مسجد جامع بصره: تفاوت میان نسخه‌ها

مسجد جامع بصره (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۵۱

۸ بایت اضافه‌شده ، ‏۲۴ نوامبر ۲۰۲۳

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Bahrami

confirmed، protected، templateeditor

۱۷۶

ویرایش

@@ خط ۲۲: / خط ۲۲: @@
 ==معرفی کلی مسجد و اهمیت آن==
-مسجد جامع بصره، از عبادتگاه‌های مشهور در [[اسلام]]<ref>هروی، الاشارات الی معرفة الزیارت، ۱۴۲۳ق، ص۷۲.</ref> و نخستین [[مسجد جامع]] ساخته‌شده در [[عراق]] و سومین مسجد در اسلام است.<ref>شانواز و منتشلو، «بررسی جایگاه مسجد جامع بصره از تأسیس تا پایان امویان»، ص۷۰.</ref> آنچه در طول تاریخ بر مسجد جامع بصره گذشته و آن را مهم کرده، کارکردهای مختلف سیاسی، قضایی، آموزشی، تربیتی و اجتماعی است.<ref>شانواز و منتشلو، بررسی جایگاه مسجد جامع بصره از تأسیس تا پایان امویان، ص۷۹.</ref> از جامع بصره به‌عنوان اولین مدرسه [[فقه]]، [[حدیث]]، [[اصول فقه|اصول]] و [[فلسفه اسلامی|فلسفه]] نام برده می‌شود که در دوران‌های مختلف، محل مباحثات و مناظرات نحوی، ادبی، کلامی و مذهبی میان شخصیت‌های علمی بود<ref>شانواز و منتشلو، «بررسی جایگاه مسجد جامع بصره از تأسیس تا پایان امویان»، ص۹۰.</ref> و به‌دلیل جامعیت این مسجد در تشکیل حلقه‌های درسی و وجود مکتب‌های فکری، به بصره لقب «خزانه اسلام» را داده بودند.<ref>شانواز و منتشلو، «بررسی جایگاه مسجد جامع بصره از تأسیس تا پایان امویان»، ص۹۰.</ref>
+مسجد جامع بصره، از عبادتگاه‌های مشهور در [[اسلام]]<ref>هروی، الاشارات الی معرفة الزیارات، ۱۴۲۳ق، ص۷۲.</ref> و نخستین [[مسجد جامع]] ساخته‌شده در [[عراق]] و سومین مسجد در اسلام است.<ref>شانواز و منتشلو، «بررسی جایگاه مسجد جامع بصره از تأسیس تا پایان امویان»، ص۷۰.</ref> آنچه در طول تاریخ بر مسجد جامع بصره گذشته و آن را مهم کرده، کارکردهای مختلف سیاسی، قضایی، آموزشی، تربیتی و اجتماعی است.<ref>شانواز و منتشلو، بررسی جایگاه مسجد جامع بصره از تأسیس تا پایان امویان، ص۷۹.</ref> از جامع بصره به‌عنوان اولین مدرسه [[فقه]]، [[حدیث]]، [[اصول فقه|اصول]] و [[فلسفه اسلامی|فلسفه]] نام برده می‌شود که در دوران‌های مختلف، محل مباحثات و مناظرات نحوی، ادبی، کلامی و مذهبی میان شخصیت‌های علمی بود<ref>شانواز و منتشلو، «بررسی جایگاه مسجد جامع بصره از تأسیس تا پایان امویان»، ص۹۰.</ref> و به‌دلیل جامعیت این مسجد در تشکیل حلقه‌های درسی و وجود مکتب‌های فکری، به بصره لقب «خزانه اسلام» را داده بودند.<ref>شانواز و منتشلو، «بررسی جایگاه مسجد جامع بصره از تأسیس تا پایان امویان»، ص۹۰.</ref>
 گفته شده جامع بصره، پایگاهی برای شیعیان بود و تمام فعالیت‌های شیعیان علیه [[بنی‌امیه]] از این مسجد نشأت می‌گرفت و آن را کانونی برای مبارزه و احقاق حقوق [[اهل‌بیت(ع)]] قرار داده بودند.<ref> شانواز و منتشلو، «بررسی جایگاه مسجد جامع بصره از تأسیس تا پایان امویان»، ص۷۹.</ref> [[توبه]] و اعلام روی‌گردانی [[ابوالحسن اشعری]] از [[معتزله]]<ref> سبحانی، مدخل «اهل سنت»، دانشنامه کلام اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۵۸۱و۵۸۲.</ref> و مناظره [[هشام بن حکم]] با عمرو بن عبید، متکلم [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]]<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/102942/ «مناظره هشام بن حکم و عمرو بن عبید»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref> از دیگر وقایعی است که در این مسجد رخ داده است.
@@ خط ۲۹: / خط ۲۹: @@
 === حضور امام علی(ع) در مسجد ===
-بنا بر گزارشی تاریخی، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] پس از پایان [[جنگ جمل]]، به مسجد وارد شد و بر روی [[منبر]] برای مردم بصره، [[خطبه]] خواند.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۷۳ش، ص۱۵۱.</ref> در [[دایرة المعارف تشیع (کتاب)|دائرةالمعارف تشیع]] آمده است که پس از سخنان تند و مکرر امام علی(ع) علیه مردم بصره، طولی نکشید که این شهر به یکی از مراکز مهم شیعیان تبدیل شد.<ref>حاج سیدجوادی و دیگران، دائره المعارف تشیع، ۱۳۸۰ش، ج۳، ص۲۶۲.</ref> به‌دلیل حضور امام(ع)، این مکان به «مسجد خُطوه امام علی(ع)»<ref>[https://www.iribnews.ir/fa/news/3198615 «مسجد خطوه امام علی(ع) معروف به مسجد جامع بصره در عراق»]، خبرگزاری صداوسیما.</ref> یا «مسجد امام علی(ع)»<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۷ش، ص۲۸۰.</ref> مشهور است. در کتاب الاشارات الی معرفة الزیارت این‌گونه آمده که مناره و [[محراب]] مسجد را امام علی(ع) ساخته است.<ref>هروی، الاشارات الی معرفة الزیارت، ۱۴۲۳ق، ص۷۲.</ref>
+بنا بر گزارشی تاریخی، [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] پس از پایان [[جنگ جمل]]، به مسجد وارد شد و بر روی [[منبر]] برای مردم بصره، [[خطبه]] خواند.<ref>دینوری، اخبار الطوال، ۱۳۷۳ش، ص۱۵۱.</ref> در [[دایرة المعارف تشیع (کتاب)|دائرةالمعارف تشیع]] آمده است که پس از سخنان تند و مکرر امام علی(ع) علیه مردم بصره، طولی نکشید که این شهر به یکی از مراکز مهم شیعیان تبدیل شد.<ref>حاج سیدجوادی و دیگران، دائره المعارف تشیع، ۱۳۸۰ش، ج۳، ص۲۶۲.</ref> به‌دلیل حضور امام(ع)، این مکان به «مسجد خُطوه امام علی(ع)»<ref>[https://www.iribnews.ir/fa/news/3198615 «مسجد خطوه امام علی(ع) معروف به مسجد جامع بصره در عراق»]، خبرگزاری صداوسیما.</ref> یا «مسجد امام علی(ع)»<ref>مقدس، راهنمای اماکن زیارتی و سیاحتی در عراق، ۱۳۸۷ش، ص۲۸۰.</ref> مشهور است. در کتاب الاشارات الی معرفة الزیارات این‌گونه آمده که مناره و [[محراب]] مسجد را امام علی(ع) ساخته است.<ref>هروی، الاشارات الی معرفة الزیارات، ۱۴۲۳ق، ص۷۲.</ref>
 {{نقل قول یک طبقه|<small>'''خطبه امام علی(ع) برای مردم بصره در مسجد جامع''':</small>{{سخ}}ای مردم بصره! ای سپاهیان زن ([[عایشه]]) و پیروان آن چهارپا (شتر جمل)! درباره من چگونه فکر می‌کنید؟ تا هنگامی که شتر نعره می‌زد پیکار می‌کردید و چون از پای درآمد، گریختید. اخلاق شما پست و پیمان شما ناپایدار و آب شما شور و تلخ است. سرزمین شما به آب نزدیک و از آسمان دور است و به‌خدا سوگند روزی خواهد رسید که این شهر را چنان آب فرو گیرد که فقط کنگره‌های مسجد آن چون سینه کشتی از دریا دیده شود. اکنون به خانه‌های خود بازگردید.|تاریخ بایگانی| منبع = <small> [[شیخ صدوق]]، الأمالی، ۱۳۷۶ش، ص۴۳۲-۴۳۱ </small>| تراز = چپ| عرض = ۳۰۰px| اندازه خط = 15px|رنگ پس‌زمینه = #F9E6B4| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
@@ خط ۶۹: / خط ۶۹: @@
 *[https://hawzah.net/fa/Article/View/102942/ «مناظره هشام بن حکم و عمرو بن عبید»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ بازدید: تاریخ انتشار: ۷ اسفند ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۳ مهر ۱۴۰۲ش.
 *[https://www.shia-news.com/fa/news/233234 «نخستین مسجد در عراق»]، وبگاه شیعه‌نیوز، تاریخ بازدید: ۳ مهر ۱۴۰۲ش.
-*هروی، علی بن ابوبکر، الاشارات الی معرفة الزیارت، قاهره، مکتبة الثقافة الدینیة، ۱۴۲۳ق.
+*هروی، علی بن ابوبکر، الاشارات الی معرفة الزیارات، قاهره، مکتبة الثقافة الدینیة، ۱۴۲۳ق.
 {{پایان}}
 {{تشیع در عراق}}