کاربر ناشناس
بلخ: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←پس از ورود اسلام
imported>Fayaz جز (←شیعیان در بلخ) |
imported>Fayaz جز (←پس از ورود اسلام) |
||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
بلخ در [[۱۳۰ق]] به دست یاران ابومسلم افتاد.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> خاندان برمکی به دربار بنی‌عباس راه یافتند و تا سال ۱۸۷ق در زمان [[هارون الرشید]] قدرت بسیاری به دست آوردند. بلخ در ۲۸۷ق توسط اسماعیل سامانی، تصرف شد.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> تاریخ‌نویسان و جغرافی‌دانان دوره سامانی از رفاه و شکوفایی بلخ با شگفتی یاد کرده‌اند و آن را «ام البلاد» (مادر شهرها)<ref>یعقوبی، البلدان، ۱۸۶۶م، ص۲۸۷.</ref> و «بلخ البهیه» (بلخ باشکوه) نامیده‌اند.<ref>مقدسی، احسن التقاسیم، ۱۹۶۷م، ص۳۰۲.</ref> در این زمان بلخ از نظر شهرت و وسعت یکی از چهار شهر بزرگ [[خراسان]] در کنار [[مرو]]، [[هرات]] و [[بخارا]] بود.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> | بلخ در [[۱۳۰ق]] به دست یاران ابومسلم افتاد.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> خاندان برمکی به دربار بنی‌عباس راه یافتند و تا سال ۱۸۷ق در زمان [[هارون الرشید]] قدرت بسیاری به دست آوردند. بلخ در ۲۸۷ق توسط اسماعیل سامانی، تصرف شد.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> تاریخ‌نویسان و جغرافی‌دانان دوره سامانی از رفاه و شکوفایی بلخ با شگفتی یاد کرده‌اند و آن را «ام البلاد» (مادر شهرها)<ref>یعقوبی، البلدان، ۱۸۶۶م، ص۲۸۷.</ref> و «بلخ البهیه» (بلخ باشکوه) نامیده‌اند.<ref>مقدسی، احسن التقاسیم، ۱۹۶۷م، ص۳۰۲.</ref> در این زمان بلخ از نظر شهرت و وسعت یکی از چهار شهر بزرگ [[خراسان]] در کنار [[مرو]]، [[هرات]] و [[بخارا]] بود.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> | ||
در ۳۸۹ق، بلخ نصیب محمود غزنوی گشت که با قراختاییان یا قراخانیان (ایلک خانیان) بر سر تقسیم قلمرو سامانیان به توافق رسیده بود. ولی در ۳۹۷ق بلخ توسط قراخانیان غارت شد.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> در ۴۳۵ق آلپ ارسلان، سلطان سلجوقیان بلخ را پایگاه خود قرار داد. در زمان سنجر سلجوقی، نظام الملک وزیر وی، نظامیه‌ای در بلخ بنا کرد.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> خوارزمشاهیان در ۶۰۲ق بلخ را به قلمرو خود افزودند | در ۳۸۹ق، بلخ نصیب محمود غزنوی گشت که با قراختاییان یا قراخانیان (ایلک خانیان) بر سر تقسیم قلمرو سامانیان به توافق رسیده بود. ولی در ۳۹۷ق بلخ توسط قراخانیان غارت شد.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> در ۴۳۵ق آلپ ارسلان، سلطان سلجوقیان بلخ را پایگاه خود قرار داد. در زمان سنجر سلجوقی، نظام الملک وزیر وی، نظامیه‌ای در بلخ بنا کرد.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> خوارزمشاهیان در ۶۰۲ق بلخ را به قلمرو خود افزودند.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> | ||
[[پرونده:مسجد و مرقد ابونصر پارسا در شهر بلخ افغانستان.jpg|بندانگشتی|مسجد و مرقد ابونصر پارسا (عارف و شاعر قرن ۹ق)، بنای دوره تیموری]] | [[پرونده:مسجد و مرقد ابونصر پارسا در شهر بلخ افغانستان.jpg|بندانگشتی|مسجد و مرقد ابونصر پارسا (عارف و شاعر قرن ۹ق)، بنای دوره تیموری]] | ||
===از مغولان تا زمان حاضر=== | ===از مغولان تا زمان حاضر=== | ||
بلخ در [[۷۷۱ق]] بدست [[تیمور گورکانی]] فتح شد و او در این شهر امارت خود را اعلام کرد.<ref>میرجعفری، تیموریان و ترکمانان، ۱۳۸۴ش، ص ۱۰.</ref> بلخ پس از آن تا حدی رونق و ثبات خود را باز یافت و دوران مساعدی برای برای توسعه زندگی شهری بوجود آمد.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> سلطان حسین بایقرا، آخرین سلطان تیموری در ۹۱۱ق در نبرد با شیبانیان (ازبک‌ها) کشته شد و بلخ در تصرف آنان قرار گرفت.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> | در بهار [[۶۱۸ق]] چنگیزخان، فرمانده مغولان، در بلخ دست به کشتار و ویرانی بزرگی زد که این شهر را به ویرانه تبدیل کرد.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> | ||
بلخ در [[۷۷۱ق]] بدست [[تیمور گورکانی]] فتح شد و او در این شهر امارت خود را اعلام کرد.<ref>میرجعفری، تیموریان و ترکمانان، ۱۳۸۴ش، ص ۱۰.</ref> بلخ پس از آن تا حدی رونق و ثبات خود را باز یافت و دوران مساعدی برای برای توسعه زندگی شهری بوجود آمد.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> سلطان حسین بایقرا، آخرین سلطان تیموری در ۹۱۱ق در نبرد با شیبانیان (ازبک‌ها) کشته شد و بلخ در تصرف آنان قرار گرفت.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> | |||
احمدشاه درانی، امیر [[قندهار]] در ۱۱۶۴ق (۱۱۳۰ش)، بلخ را فتح کرد ولی دوباره به کنترل بخاراییان افتاد.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> در ۱۲۵۷ق (۱۲۲۰ش)، بلخ به قلمرو افغانستان افزوده شد.<ref>مدخل «بلخ» در دانشنامه جهان اسلام، ج۴، ص۱۱-۳.</ref> بلخ در قرن دوازدهم تا حد روستایی بزرگ نزول کرده بود زیرا در ۱۲۶۱ق(۱۲۲۴ش) بیماری وبا بلخ را فراگرفت و در ۱۲۸۲ق(۱۲۴۴ش)، جایگاه خود را به عنوان مرکز ولایت از دست داد و [[مزار شریف]] جای آن را گرفت.<ref>احمدی، بلخ، ص۴۶۵.</ref> در ۱۳۱۳ش کار بازسازی و نوسازی بلخ اغاز گردید و ساختار شهری دوباره ایجاد گردید.<ref>احمدی، بلخ، ص۴۶۵.</ref> | |||
==شیعیان در بلخ== | ==شیعیان در بلخ== | ||