پرش به محتوا

سید محمد حجت کوه‌کمری: تفاوت میان نسخه‌ها

imported>Hrezaei
imported>Hrezaei
خط ۷۶: خط ۷۶:


== آثار ==
== آثار ==
حجت در حدیث و فقه و اصول تألیفات بسیارى دارد. مهم‌ترین آثار حدیثى وى عبارت‌اند از:
===در حدیث===


*لَوامِعُ الاَنوار الغَرَویه فى مُرْسَلاتِ الآثارِ النَّبَویه، درباره روایات مرسل نبوى و تعیین موارد قابل اعتماد آن؛
*لَوامِعُ الاَنوار الغَرَویه فى مُرْسَلاتِ الآثارِ النَّبَویه، درباره روایات مرسل نبوى و تعیین موارد قابل اعتماد آن؛


*مُسْتَدْرَكُ المُسْتَدرَك فى اِستِدراكِ ما فاتَ عن صاحبِ المُسْتَدرَك، كه تكمله‌اى است بر مُسْتَدْرَكُ الوَسائل محدّث نورى؛ و
*مُسْتَدْرَكُ المُسْتَدرَك فى اِستِدراكِ ما فاتَ عن صاحبِ المُسْتَدرَك، كه تكمله‌اى است بر مُسْتَدْرَكُ الوَسائل محدّث نورى؛


*جامعُ الاحادیث و الاصول (نام دیگر آن : مَجْمَعُ الاحادیث)، كه ناتمام ماند.<ref>همو، 1352ـ1354ش، ج 1، ص 319ـ320</ref>؛ <ref>حسینى اشكورى، ص 41ـ42</ref>
*جامعُ الاحادیث و الاصول (نام دیگر آن : مَجْمَعُ الاحادیث)، كه ناتمام ماند.<ref>همو، 1352ـ1354ش، ج 1، ص 319ـ320</ref> <ref>حسینى اشكورى، ص 41ـ42</ref>


===در فقه===
آثار مهم فقهى او عبارت‌اند از :
آثار مهم فقهى او عبارت‌اند از :


خط ۹۲: خط ۹۴:
*كتاب‌الوقف؛
*كتاب‌الوقف؛


*تَنْقیحُ المطالبُ المُبْهَمَه فى عَمَلِ الصُّوَرِ المُجسّمه؛ و
*تَنْقیحُ المطالبُ المُبْهَمَه فى عَمَلِ الصُّوَرِ المُجسّمه؛  


*مناسك حج كه ابتدا در تهران و سپس در 1368 در قم و تبریز چاپ سنگى شد؛
*مناسك حج كه ابتدا در تهران و سپس در 1368 در قم و تبریز چاپ سنگى شد؛


*خلاصهالاحكام، ترجمه فارسىِ بِدایةُ الهدایه (اثر موجز فقهى شیخ حرّ عاملى)، كه در 1343 در تهران منتشر شد؛
*خلاصة الاحكام، ترجمه فارسىِ بِدایةُ الهدایه (اثر موجز فقهى شیخ حرّ عاملى)، كه در 1343 در تهران منتشر شد؛
 
*منتخب‌الاحكام (تهران 1325ش؛ <ref>مدرس تبریزى، ج 2، ص 24ـ25</ref><ref>آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 26، ص 239</ref> <ref>مشار، 1340ـ1344ش، ج 5، ستون 387ـ388</ref> <ref>شریف‌رازى، 1352ـ 1354ش، همانجا</ref>)؛
 
*حاشیه بر بعضى كتابهاى فتوایى، از جمله [[وسیله النجاه]] [[سید ابوالحسن اصفهانى]] (تهران 1370) و [[عروهالوثقى]] [[سیدمحمد كاظم طباطبایى یزدى]].
 
حاشیه عروه ابتدا در 1366 در قم و سپس همراه با حواشى پنج تن از مراجع، در 1371 در تهران چاپ شد (<ref>مشار، 1340ـ1344ش، ج 5، ستون 387</ref>؛<ref> همو، 1344ش، ستون 621ـ622</ref>).
 
===در اصول فقه===
* رساله الاستصحاب؛
* حاشیه بر كفایه الاصول آخوند خراسانى <ref>مدرس تبریزى، ج 2، ص 24</ref> <ref>آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 2، ص 25</ref>  <ref>براى دیگر رساله‌هاى فقهى و اصولى او رجوع کنید به مرعشى نجفى، ص 135 و حسینى اشكورى، ص 48ـ49، 50ـ53</ref
 
===در رجال===
*حاشیه‌اى بر تَنْقیحُ المَقال عبداللّه مامَقانى <ref>مرعشی‌ نجفى، همانجا</ref>
 
 
به گفته سید شهاب‌الدین مرعشی‌نجفى <ref>همانجا</ref>، برخى تألیفات حجت كوه‌كمرى، به خط خود او، در كتابخانه ایشان بوده است.
 
===تقریرات درس او===
بسیارى از شاگردان حجت، تقریرات درس او را نگاشته‌اند، كه نسخه‌هاى خطى شمارى از آنها در كتابخانه شخصى او بوده است.  <ref>رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 26، ص 238 و حسینى اشكورى، ص 19ـ22، 35ـ38، 49ـ50</ref>
 
=== تقریر درس بیع===
درس او در مبحث بیع، به قلم یكى از شاگردانش، یحیى فاضل‌همدانى، در 1373/1333ش در قم چاپ شد.
 
همچنین تقریر دیگرى از این مبحث به قلم ابوطالب تجلیل تبریزى، با عنوان البیع در همان سال در تبریز و بار دیگر در 1368ش در قم به چاپ رسید <ref>مشار، 1340ـ1344ش، ج 5، ستون 387ـ388</ref> <ref>همو، 1344ش، ستون 138</ref><ref> موسوعه مؤلفى الامامیه، ج2، ص329</ref>)
 
====تقریر درس اصول فقه===
[[على صافى گلپایگانى]] نیز تقریرات درس اصول فقه او را با عنوان [[المَحَجَّه فى تقریرات الحُجَّه]] نوشت كه در 1377ش در قم چاپ شد.
 
===فعالیت فرهنگی===
حجت كوه‌كمرى به جمع‌آورى و نگاهدارى میراث شیعه بسیار علاقه‌مند بود و از این‌رو از زمان اقامت در نجف، نسخه‌هاى خطى ارزشمندى را در كتابخانه شخصى خود گردآورد.<ref>«نجوم امت»، ص 91</ref> <ref>نیز رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 2، ص 273، ج 12، ص 25، ج 14، ص 75، 177، ج 18، ص 259، 327، ج 21، ص 2ـ3</ref>


*منتخب‌الاحكام (تهران 1325ش؛ <ref>مدرس تبریزى، ج 2، ص 24ـ25</ref>؛ <ref>آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 26، ص 239</ref>؛ <ref>مشار، 1340ـ1344ش، ج 5، ستون 387ـ388</ref>؛ <ref>شریف‌رازى، 1352ـ 1354ش، همانجا</ref>)؛
فهرستى از این آثار در 1377ش به اهتمام [[سیدجعفر حسینى اشكورى]] با ثبت شصت اثر منتشر شده، ولى برخى منابع <ref>براى نمونه رجوع کنید به «نجوم امت»، ص 91ـ 99</ref> تعداد آنها را 125 اثر دانسته‌اند. آثار و تألیفات سیدحسین كوه‌كمرى و تقریرات نگاشته شده شاگردان او هم نزد محمد حجت بوده است. <ref>رجوع کنید به شریف‌رازى، 1352ـ 1354ش، ج 1، ص 308</ref>؛<ref> حسینى اشكورى، ص 20ـ21، 40</ref> مجموعه نسخ خطى كتابخانه محمد حجت كوه‌كمرى هم اكنون در كتابخانه عمومى [[آیت‌اللّه مرعشى نجفى]] نگهدارى می‌شود. <ref>استادى، ص 689</ref>
*حاشیه بر بعضى كتابهاى فتوایى، از جمله [[وسیله النجاه]] [[سید ابوالحسن اصفهانى]] (تهران 1370) و [[عروهالوثقى]] [[سیدمحمد كاظم طباطبایى یزدى]]. حاشیه عروه ابتدا در 1366 در قم و سپس همراه با حواشى پنج تن از مراجع، در 1371 در تهران چاپ شد (<ref>مشار، 1340ـ1344ش، ج 5، ستون 387</ref>؛<ref> همو، 1344ش، ستون 621ـ622</ref>). حجت در اصول فقه، رساله الاستصحاب و حاشیه بر كفایه الاصول آخوند خراسانى را نگاشت (<ref>مدرس تبریزى، ج 2، ص 24</ref>؛ <ref>آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 2، ص 25</ref>؛ براى دیگر رساله‌هاى فقهى و اصولى او رجوع کنید به <ref>مرعشى نجفى، ص 135</ref>؛ <ref>حسینى اشكورى، ص 48ـ49، 50ـ53</ref>). اثر رجالى وى، حاشیه‌اى بر تَنْقیحُ المَقال عبداللّه مامَقانى است (<ref>مرعشی‌ نجفى، همانجا</ref>). به گفته سید شهاب‌الدین مرعشی‌نجفى (همانجا)، برخى تألیفات حجت كوه‌كمرى، به خط خود او، در كتابخانه ایشان بوده است.


بسیارى از شاگردان حجت، تقریرات درس او را نگاشته‌اند، كه نسخه‌هاى خطى شمارى از آنها در كتابخانه شخصى او بوده است (رجوع کنید به <ref>آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 26، ص 238</ref>؛ <ref>حسینى اشكورى، ص 19ـ22، 35ـ38، 49ـ50</ref>). درس او در مبحث بیع، به قلم یكى از شاگردانش، یحیى فاضل‌همدانى، در 1373/1333ش در قم چاپ شد. همچنین تقریر دیگرى از این مبحث به قلم ابوطالب تجلیل تبریزى، با عنوان البیع در همان سال در تبریز و بار دیگر در 1368ش در قم به چاپ رسید (<ref>مشار، 1340ـ1344ش، ج 5، ستون 387ـ388</ref>؛ <ref>همو، 1344ش، ستون 138</ref>؛<ref> موسوعه مؤلفى الامامیه، ج2، ص329</ref>). [[على صافى گلپایگانى]] نیز تقریرات درس اصول فقه او را با عنوان [[المَحَجَّه فى تقریرات الحُجَّه]] نوشت كه در 1377ش در قم چاپ شد. تفسیر معروف [[التبیان فى تفسیر القرآن]] تألیف ش[[یخ طوسى]] نخستین‌بار به همت [[میرزا على آقا شیرازى]] و حمایت سیدمحمد حجت، در دو مجلد، در فاصله سالهاى 1362 تا 1365/ 1322ـ 1325ش در تهران چاپ سنگى شد (<ref>شریف‌رازى، 1352ـ 1354ش، ج 1، ص 320</ref>؛ <ref>ایرانى قمى، ص 39ـ40</ref>).
تفسیر معروف [[التبیان فى تفسیر القرآن]] تألیف [[شیخ طوسى]] نخستین‌بار به همت [[میرزا على آقا شیرازى]] و حمایت سیدمحمد حجت، در دو مجلد، در فاصله سالهاى 1362 تا 1365/ 1322ـ 1325ش در تهران چاپ سنگى شد. <ref>شریف‌رازى، 1352ـ 1354ش، ج 1، ص 320</ref> <ref>ایرانى قمى، ص 39ـ40</ref>


حجت كوه‌كمرى به جمع‌آورى و نگاهدارى میراث شیعه بسیار علاقه‌مند بود و از این‌رو از زمان اقامت در نجف، نسخه‌هاى خطى ارزشمندى را در كتابخانه شخصى خود گردآورد (<ref>«نجوم امت»، ص 91</ref>؛ نیز رجوع کنید به آقابزرگ طهرانى، 1403، ج 2، ص 273، ج 12، ص 25، ج 14، ص 75، 177، ج 18، ص 259، 327، ج 21، ص 2ـ3). فهرستى از این آثار در 1377ش به اهتمام [[سیدجعفر حسینى اشكورى]] با ثبت شصت اثر منتشر شده، ولى برخى منابع (براى نمونه رجوع کنید به <ref>«نجوم امت»، ص 91ـ 99</ref>) تعداد آنها را (با ذكر عنوان) 125 اثر دانسته‌اند. آثار و تألیفات سیدحسین كوه‌كمرى و تقریرات نگاشته شده شاگردان او هم نزد محمد حجت بوده است (رجوع کنید به <ref>شریف‌رازى، 1352ـ 1354ش، ج 1، ص 308</ref>؛<ref> حسینى اشكورى، ص 20ـ21، 40</ref>). مجموعه نسخ خطى كتابخانه محمد حجت كوه‌كمرى هم اكنون در كتابخانه عمومى [[آیت‌اللّه مرعشى نجفى]] نگهدارى می‌شود (<ref>استادى، ص 689</ref>).
* رساله استصحاب در اصول
* کتاب البیع در فقه
* جامع الاحادیث و اصول در حدیث و رجال
* حاشیه بر کفایه الاصول
* لوامع الانوار الغرویه فی مرسلات الآثار النبویه
* مستدرک المستدرک فی استدراک مافات عن صاحب المستدرک
* تنقیح المطالب المبهمه فی حکم عمل الصور المجسمه
* کتاب الوقف
* کتاب الصلوه
==پس از وفات حائری==
==پس از وفات حائری==
سیدمحمد حجت، پس از وفات حائری‌یزدى، همراه با [[سیدمحمدتقى خوانسارى]] و [[سید صدرالدین صدر]]، اداره حوزه علمیه قم را برعهده گرفت. این سه فقیه، در زمانى این مسئولیت را برعهده گرفتند كه اوضاع سیاسى و سخت‌گیریهاى رضاشاه پهلوى درباره فعالیتهاى دینى و تنگناهاى ایجاد شده در مورد عالمان دینى، حوزه قم را در وضع دشوارى قرار داده بود. حجت كوه‌كمرى در این اوضاع، بیشتر بر ساماندهى حوزه و رسیدگى به وضع معیشتى طلاب اهتمام داشت. وى در پاره‌اى مسائل سیاسى و اجتماعى، مانند مبارزه با بی‌حجابى، نیز اندكى دخالت می‌كرد، اما رویكرد عام او، اجتناب از برخورد فعال با مسائل سیاسى و رویارویى مستقیم با حكومت بود و از این‌رو، در دوران مرجعیت خود از ملاقات كردن با شاه وقت و دیگر رجال حكومتى پرهیز می‌كرد و آنان را به حضور نمی‌پذیرفت (<ref>شریف‌رازى، 1332ـ1333ش، ج 1، ص 104ـ105، 112</ref>؛ <ref>«نجوم امت»، ص 86ـ87</ref>؛ <ref>زنجانى، ص 40</ref>).
سیدمحمد حجت، پس از وفات حائری‌یزدى، همراه با [[سیدمحمدتقى خوانسارى]] و [[سید صدرالدین صدر]]، اداره حوزه علمیه قم را برعهده گرفت. این سه فقیه، در زمانى این مسئولیت را برعهده گرفتند كه اوضاع سیاسى و سخت‌گیریهاى رضاشاه پهلوى درباره فعالیتهاى دینى و تنگناهاى ایجاد شده در مورد عالمان دینى، حوزه قم را در وضع دشوارى قرار داده بود. حجت كوه‌كمرى در این اوضاع، بیشتر بر ساماندهى حوزه و رسیدگى به وضع معیشتى طلاب اهتمام داشت. وى در پاره‌اى مسائل سیاسى و اجتماعى، مانند مبارزه با بی‌حجابى، نیز اندكى دخالت می‌كرد، اما رویكرد عام او، اجتناب از برخورد فعال با مسائل سیاسى و رویارویى مستقیم با حكومت بود و از این‌رو، در دوران مرجعیت خود از ملاقات كردن با شاه وقت و دیگر رجال حكومتى پرهیز می‌كرد و آنان را به حضور نمی‌پذیرفت (<ref>شریف‌رازى، 1332ـ1333ش، ج 1، ص 104ـ105، 112</ref>؛ <ref>«نجوم امت»، ص 86ـ87</ref>؛ <ref>زنجانى، ص 40</ref>).
کاربر ناشناس