قبرستان معلاة: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:نمای قدیمی قبرستان ابوطالب.jpg|بندانگشتی|نمای قدیمی قبرستان ابوطالب]]  

در قرن اول هجری، حجون‌ گاه کارکردهای سیاسی نیز می‌یافت، از آن جمله سکونت [[ابو موسی اشعری]] در آن، پس از سرخوردگی از [[حکمیت|واقعه تحکیم]]، بود.<ref>ر.ک: همان، ص۴۸۱.</ref> ابن جبیر در قرن ششم بقایای بنایی را در حجون دیده بود که به یاد [[عبدالله بن زبیر|ابن زبیر]] و به دار آویخته شدن او در آن محل ساخته بودند. به گفته او، اهل [[طائف]] آن بنا را ویران کرده بودند، زیرا در آنجا همشهری و هم قبیله آنان، [[حجاج بن یوسف ثقفی]]، [[لعن]] می‌شد.<ref>همانجا؛ نیز ر.ک: ابن بطوطه، رحلة ابن بطوطه، ۱۹۶۴م، همانجا؛ قس یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بی‌تا، ج۲، ص۲۶۷ که از به دار آویختن ابن زبیر در تنعیم سخن گفته است.</ref>

==مدفونان در قبرستان معلاة==

در قرن هفتم فیروزآبادی در رساله «إثارَةُ الحجون لزیارةِ الحجون» از ۳۸ مرد و هفت زن از صحابه، که در حجون دفن بوده‌اند، نام برده است.<ref>جاسر، «اماکن تاریخی اسلامی در مکه مکرمه»، ص۱۱۳ـ۱۱۴.</ref> در قرن یازدهم، [[اولیا چلبی]]<ref>چلبی، اولیا چلبی سیاحت‌نامه‌سی، استانبول، ج۹، ص۷۸۵ـ۷۹۰.</ref> از وجود ۷۵ مقبره گنبدپوش در حجون، از جمله مقابر عبدالمطلب، [[ابوطالب]]، [[میمونه دختر حارث بن حزن|میمونه]] (همسر پیامبر اسلام) و شیخ علاءالدین نقشبندی گزارش داده است. بنابر گزارش فراهانی<ref>فراهانی، سفرنامه، ۱۳۶۲ش، ص۲۰۳.</ref> در قرن سیزدهم و گزارش رفعت باشا در سده چهاردهم،<ref>رفعت باشا، مرآةالحرمین، دارالمعرفة، ج۱، ص۳۱ـ ۳۲.</ref> حجون در آن دوران همچنان مورد توجه عموم مسلمانان بوده است و [[شیعیان]] به ویژه به مقبره ابوطالب توجه فراوانی نشان می‌داده‌اند.

[[پرونده:مزار حضرت خدیجه.jpg|بندانگشتی|200px|مزار [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|حضرت خدیجه]] (مربع کوچک سمت راست) و فرزندش [[قاسم پسر رسول خدا|قاسم]] (مربع کوچک سمت چپ)]]

===آرامگاه حضرت خدیجه (س) ===

با اینکه منابع متقدم<ref>برای نمونه ر.ک: ابن سعد، الطبقات الکبری، بی‌تا، ج۸، ص۱۸؛ بلاذری، جمل من انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق،  ج۲، ص۳۵.</ref> با صراحت مدفن حضرت خدیجه را در حجون ذکر کرده‌اند، فاسی (مورخ قرن نهم)<ref>فاسی، شفاء الغرام، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۴۵۶.</ref> در این باره تردید نموده است. براساس روایتی، مشخص شدن مدفن آن حضرت و تعیین دقیق آن در حجون براساس خوابی در قرن هشتم (۷۲۹) صورت گرفته است.<ref>جاسر، اماکن تاریخی اسلامی در مکه مکرمه، ص۱۱۹؛ ابن سعد، الطبقات الکبری، بی‌تا، ج۱، ص۱۱۶ـ۱۱۷.</ref> این آرامگاه احتمالاً تا سال ۹۵۰ که [[سلطان سلیمان قانونی]]، پادشاه عثمانی، آن را به شیوه مقابر مصری تجدید بنا کرد و گنبد بلندی بر آن ساخت، تخریب نشده بود. تا زمان احداث بنای جدید، مزار حضرت خدیجه (س) فقط یک صندوق چوبی داشت. این آرامگاه، براساس کتیبه آن، در ۱۲۹۸ مرمت شد.<ref>رفعت باشا، مرآةالحرمین، دارالمعرفة، ج۱، ص۳۱.</ref>  فراهانی سفرنامه‌نویس ایرانی در قرن سیزدهم<ref>فراهانی، سفرنامه، ۱۳۶۲ش، ص۲۰۲.</ref> از [[ضریح]] چوبین آن، که با پارچه مخمل گلابتون دوزی شده پوشیده شده بود، و نیز از وجود متولی و خادم و زیارت نامه خوانِ این بقعه خبر داده است.

== پانویس ==