Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۲۱۵
ویرایش
آیه ۳ سوره طلاق: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
}} | }} | ||
'''آیه ۳ سوره طلاق''' اشاره به قدرت خدا در | '''آیه ۳ سوره طلاق''' اشاره به قدرت خدا در روزی‌رسانی، تدبیر امور و [[قضا و قدر|تقدیر]] دارد. به دلیل اینکه این آیه در میان آیات آداب و چگونگی [[طلاق]] قرار گرفته؛ [[تفسیر قرآن|مفسران]] آیه را به روزی‌رسانی و تدبیر خدا بعد از طلاق تفسیر نموده‌اند. برخی از مفسران، آیه را توصیه‌ای کلی برای تمام شئون و [[تقوا]] را سبب جلب روزی دانسته‌اند. | ||
به‌گفته عده‌ای از مفسران، آیه در مورد عوف بن مالک اشجعی از اصحاب رسول خدا(ص) است که بعد از اسارت پسرش، شکایت‌گونه به نزد [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] آمد. پیامبر اورا به [[صبر]] و تقوا دعوت نمود. بعد از مدتی پسرش با احشامی که از دشمنان ربوده بود، بازگشت. این آیه در مورد این روزی غیر منتظره نازل گشت. | |||
طبق برخی از | طبق برخی از روایات، نقش خاتم برخی از [[امامان شیعه|ائمه شیعه]] چون [[امام حسین(ع)]] و [[امام سجاد(ع)]] و [[امام باقر(ع)]] «ان الله بالغ امره» بوده است. | ||
== معرفی اجمالی == | == معرفی اجمالی == | ||
آیه ۳ سوره طلاق در میان آیات مربوط به [[طلاق]] است.<ref>قرآن کریم.</ref> به نقل از [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] آیه در مورد زن و شوهری که طلاق می‌گیرند و یا در مورد [[بینه شرعی|شاهدان]] حاضر شده در جلسه طلاق است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۳۴.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی]] باور دارد چون شاهدان به‌هنگام شهادت و یا زوجین به‌هنگام طلاق ممکن است در مورد معیشت و یا مشکلات دیگر نگران باشند؛ در آیه فرموده شده است تقوا، روزی غیر منتظره و توکل گشایش در امور را به‌همراه دارد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۳۴.</ref> | آیه ۳ سوره طلاق در میان آیات مربوط به [[طلاق]] است.<ref>قرآن کریم.</ref> به نقل از [[تفسیر نمونه (کتاب)|تفسیر نمونه]] آیه در مورد زن و شوهری که طلاق می‌گیرند و یا در مورد [[بینه شرعی|شاهدان]] حاضر شده در جلسه طلاق است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۳۴.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی]] باور دارد چون شاهدان به‌هنگام شهادت و یا زوجین به‌هنگام طلاق ممکن است در مورد معیشت و یا مشکلات دیگر نگران باشند؛ در آیه فرموده شده است تقوا، روزی غیر منتظره و توکل گشایش در امور را به‌همراه دارد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۳۴.</ref> او معتقد است توصیه‌های این آیه می‌تواند دستورالعملی کلی باشد و مختص مسئله طلاق نیست.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۳۵.</ref> | ||
{{گفت و گو | {{گفت و گو | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
| تورفتگی = ۰ | | تورفتگی = ۰ | ||
| تراز = وسط | | تراز = وسط | ||
| عنوان = {{عربی|اندازه=۱۰۰%| | | عنوان = {{عربی|اندازه=۱۰۰%|وَیرْزُقْهُ مِنْ حَیثُ لَا یحْتَسِبُ ۚ وَمَنْ یتَوَکلْ عَلَی اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ ۚ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِکلِّ شَیءٍ قَدْرًا | ||
}}|و او را از جایی که گمان ندارد روزی می‌دهد؛ و هر کس بر خدا توکّل کند، کفایت امرش را می‌کند؛ خداوند فرمان خود را به انجام می‌رساند؛ و خدا برای هر چیزی اندازه‌ای قرار داده است. | }}|و او را از جایی که گمان ندارد روزی می‌دهد؛ و هر کس بر خدا توکّل کند، کفایت امرش را می‌کند؛ خداوند فرمان خود را به انجام می‌رساند؛ و خدا برای هر چیزی اندازه‌ای قرار داده است. | ||
|آدرس = سوره طلاق، آیه۳ | |آدرس = سوره طلاق، آیه۳ | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
== روزی غیر منتظره == | == روزی غیر منتظره == | ||
بنابر نظر محققان قرآنی جمله آغازین این آیه در معنا و لفظ، ادامه جمله «من یتق الله یجعل له مخرجا» در آیه سابق است.<ref>کرباسی، اعراب القرآن، ۱۴۲۲ق، | بنابر نظر محققان قرآنی جمله آغازین این آیه در معنا و لفظ، ادامه جمله «من یتق الله یجعل له مخرجا» در آیه سابق است.<ref>کرباسی، اعراب القرآن، ۱۴۲۲ق، ج۸، ص۲۳۷.</ref> لذا روزی غیر منتظره از نتایج تقوایی است که در آیه سابق وجود دارد.<ref>حوی، الاساس فی التفسیر، ۱۴۲۴ق، ج۱۰، ص۵۹۷۵.</ref> به نقل از [[البرهان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر البرهان]] در روایات شیعه شنیدن کلام [[اهل‌بیت(ع)|اهل بیت(ع)]] بدون سختی و تحمل هزینه مصداق روزی غیر منتظره است.<ref>بحرانی، البرهان، ۱۴۱۵ق، ج۵، ص۴۰۹.</ref> بنابر [[حدیث|روایات]]، این آیه نباید سبب دست بر داشتن از کسب و کار و طلب روزی شود. در حدیثی پیامبر(ص) این کار را موجب برطرف نشدن حاجت‌ها دانسته است.<ref>بروجردی، جامع احادیث الشیعة، ۱۳۸۶ش، ج۲۲، ص۱۷۲.</ref> در روایتی از [[امام صادق(ع)]] علت غیر منتظره بودن روزی، بیشتر شدن دعای بندگان بیان شده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۸۴.</ref> | ||
== قدرت و تقدیر الهی == | == قدرت و تقدیر الهی == | ||
به باور [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] منظور از «بالغ امره» نفوذ [[اراده الهی|اراده]] خداوند در تمام امور و ناتوانی دیگران برای کارشکنی است.<ref>طبرسی، مجمع | به باور [[فضل بن حسن طبرسی|طبرسی]] منظور از «بالغ امره» نفوذ [[اراده الهی|اراده]] خداوند در تمام امور و ناتوانی دیگران برای کارشکنی است.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۶۱.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] معتقد است خداوند در این قسمت، با هشدار دادن به افراد، نهراسیدن از مشکلات و در خط عدالت ماندن را توصیه می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۳۴-۲۳۵.</ref> طبق برخی از روایات نقش خاتم برخی از ائمه شیعه چون [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] و [[امام سجاد(ع)]] و [[امام باقر(ع)]] «ان الله بالغ امره» بوده است.<ref>عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۱۰۰.</ref> | ||
[[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] در تفسیر [[جامع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|جامع البیان]] معتقد است منظور از «قد جعل لکل شیء قدرا» قرار دادن زمان و وقت معین برای [[طلاق]] و [[عده|عدّه]] است.<ref>طبری، جامع | [[محمد بن جریر بن یزید طبری|طبری]] در تفسیر [[جامع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|جامع البیان]] معتقد است منظور از «قد جعل لکل شیء قدرا» قرار دادن زمان و وقت معین برای [[طلاق]] و [[عده|عدّه]] است.<ref>طبری، جامع البیان، ۱۴۱۲ق، ج۲۸، ص۹۰.</ref> مکارم شیرازی این بخش را گویای وجود مقدار و اندازه‌ای معین برای هرچیز اعم از مسئله طلاق و غیر آن دانسته است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۳۴-۲۳۵. | ||
</ref> برخی از مفسران معتقدند این بخش از آیه به مثابه علت برای وجوب توکل بر خدا است؛ چرا که وقتی بندگان بدانند که هرچیز به تقدیر و زمانی است که خدا می‌خواهد تسلیم او شده و کار را به او وا‌گذار می‌کنند.<ref>فخررازی، التفسیر الکبیر، | </ref> برخی از مفسران معتقدند این بخش از آیه به مثابه علت برای وجوب توکل بر خدا است؛ چرا که وقتی بندگان بدانند که هرچیز به تقدیر و زمانی است که خدا می‌خواهد تسلیم او شده و کار را به او وا‌گذار می‌کنند.<ref>فخررازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۳۰، ص۵۶۲؛ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۳۰۹.</ref> | ||
== شان نزول == | == شان نزول == | ||
به گفته [[فخررازی]] بیشتر مفسران شان نزول این آیه را در مورد اسارت پسر عوف بن مالک اشجعی می‌دانند.<ref>فخررازی، | به گفته [[فخررازی]] بیشتر مفسران شان نزول این آیه را در مورد اسارت پسر عوف بن مالک اشجعی می‌دانند.<ref>فخررازی، التفسیر الکبیر، ۱۴۲۰ق، ج۳۰، ص۵۶۲.</ref> به نقل از تفسیر نمونه عوف یکی از یاران پیامبر(ص) بود که بعد از اسارت پسرش به نزد پیامبر(ص) آمد و از فقر و تنگدستی و اسارت او گِله نمود. پیامبر(ص) به او فرمود تقوا و صبر پیشه کن و [[حوقله|ذکر لا حول و لا قوة الا باللَّه]] را بگو. بعد از مدتی فرزند عوف به‌همراه برخی از چهارپایان که اموال دشمن بودند به خانه بازگشت. آیه مورد بحث در وصف این گشایش و روزی غیرمنتظره‌ای که به همراه فرزند عوف بود، اشاره دارد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۳۷.</ref> | ||
== اختلاف قرائت در آیه == | == اختلاف قرائت در آیه == | ||
طبرسی در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مجمع البیان]] گفته است این آیه در عبارت «بالغ امره» و «قد جعل» دارای اختلاف قرائت است.<ref>طبرسی، مجمع | طبرسی در [[مجمع البیان فی تفسیر القرآن (کتاب)|مجمع البیان]] گفته است این آیه در عبارت «بالغ امره» و «قد جعل» دارای اختلاف قرائت است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۵۵.</ref> [[حفص بن سلیمان اسدی|حفص]] کلمه «بالغ» را به [[إعراب در علم نحو|رفع]] و بدون تنوین و کلمه «امر» را [[اعراب در علم نحو|مجرور]] بنابر [[اعراب در نحو|مضاف‌الیه]]، به صورت «بالغُ امرِه» خوانده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۵۵.</ref> باقی [[قاریان هفت‌گانه|قاریان]] «بالغ» را به تنوین و «امر» را به [[اعراب در نحو|نصب]] به صورت «بالغٌ امرَه» خوانده‌اند.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۵۵.</ref> همچنین به‌گفته طبرسی در قرائت نادری «بالغ» به تنوین و «امر» به رفع به صورت «بالغٌ امرُه» خوانده شده است.<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۵۵.</ref> به گفته فخررازی، [[مفضل بن محمد ضبی|مفضّل]] به صورت «بالغًا امره» بنابر اینکه «بالغ» حال باشد خوانده است. طبق این قرائت عبارت «قد جعل» خبر برای «إن اللهَ» محسوب شده است.<ref>فخررازی، تفسیر کبیر، ۱۴۲۰ق، ج۳۰، ص۵۶۲.</ref> به نقل از کتاب اتحاف فضلاء البشر، برخی از قاریان چون [[علی بن حمزة کسائی|کسایی]] و [[حمزة بن حبیب|حمزه]] در عبارت «قد جعل» دال را در لام به صورت ادغام می‌خوانند.<ref>بناء، إتحاف فضلاء البشر، ۱۴۲۲ق، ص۵۴۶.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||