حجاب: تفاوت میان نسخه‌ها

حجاب (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۳۴

۱۱٬۸۶۳ بایت حذف‌شده ، ‏۲۲ ژوئیهٔ ۲۰۲۳

←‏احکام حجاب

دیداریویکی‌متن

H.ahmadi

Automoderated users، confirmed، protected، templateeditor

۵٬۵۵۶

ویرایش

@@ خط ۱۷۹: / خط ۱۷۹: @@
 همچنین رویکرد کلی جهان اسلام در فرایند جهانی شدن، یافتن ساز و کاری مناسب برای حفظ هویت فرهنگی مسلمانان است و در این میان بحث از حجاب و پوشش زنان جایگاه ویژه‌ای دارد.
-==احکام حجاب==
-===احکام مشترک===
-بر هر مکلّفی -جز زن و شوهر و نیز کنیز و مولا نسبت به یکدیگر- پوشاندن عورت از دیگران حتّی محارم بلکه دیوانه و کودک ممیز (برخوردار از قدرت تمییز و تشخیص زشتی و زیبایی) [[واجب]] است.<ref>مستمسک العروة، ج۲، ص۱۸۵ ـ ۱۸۶ و ۱۸۹.</ref>
-در وجوب ستر عورت از ممیزی که هنوز غریزه شهوت و میل جنسی در او به هیجان نیامده اختلاف است.<ref>جواهر الکلام، ج۲۹، ص۸۲.</ref>
-مراد از عورت بنابر نظر مشهور -بلکه ادّعای [[اجماع]] شده- در مرد عبارت است از آلت تناسلی، بیضه‌ها و حلقه دُبُر (مقعد) و در زن، قُبُل (شرمگاه) و دُبُر (مقعد). برخی عورت را -اعم از مرد و زن- به فاصله میان ناف و زانو تعریف کرده و پوشاندن آن مقدار را واجب دانسته‌اند؛ <ref>مستمسک العروة، ج۲، ص۱۸۷.</ref> لیکن بنابر نظر مشهور، پوشاندن مابین ناف و زانو [[مستحب]] است.<ref>مستمسک العروة، الناشر
-دار إحياء التراث العربي، ج۲، ص۱۹۰.</ref>
-مقدار واجب در پوشش عورت، ستر خود عورت است نه حجم آن؛ البتّه نباید ساتر به قدری نازک باشد که شبح و نمای عورت از روی آن پیدا باشد.<ref>التنقیح (الطهارة)، ج۳، ص۳۵۷؛ جواهر الکلام، ج۲، ص۲.</ref> در جنس ساتر، نوع خاصّی شرط نیست؛ بلکه پوشش با هر چیزی تحقّق پیدا کند حتّی با دست کفایت می‌کند.<ref>مستمسک العروة،  الناشر
-دار إحياء التراث العربي، ج۲، ص۱۹۰ ـ ۱۹۱.</ref>
-===احکام اختصاصی زن===
-احکام پوشش مربوط به زن یا ناظر به وظیفه وی در ارتباط با نامحرم است و یا ناظر به وظیفه او در ارتباط با عبادات.
-====در ارتباط با نامحرم====
-بر زن واجب است تمامی بدن خود ـ جز صورت و دست از سر انگشتان تا مچ و نیز پا از سر انگشتان تا مچ ـ را از نامحرم بپوشاند. در وجوب پوشاندن صورت و دست‌ها از سر انگشت تا مچ و نیز قدم‌ها اختلاف است.
-به نصّ [[قرآن کریم]]<ref>نور، ۳۱.</ref> بر زن واجب نیست خود را از مردان «‌غیر اولی الإرْبَه‌» بپوشاند. در مراد از «‌غیر اولی الإرْبَه‌» اختلاف است. [[علامه طباطبایی]] آن را مردان مجنون و دارای سرپرستی دانسته است که شهوتی نداشته باشند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۵، ص۱۱۲.</ref> برخی نیز آن را به پیرمردانی تفسیر کرده‌اند که بر اثر پیری زیاد رغبتی به زناشویی ندارند.<ref>جواهر الکلام، ج۲۹، ص۹۴ ـ ۹۶.</ref>یا مردان سفیهی که تمایلی به زن ندارند. <ref>تفسیر نمونه ذیل آیه ۳۱ سوره نور</ref>{{یاد| [[حسن مصطفوی]] واژه شناس مشهور [[قرآن]] در [[التحقیق فی کلمات القرآن الکریم (کتاب)|التحقیق]] چهار معنی برای «اربه» نقل کرده که عبارتنداز: حاجت، عقل، نصیب و عقد. وی اصل مشترک در معانی این واژه را «حاجت شدید» دانسته که بیشتر همان نیازهای اصلی و ذاتی است نه نیازهای عارضی و موقت. هم چنین معنای «اولی الاربه» در آیه را نیاز به ازدواج دانسته که از نیازهای اصیل وذاتی بدن آدمی است. مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۶۶-۶۷.}}
-پوشاندن موی اصلی از نامحرم واجب است؛ اما در وجوب ستر موی مصنوعی، موی بند و زیور آلات متّصل به مو ـ با پوشیده بودن موی اصلی ـ اختلاف است.<ref>مستمسک العروة، ج۵، ص۲۴۸ ـ ۲۴۹؛ کتاب الصلاة (محقق داماد)، ص۸۷ ـ ۹۰.</ref> پیرزنانی که بر اثر پیری امیدی به [[ازدواج]] ندارند به نصّ قرآن کریم از حکم یادشده مُستثنا هستند و نمایاندن آن مقدار از مو که نپوشاندن آن برای پیرزنان، متعارف می‌باشد ـ مانند بعض مو و ذراع(دست تا آرنج) ـ برای آنان جایز است، مشروط بر آنکه از این کار قصد نشان دادن زینت نداشته باشند؛ هرچند پوشاندن آن مقدار نیز برای آنان افضل است.<ref>جواهر الکلام، ج۲۹، ص۸۵.</ref>
-====در ارتباط با عبادات====
-'''[[نماز]]:''' واجب است زن بالغ آزاد تمام بدن خود را در نماز بپوشاند خواه بیننده‌ای باشد یا نباشد؛ لیکن پوشاندن صورت، دست از سر انگشتان تا مچ و بنابر مشهور قدم (از سر انگشتان پا تا مچ) لازم نیست. البتّه بنابر قول وجوب پوشیدن آنها از نامحرم، در صورت وجود بیننده نامحرم، پوشیدن آنها نیز واجب خواهد بود.<ref>جواهرالکلام، ج۸، ص۱۶۲ ـ ۱۷۵.</ref> برخی نسبت به وجوب ستر مقدار اضافی موها که بر صورت یا پشت افشانده شده و نیز گردن، تأمّل و تردید کرده‌اند؛ <ref>کفایة الاحکام، ص۸۱؛ مستند الشیعة، ج۴، ص۲۴۶ ـ ۲۴۷.</ref> بلکه عدم وجوب ستر مقدار اضافی موها به ظاهر عبارات اکثر فقها نسبت داده شده است.<ref>مدارک الاحکام، ج۳، ص۱۸۹ ـ ۱۹۰.</ref> از بعض قدما نیز قول به عدم وجوب پوشاندن سر نقل شده است.<ref>مختلف الشیعة، ج۲، ص۹۶.</ref> پوشاندن سر در نماز بر کنیز بالغ و دختر نابالغ واجب نیست.<ref>جواهر الکلام، ج۸، ص۲۲۱.</ref>
-'''[[حج]]:''' پوشاندن صورت با روبند یا غیر آن که متّصل به صورت باشد در حال [[احرام]] [[حرام]] است.<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۸۹.</ref> در اینکه پوشاندن روی پا نیز حرام است یا نه، اختلاف می‌باشد.<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۵۱.</ref>
-===احکام اختصاصی مرد===
-پوشاندن عورت در نماز واجب است، خواه بیننده ـ اعم از محرم و نامحرم ـ وجود داشته باشد یا نباشد.<ref>مستمسک العروة، ج۵، ص۲۵۲.</ref> عریان نماز گزاردن در صورتی که عورت پوشیده باشد جایز است، هرچند [[کراهت]] دارد.<ref>جواهر الکلام، ج۸، ص۱۷۵.</ref>
-پوشاندن سر<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۸۲.</ref> و نیز ـ بنابر مشهور ـ روی پا<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۴۹ ـ ۳۵۰.</ref> در حال احرام، حرام است.
-===ویژگی‌های پوشش در نماز===
-پوشش در نماز از جهاتی با غیر نماز تفاوت دارد، از جمله:
-# پوشش در نماز واجب است؛ هرچند بیننده‌ای نباشد ولی در غیر نماز تنها با وجود بیننده نامحرم واجب خواهد بود.
-# پوشش در غیر نماز با هر ساترِ مانع از نگاه دیگران تحقّق می‌یابد؛ لیکن در نماز ـ در غیر حال ضرورت ـ باید از نوع لباس باشد. در کفایت پوشش به گیاهان و برگ درختان در غیر حال ضرورت و نیز در اینکه پوشش به مثل گِل در حال اختیار کافی است یا تنها در حال ضرورت؛ و یا حتّی در حال ضرورت نیز کفایت نمی‌کند ـ و در نتیجه چنین کسی فاقد ساتر محسوب می‌شود ـ اختلاف است.<ref>جواهر الکلام، ج۸، ص۱۸۶ ـ ۱۹۲؛ مستمسک العروة ۵/ ۲۷۴ ـ ۲۷۷.</ref>
-===آداب پوشیدن===
-آغاز کردن از طرف راست بدن در پوشیدن لباس؛ و خواندن دعاهای وارد شده هنگام پوشیدن لباس نو مستحب است. نشسته پوشیدن شلوار مستحب و ایستاده پوشیدن آن و نیز کفش مکروه است.<ref>مهذب الاحکام، ج۵، ص۳۷۱ ـ ۳۷۲.</ref>
-پوشش به لحاظ جنس یا صفت پوشیدنی دارای احکامی است که در برخی از آنها زن با مرد تفاوت دارد. برخی احکام نیز اختصاص به پاره‌ای احوال، همچون نماز و احرام دارد.
-# '''واجبات''':از واجبات احرام پوشیدن دو جامه احرام برای مرد است.<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۲۳۲.</ref>
-# '''مستحبات''': پوشیدن لباس نظیف، سفید و از جنس پنبه یا کتان، مستحب است.<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۲۷؛ مهذب الاحکام، ج۵، ص۳۶۸ ـ ۳۶۹.</ref>
-# '''محرّمات''': پوشیدن لباس ابریشم خالص یا لباسی که آستر آن ابریشم خالص باشد.<ref>جواهر الکلام ۸/ ۱۱۴؛ توضیح المسائل مراجع ۱/ ۴۶۳ ـ ۴۶۴ م ۸۳۴ و ۸۳۵.</ref> و نیز لباس زرباف، بر مرد حرام و نماز خواندن با آن باطل است.<ref>جواهر الکلام، ج۸، ص۱۰۹ ـ ۱۱۰.</ref> در حرمت یا کراهت پوشیدن [[لباس شهرت]] و بنابر قول به حرمت، در بطلان نماز با آن، اختلاف است.<ref>جواهر الکلام، ج۸، ص۱۴۷؛ وسائل الشیعة ۵/ ۲۴.</ref>
-## پوشیدن لباس اختصاصی زن بر مرد و مرد بر زن در صورتی که عنوان تشبّه(شبیه شدن مرد به زن و بالعکس) بر آن صادق باشد حرام است؛ اما باطل شدن نماز با آن اختلافی است.<ref>العروة الوثقی، ج۲، ص۳۵۱ ـ ۳۵۲.</ref>
-## پوشیدن لباس دوخته بر مرد<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۳۵.</ref> و قُفّازین (نوعی دستکش/ دست موزه) بر زن<ref>جواهر الکلام، ج۱۸، ص۳۴۱.</ref> در حال احرام حرام است. پوشیدن لباس زینتی برای زن در حال [[عده وفات|عدّه وفات]] حرام است.<ref>جواهر الکلام، ج۳۲، ص۲۷۶ ـ ۲۸۰.</ref>
-#'''مکروهات''': پوشیدن لباس سیاه، لباس شهرت ـ بنابر قول به عدم حرمت آن ـ لباس کفّار و دشمنان دین، و نیز در نماز پوشیدن لباس نازک و بدن نما، چرکین و لباسی که دارای نقش موجود دارای روح همچون حیوان و انسان است [[مکروه]] می‌باشد.<ref>مهذب الاحکام، ج۵، ص۳۴۷، ۳۴۹ و ۳۵۶ ـ ۳۵۸.</ref>
 == پانویس ==