حدود صد هزار [[شیعه]] در داغستان زندگی می‌کنند که بیشتر آنها در شهرهای [[دربند]] و ماخاچکالا سکونت دارند.<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۶-۶۴۵.</ref> همچنین بیشتر شیعیان دربند، [[تقلید (فقه)|مقلد]] [[محمد فاضل لنکرانی]] و [[سید علی خامنه‌ای]] رهبر جمهوری اسلامی ایران هستند و کتاب‌های این دو [[مرجع تقلید]]، به زبان روسی در اختیار آنان قرار گرفته‌است.<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ص۶۴۵.</ref> | به نوشته کتاب [[اطلس شیعه]] (منتشرشده در سال ۱۳۸۷ش)، حدود صد هزار [[شیعه]] در داغستان زندگی می‌کنند که بیشتر آنها در شهرهای [[دربند]] و ماخاچکالا سکونت دارند.<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۶-۶۴۵.</ref> همچنین بیشتر شیعیان دربند، [[تقلید (فقه)|مقلد]] [[محمد فاضل لنکرانی]] و [[سید علی خامنه‌ای]] رهبر جمهوری اسلامی ایران هستند و کتاب‌های این دو [[مرجع تقلید]]، به زبان روسی در اختیار آنان قرار گرفته‌است.<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ص۶۴۵.</ref> | ||
{|class="wikitable" style="margin-right:auto;margin-left:auto;" | {| class="wikitable" style="margin-right:auto;margin-left:auto;" | ||
|- | |- | ||
! منطقه!! جمعیت شیعیان!! !! منطقه !! جمعیت شیعیان!! !! منطقه !! جمعیت شیعیان | !منطقه!!جمعیت شیعیان!! !!منطقه!!جمعیت شیعیان!! !!منطقه!!جمعیت شیعیان | ||
|- | |- | ||
| [[دربند]]|| ۵۰٬۰۰۰|||| روستای جولقان||۲٬۰۰۰|||| روستای بلیجی|| ۲٬۰۰۰ | |[[دربند]]||۵۰٬۰۰۰|| ||روستای جولقان||۲٬۰۰۰|| ||روستای بلیجی||۲٬۰۰۰ | ||
|- | |- | ||
|| ماخاچکالا|| ۱۰٬۰۰۰||||روستای مسکینجا|| ۵٬۰۰۰|||| خاسایورت|| ۵٬۰۰۰ | ||ماخاچکالا||۱۰٬۰۰۰|| ||روستای مسکینجا||۵٬۰۰۰|| ||خاسایورت||۵٬۰۰۰ | ||
|- | |- | ||
| کیزلار|| ۱۰۰۰|||| سایر شهرها و و روستاها|| ۳۰٬۰۰۰|||||| | |کیزلار||۱۰۰۰|| ||سایر شهرها و و روستاها||۳۰٬۰۰۰|| || || | ||
|} | |} | ||
===صوفیه=== | ===صوفیه=== | ||
[[رسول جعفریان]]، تاریخ‌پژوه (زاده [[۱۳۴۳ش]])، ظهور طریقت‌های | [[رسول جعفریان]]، تاریخ‌پژوه (زاده [[۱۳۴۳ش]])، ظهور [[طریقت|طریقت‌های تصوف]] در شمال [[قفقاز]] و داغستان را قرن دهم میلادی می‌داند که از قرن ۱۹م نیز قدرت و نفوذ بسیاری در این مناطق یافتند؛<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ص۶۴۵.</ref> شیخ شامل، از رهبران صوفی، قیامی را بر ضد روس‌ها رهبری کرد که سی سال به طول انجامید.<ref> آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۴.</ref>صوفیان داغستان به [[اهل‌البیت علیهم‌السلام|اهل‌بیت(ع)]] احترام گذاشته و روایات و دعاهای شیعه میان آنها رواج دارد.<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ص۶۴۵.</ref> | ||
عمده‌ترین مکاتب صوفی در قفقاز، مکاتب [[قادریه]] و [[نقش‌بندیه]] بوده‌اند. کونتاحاجی و باتال حاجی از فرقه‌های قادری صوفی هستند.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ص۱۶۴.</ref> آوارها، دارگین‌ها، کومیک‌ها، لاک‌ها و طبرسران‌ها از طریقت نقش‌بندی پیروی می‌کنند. چچن‌ها و آندی‌ها بیشتر پیرو طریقت قادری‌اند. طریقت شازلی هم پیروانی در داغستان دارد. این طریقت بیشتر میان آوارها و برخی کومیک‌ها و دارگین‌ها گسترش یافته‌است.<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۵.</ref> همچنین در اواخر دهه ۱۹۸۰میلادی، جمعیت [[سلفیه|سلفی‌ها]] در کنار جمعیت‌های صوفیان افزایش یافت<ref>ابراهیمی ترکمان، [http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=45077 داغستان، دیار آشنای مسلمانان]، تابناک.</ref> که برخی این مسئله را مانع اساسی بر سر راه همبستگی مسلمانان داغستان دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: سخی حلیمی، رسانه و جنبش‌های اسلامی معاصر، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۷؛ معینی‌فر و خیری، «نقش و تأثیر وهابیت در بحران چچن»، ص۱۵۷.</ref> | عمده‌ترین مکاتب صوفی در قفقاز، مکاتب [[قادریه]] و [[نقش‌بندیه]] بوده‌اند. کونتاحاجی و باتال حاجی از فرقه‌های قادری صوفی هستند.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ص۱۶۴.</ref> آوارها، دارگین‌ها، کومیک‌ها، لاک‌ها و طبرسران‌ها از طریقت نقش‌بندی پیروی می‌کنند. چچن‌ها و آندی‌ها بیشتر پیرو طریقت قادری‌اند. طریقت شازلی هم پیروانی در داغستان دارد. این طریقت بیشتر میان آوارها و برخی کومیک‌ها و دارگین‌ها گسترش یافته‌است.<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۵.</ref> همچنین در اواخر دهه ۱۹۸۰میلادی، جمعیت [[سلفیه|سلفی‌ها]] در کنار جمعیت‌های صوفیان افزایش یافت<ref>ابراهیمی ترکمان، [http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=45077 داغستان، دیار آشنای مسلمانان]، تابناک.</ref> که برخی این مسئله را مانع اساسی بر سر راه همبستگی مسلمانان داغستان دانسته‌اند.<ref>نگاه کنید به: سخی حلیمی، رسانه و جنبش‌های اسلامی معاصر، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۷؛ معینی‌فر و خیری، «نقش و تأثیر وهابیت در بحران چچن»، ص۱۵۷.</ref> | ||
| خط ۱۱۵: | خط ۱۱۵: | ||
به گفته [[رسول جعفریان]] تاریخ‌پژوه [[شیعه]] در کتاب [[اطلس شیعه]]، در سال‌های اخیر ۲۰۰۰ مسجد و نمازخانه در داغستان ساخته شده است.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۵.</ref> برخی منابع از فعال بودن ۲۷ مسجد در سال ۱۹۹۰م در داغستان خبر داده‌اند؛ اما شیرین آکینر معتقد است یک قرن پیش از آن، تعداد ۱۲۳۵ مسجد در این منطقه وجود داشته است.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۶۲.</ref> | به گفته [[رسول جعفریان]] تاریخ‌پژوه [[شیعه]] در کتاب [[اطلس شیعه]]، در سال‌های اخیر ۲۰۰۰ مسجد و نمازخانه در داغستان ساخته شده است.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۵.</ref> برخی منابع از فعال بودن ۲۷ مسجد در سال ۱۹۹۰م در داغستان خبر داده‌اند؛ اما شیرین آکینر معتقد است یک قرن پیش از آن، تعداد ۱۲۳۵ مسجد در این منطقه وجود داشته است.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۶۲.</ref> | ||
* '''مسجد جامع دربند'''، از قدیمی‌ترین مساجد [[جهان اسلام]] است و در داخل قلعه دربند ساخته شده است.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۶.</ref> | *'''مسجد جامع دربند'''، از قدیمی‌ترین مساجد [[جهان اسلام]] است و در داخل قلعه دربند ساخته شده است.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۶.</ref> | ||
* '''مسجد خامنه ماخاچکالا'''، قدیمی‌ترین مسجد ماخاچ‌قلعه (پایتخت داغستان) و تنها مسجد [[شیعیان]] است که آن را دو برادر تاجر [[ایران|ایرانی]] به نام‌های حاج اسدالله و حاج لطف‌الله خامنه‌ای ساخته‌اند و در دوران شوروی به سالن ورزشی تبدیل شده بود.<ref>ابراهیمی ترکمان، [http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=45077 داغستان، دیار آشنای مسلمانان]، تابناک.</ref> این مسجد پس از فروپاشی شوروی، به کاربری [[مسجد]] بازگشت و کلاس‌های گوناگون اصول عقاید و [[قرآن]] در این مسجد برگزار می‌شود و شیعیان در [[ماه محرم]] و [[رمضان]] مراسم مذهبی خود را برگزار می‌کنند.<ref>ابراهیمی ترکمان، [http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=45077 داغستان، دیار آشنای مسلمانان]، تابناک.</ref> | *'''مسجد خامنه ماخاچکالا'''، قدیمی‌ترین مسجد ماخاچ‌قلعه (پایتخت داغستان) و تنها مسجد [[شیعیان]] است که آن را دو برادر تاجر [[ایران|ایرانی]] به نام‌های حاج اسدالله و حاج لطف‌الله خامنه‌ای ساخته‌اند و در دوران شوروی به سالن ورزشی تبدیل شده بود.<ref>ابراهیمی ترکمان، [http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=45077 داغستان، دیار آشنای مسلمانان]، تابناک.</ref> این مسجد پس از فروپاشی شوروی، به کاربری [[مسجد]] بازگشت و کلاس‌های گوناگون اصول عقاید و [[قرآن]] در این مسجد برگزار می‌شود و شیعیان در [[ماه محرم]] و [[رمضان]] مراسم مذهبی خود را برگزار می‌کنند.<ref>ابراهیمی ترکمان، [http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=45077 داغستان، دیار آشنای مسلمانان]، تابناک.</ref> | ||
* '''مسجد ایرانی‌های دربند'''، توسط مهاجران ایرانی ساخته شده و نمای آن بیشتر شبیه [[حسینیه]] است.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۶.</ref> | *'''مسجد ایرانی‌های دربند'''، توسط مهاجران ایرانی ساخته شده و نمای آن بیشتر شبیه [[حسینیه]] است.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۶.</ref> | ||
* '''مسجد امام علی خاسایورت'''، به شیعیان خاسایورت اختصاص دارد.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۶.</ref> | *'''مسجد امام علی خاسایورت'''، به شیعیان خاسایورت اختصاص دارد.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۶.</ref> | ||
* '''مسجد حضرت محمد(ص)'''، بزرگترین مسجد اروپا خواهد بود که در زمینی به مساحت ۲۰ هکتار بنا می‌شود و شامل مسجدی با تمام امکانات و پارکینگ، موزه، مرکز اسلامی و مدرسه است.<ref>[https://qafqaz.ir/fa/ساخت-بزرگترین-مسجد-اروپا-در-داغستان/ «ساخت بزرگترین مسجد اروپا در داغستان»]، خبرگزاری قفقاز.</ref> | *'''مسجد حضرت محمد(ص)'''، بزرگترین مسجد اروپا خواهد بود که در زمینی به مساحت ۲۰ هکتار بنا می‌شود و شامل مسجدی با تمام امکانات و پارکینگ، موزه، مرکز اسلامی و مدرسه است.<ref>[https://qafqaz.ir/fa/ساخت-بزرگترین-مسجد-اروپا-در-داغستان/ «ساخت بزرگترین مسجد اروپا در داغستان»]، خبرگزاری قفقاز.</ref> | ||
==تک‌نگاری== | ==تک‌نگاری== | ||
کتاب تشیع در جمهوری خودمختار داغستان روسیه توسط گلچهره سیدوا، رئیس کرسی علوم‌انسانی شعبه دانشگاه دولتی داغستان در [[دربند|شهر دربند]]، تألیف شد.<ref>[https://www.ibna.ir/fa/naghli/13803/ «تشیع در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری کتاب ایران.</ref> این کتاب با همکاری مرکز ایران‌شناسی دانشگاه دولتی داغستان و با حمایت مالی رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه در سال ۱۳۸۶ش انتشار یافت.<ref>[https://www.ibna.ir/fa/naghli/13803 «تشیع در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری کتاب ایران.</ref> کتاب شامل دو بخش درباره اصول سیاسی و اجتماعی، پیدایش عقاید و سنت‌های تشیع در داغستان است و در آن موضوع پیدایش مذهب اهل بیت(ع) در این کشور نیز بررسی می‌شود.<ref>[https://www.ibna.ir/fa/naghli/13803 «تشیع در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری کتاب ایران.</ref> | کتاب تشیع در جمهوری خودمختار داغستان روسیه توسط گلچهره سیدوا، رئیس کرسی علوم‌انسانی شعبه دانشگاه دولتی داغستان در [[دربند|شهر دربند]]، تألیف شد.<ref>[https://www.ibna.ir/fa/naghli/13803/ «تشیع در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری کتاب ایران.</ref> این کتاب با همکاری مرکز ایران‌شناسی دانشگاه دولتی داغستان و با حمایت مالی رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه در سال ۱۳۸۶ش انتشار یافت.<ref>[https://www.ibna.ir/fa/naghli/13803 «تشیع در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری کتاب ایران.</ref> کتاب شامل دو بخش درباره اصول سیاسی و اجتماعی، پیدایش عقاید و سنت‌های تشیع در داغستان است و در آن موضوع پیدایش مذهب اهل بیت(ع) در این کشور نیز بررسی می‌شود.<ref>[https://www.ibna.ir/fa/naghli/13803 «تشیع در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری کتاب ایران.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانوشت}} | {{پانوشت}} | ||
== یادداشت == | ==یادداشت== | ||
{{یادداشت‌ها}} | {{یادداشت‌ها}} | ||
| خط ۱۵۰: | خط ۱۵۰: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/241443 دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] | *[https://www.cgie.org.ir/fa/article/241443 دائرةالمعارف بزرگ اسلامی] | ||
* [https://rch.ac.ir/article/Details/9018 دانشنامه جهان اسلام] | *[https://rch.ac.ir/article/Details/9018 دانشنامه جهان اسلام] | ||
* [http://ca.ipisjournals.ir/article_22223_fef89692505db21b2243379730250b7f.pdf «سلفی‌گری افراطی در قفقاز شمالی؛ با تاکید بر مؤلفه‌های تاریخی، فرهنگی و سیاسی»] | *[http://ca.ipisjournals.ir/article_22223_fef89692505db21b2243379730250b7f.pdf «سلفی‌گری افراطی در قفقاز شمالی؛ با تاکید بر مؤلفه‌های تاریخی، فرهنگی و سیاسی»] | ||
{{قفقاز}} | {{قفقاز}} | ||