پرش به محتوا

کوه نور: تفاوت میان نسخه‌ها

۱۹۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴: خط ۴:
کوه نور در شمال شرقی [[مکه]] قرار دارد. این کوه شکلی مخروطی دارد و از دیگر کوه‌هایی که شهر مکه بر دامنه آنها واقع شده، مستقل است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ۱۳۸۴ش، ص۱۰۷.</ref> فاصله کوه نور تا [[مسجد الحرام]] یک فرسنگ<ref>رجوع کنید به ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ۱۹۹۲م، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن بطوطة، ج۱، ص۱۵۸.</ref> حدود شش کیلومتر است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ۱۳۸۴ش، ص۱۰۷.</ref> این کوه که مشرف بر [[منا|مِنا]] و در کنار مسیر مِنا ـ عرفات است،<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ۱۹۹۲م، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن بطوطة، ج۱، ص۱۵۸؛ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص۱۰۷.</ref> در گذشته با مکه فاصله داشت؛ اما امروزه، به‌سبب توسعه شهر مکه، داخل شهر قرار گرفته و ساختمان‌های مسکونی آن را احاطه کرده است.
کوه نور در شمال شرقی [[مکه]] قرار دارد. این کوه شکلی مخروطی دارد و از دیگر کوه‌هایی که شهر مکه بر دامنه آنها واقع شده، مستقل است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ۱۳۸۴ش، ص۱۰۷.</ref> فاصله کوه نور تا [[مسجد الحرام]] یک فرسنگ<ref>رجوع کنید به ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ۱۹۹۲م، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن بطوطة، ج۱، ص۱۵۸.</ref> حدود شش کیلومتر است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ۱۳۸۴ش، ص۱۰۷.</ref> این کوه که مشرف بر [[منا|مِنا]] و در کنار مسیر مِنا ـ عرفات است،<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ۱۹۹۲م، ص۱۳۰؛ ابن‌بطوطه، رحلة ابن بطوطة، ج۱، ص۱۵۸؛ قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص۱۰۷.</ref> در گذشته با مکه فاصله داشت؛ اما امروزه، به‌سبب توسعه شهر مکه، داخل شهر قرار گرفته و ساختمان‌های مسکونی آن را احاطه کرده است.


ارتفاع آن از سطح دریا ۵۶۰ متر است<ref>عبدالغنی، تاریخ امراء المکه،  ۱۴۱۳ق، ص۲۲.</ref> و فقط از یک مسیر می‌توان از آن صعود کرد و آن راهی است که از دیگر جاها جدا شده است.<ref>حمیری، الروض المعطار، ۱۹۸۴، ص۱۹۰.</ref> آب و سبزه نیز در آن دیده نمی‌شود.<ref>یاقوت حموی، معجمع البلدان، ذیل مادّه.</ref> قله حراء حدود چهل متر مربع مساحت دارد. اطراف قله باز است و هیچ صخره یا مانعی در برابر کسی که می‌خواهد اطراف را تماشا کند، وجود ندارد.
ارتفاع آن از سطح دریا ۵۶۰ متر است<ref>عبدالغنی، تاریخ امراء المکه،  ۱۴۱۳ق، ص۲۲.</ref> و فقط از یک مسیر می‌توان از آن صعود کرد و آن راهی است که از دیگر جاها جدا شده است.<ref>حمیری، الروض المعطار، ۱۹۸۴م، ص۱۹۰.</ref> آب و سبزه نیز در آن دیده نمی‌شود.<ref>یاقوت حموی، معجمع البلدان، ذیل مادّه.</ref> قله حراء حدود چهل متر مربع مساحت دارد. اطراف قله باز است و هیچ صخره یا مانعی در برابر کسی که می‌خواهد اطراف را تماشا کند، وجود ندارد.


== غار حرا ==
== غار حرا ==
[[پرونده:غار حراء.jpg|بندانگشتی|293x293px|ورودی [[غار حراء]] در کوه نور]]
[[پرونده:غار حراء.jpg|بندانگشتی|293x293px|ورودی [[غار حراء]] در کوه نور]]
[[غار حراء|غار حِراء]] در بالاترین نقطهٔ کوه نور واقع شده است و فاصله بین غار و قله حدود بیست متر است. برای رسیدن به آن از میان دو صخره بسیار نزدیک به هم عبور می‌کنند. پس از آن، غار نمایان می‌شود.<ref>خادمی، راهنمای حج، ج۲، ص۱۵۷.</ref>
[[غار حراء|غار حِراء]] در بالاترین نقطهٔ کوه نور واقع شده است و فاصله بین غار و قله حدود بیست متر است. برای رسیدن به آن از میان دو صخره بسیار نزدیک به هم عبور می‌کنند. پس از آن، غار نمایان می‌شود.<ref>خادمی، راهنمای حج، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۵۷.</ref>


انتهای غار کاملاً به سوی [[مسجدالحرام]] و [[کعبه]]، و دهانه آن تقریباً به سمت [[بیت‌المقدس]] است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ۱۳۸۴ش، ص۱۰۸.</ref> از بالای کوه نور مسجدالحرام و گلدسته‌ها دیده می‌شوند.<ref>خادمی، راهنمای حج، ج۲، ص۱۵۷.</ref> وسعت دهانه غار به اندازه‌ای است که یک شخص با قد متوسط می‌تواند از آن عبور کند و در آنجا به [[نماز]] بایستد. داخل آن از هنگام طلوع تا غروب آفتاب روشن است، اما گرمای سوزان به آن نفوذ نمی‌کند.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ۱۳۸۴ش، ص۱۰۷–۱۰۸.</ref>
انتهای غار کاملاً به سوی [[مسجدالحرام]] و [[کعبه]]، و دهانه آن تقریباً به سمت [[بیت‌المقدس]] است.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ۱۳۸۴ش، ص۱۰۸.</ref> از بالای کوه نور مسجدالحرام و گلدسته‌ها دیده می‌شوند.<ref>خادمی، راهنمای حج، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۱۵۷.</ref> وسعت دهانه غار به اندازه‌ای است که یک شخص با قد متوسط می‌تواند از آن عبور کند و در آنجا به [[نماز]] بایستد. داخل آن از هنگام طلوع تا غروب آفتاب روشن است، اما گرمای سوزان به آن نفوذ نمی‌کند.<ref>قائدان، تاریخ و آثار اسلامی مکه، ۱۳۸۴ش، ص۱۰۷–۱۰۸.</ref>


برخی مورخان، غار حراء را با [[کوه ثور|غار ثور]] ــ که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] هنگام [[هجرت به مدینه|هجرت]] از [[مکه]] به [[مدینه]]، به آن پناه بردـ اشتباه کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ازرقی، اخبار مکه، ج۲، ص۲۸۸؛ فاسی، شفاء الغرام، بیروت، ج۱، ص۲۸۰؛ نهروالی، کتاب الاعلام، ص۴۴۰.</ref>
برخی مورخان، غار حراء را با [[کوه ثور|غار ثور]] ــ که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] هنگام [[هجرت به مدینه|هجرت]] از [[مکه]] به [[مدینه]]، به آن پناه بردـ اشتباه کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به ازرقی، اخبار مکه، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۲۸۸؛ فاسی، شفاء الغرام، بیروت، ج۱، ص۲۸۰؛ نهروالی، کتاب الاعلام، ص۴۴۰.</ref>


برخی فقها [[زیارت]] غار حراء را از [[مستحب|مستحبات]] اعمال [[حج]] ذکر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به شهید اول، الدروس الشرعیه، ج۱، ص۴۶۸؛ سبزواری، ذخیرة المعاد، ص۶۹۵؛ قس ابن‌تیمیه، مجموع الفتاوی، ج۱۵، جزء۲۶، ص۶۸.</ref> از گذشته تاکنون، مردم به زیارت [[غار حراء]] می‌روند و گفته شده است که [[دعا]] در آنجا مستجاب می‌شود.<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ۱۹۹۲م، ص۱۹۰؛ فاسی، شفاء الغرام، بیروت، ج۱، ص۱۹۹، ۲۸۰.</ref>
برخی فقها [[زیارت]] غار حراء را از [[مستحب|مستحبات]] اعمال [[حج]] ذکر کرده‌اند.<ref>رجوع کنید به شهید اول، الدروس الشرعیه، ۱۴۱۲–۱۴۱۴ق، ج۱، ص۴۶۸؛ سبزواری، ذخیرة المعاد، ۱۲۷۳–۱۲۷۴ق، ص۶۹۵؛ قس ابن‌تیمیه، مجموع الفتاوی، ج۱۵، جزء۲۶، ص۶۸.</ref> از گذشته تاکنون، مردم به زیارت [[غار حراء]] می‌روند و گفته شده است که [[دعا]] در آنجا مستجاب می‌شود.<ref>ابن‌جبیر، رحلة ابن‌جبیر، ۱۹۹۲م، ص۱۹۰؛ فاسی، شفاء الغرام، بیروت، ج۱، ص۱۹۹، ۲۸۰.</ref>


== کوه نور در روایات دینی و تاریخی ==
== کوه نور در روایات دینی و تاریخی ==
خط ۲۱: خط ۲۱:
روایت شده، [[آدم (پیامبر)|حضرت آدم(ع)]] خانه [[کعبه]] را از سنگ‌های پنج کوه بنا کرد که یکی از آنها کوه نور بود.<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۲۸۸؛ فاسی، شفاء الغرام، بیروت،  ج۱، ص۹۱.</ref> گفته شده {{یاد| علامه طهرانی گفته است: و بِطَلعَتِکَ فی ساعیرَ و ظُهورِکَ فی جَبَلِ فارانَ«بِطَلعَتک» یعنی: به نشان دادن «خودت را نشان دادی در کوه ساعیر به پیغمبر اکرم صلّی اللَه علیه و آله و سلّم.»”و ظُهورِکَ فی جَبَلِ فارانَ «و ظاهر شدی در جبل فاران» جبل فاران کوهی است نزدیک مکّه، همان‌جایی که محلّ مناجات پیغمبر بود. طهرانی، سیّد محمّد حسین،  تفسیر آیۀ نور،مقدّمه و تصحیح سیّد محمّد محسن حسینی طهرانی }}که نور همان کوه فاران است که در [[تورات]] از آن یاد شده،<ref>کتاب اول سموئیل نبی، ۱:۲۵.</ref> اما ظاهراً فاران نامی است که به همه کوه‌های مکه اطلاق شده است نه فقط کوه نور.<ref>عاملی، الصحیح، ج۱، ص۱۹۷.</ref>  
روایت شده، [[آدم (پیامبر)|حضرت آدم(ع)]] خانه [[کعبه]] را از سنگ‌های پنج کوه بنا کرد که یکی از آنها کوه نور بود.<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۰۸ق، ج۳، ص۲۸۸؛ فاسی، شفاء الغرام، بیروت،  ج۱، ص۹۱.</ref> گفته شده {{یاد| علامه طهرانی گفته است: و بِطَلعَتِکَ فی ساعیرَ و ظُهورِکَ فی جَبَلِ فارانَ«بِطَلعَتک» یعنی: به نشان دادن «خودت را نشان دادی در کوه ساعیر به پیغمبر اکرم صلّی اللَه علیه و آله و سلّم.»”و ظُهورِکَ فی جَبَلِ فارانَ «و ظاهر شدی در جبل فاران» جبل فاران کوهی است نزدیک مکّه، همان‌جایی که محلّ مناجات پیغمبر بود. طهرانی، سیّد محمّد حسین،  تفسیر آیۀ نور،مقدّمه و تصحیح سیّد محمّد محسن حسینی طهرانی }}که نور همان کوه فاران است که در [[تورات]] از آن یاد شده،<ref>کتاب اول سموئیل نبی، ۱:۲۵.</ref> اما ظاهراً فاران نامی است که به همه کوه‌های مکه اطلاق شده است نه فقط کوه نور.<ref>عاملی، الصحیح، ج۱، ص۱۹۷.</ref>  


گفته‌اند از [[معجزات پیامبر(ص)]] آن بود که کوه نور در زیر پای آن حضرت به حرکت درآمد و سپس به فرمان پیامبر(ص) از حرکت بازایستاد.<ref>رجوع کنید به ابن‌حنبل، مسند، ج۲، ص۴۱۹؛ طبرسی، الاحتجاج، ج۱، ص۳۲۶؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ج۵، ص۵۷.</ref>
گفته‌اند از [[معجزات پیامبر(ص)]] آن بود که کوه نور در زیر پای آن حضرت به حرکت درآمد و سپس به فرمان پیامبر(ص) از حرکت بازایستاد.<ref>رجوع کنید به ابن‌حنبل، مسند، دار الصادر، ج۲، ص۴۱۹؛ طبرسی، الاحتجاج، ۱۳۸۶ق ج۱، ص۳۲۶؛ مقریزی، امتاع الاسماع، ج۵، ص۵۷.</ref>


[[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] پیش از [[اسلام]] هر سال مدتی را در آن به خلوت و [[عبادت]] می‌گذراند<ref>فاسی، شفاء الغرام، بیروت، ج۱، ص۲۷۹.</ref> از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نقل شده است که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] هر سال در غار حراء خلوت می‌گزید، من او را می‌دیدم و جز من کسی وی را نمی‌دید.<ref>نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، خطبه ۱۹۲، ص۲۲۲.</ref> طبق برخی گزارش ها امام علی(ع) و حضرت خدیجه (س) خوراکی لازم را برای پیامبر(ص) تا غار یا پایین کوه می برده اند.{{مدرک}}
[[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] پیش از [[اسلام]] هر سال مدتی را در آن به خلوت و [[عبادت]] می‌گذراند<ref>فاسی، شفاء الغرام، بیروت، ج۱، ص۲۷۹.</ref> از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] نقل شده است که [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اسلام(ص)]] هر سال در غار حراء خلوت می‌گزید، من او را می‌دیدم و جز من کسی وی را نمی‌دید.<ref>نهج البلاغه، ترجمه سید جعفر شهیدی، خطبه ۱۹۲، ص۲۲۲.</ref> طبق برخی گزارش ها امام علی(ع) و حضرت خدیجه (س) خوراکی لازم را برای پیامبر(ص) تا غار یا پایین کوه می برده اند.{{مدرک}}


این کوه در [[جاهلیت|دوره جاهلیت]] نیز محترم بوده و در اشعار جاهلی از آن یاد شده است، از جمله در اشعار عَوف بن‌اَحْوَص و [[ابوطالب]] عموی پیامبر.<ref>رجوع کنید به بکری، معجم، ذیل مادّه؛ فاسی، شفاء الغرام، بیروت، ج۱، ص۲۸۱؛ نهروالی، کتاب الاعلام، ص۴۴۰.</ref> نخستین کسی که در کوه نور [[اعتکاف]] نمود، [[عبدالمطلب]]، نیای پیامبر، بود.<ref>ابن‌اثیر، ج۲، ص۱۵.</ref>
این کوه در [[جاهلیت|دوره جاهلیت]] نیز محترم بوده و در اشعار جاهلی از آن یاد شده است، از جمله در اشعار عَوف بن‌اَحْوَص و [[ابوطالب]] عموی پیامبر.<ref>رجوع کنید به بکری، معجم، ۱۴۰۳ق، ذیل مادّه؛ فاسی، شفاء الغرام، بیروت، ج۱، ص۲۸۱؛ نهروالی، کتاب الاعلام، ص۴۴۰.</ref> نخستین کسی که در کوه نور [[اعتکاف]] نمود، [[عبدالمطلب]]، نیای پیامبر، بود.<ref>ابن‌اثیر، ج۲، ص۱۵.</ref>


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۴۵: خط ۴۵:
* ابن تیمیه، مجموع الفتاوی، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، ۱۴۲۱ق/۲۰۰۰م.
* ابن تیمیه، مجموع الفتاوی، تحقیق مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت، ۱۴۲۱ق/۲۰۰۰م.
* ابن جبیر، رحلة ابن جبیر، تحقیق حسین نصّار، قاهره، ۱۹۹۲م.
* ابن جبیر، رحلة ابن جبیر، تحقیق حسین نصّار، قاهره، ۱۹۹۲م.
* ابن حنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، بیروت، دار صادر، بی‌تا.
* ابن حنبل، مسند الامام احمد بن حنبل، بیروت، دار الصادر، بی‌تا.
* ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، تحقیق رشدی صالح ملحس، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م، چاپ افست قم، ۱۳۶۹ش.
* ازرقی، محمد بن عبدالله، اخبار مکة و ما جاء فیها من الآثار، تحقیق رشدی صالح ملحس، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م، چاپ افست قم، ۱۳۶۹ش.
* بکری، عبدالله بن عبدالعزیز، معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع، تحقیق مصطفی سقّا، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
* بکری، عبدالله بن عبدالعزیز، معجم ما استعجم من اسماء البلاد و المواضع، تحقیق مصطفی سقّا، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
* حمیری، محمد بن عبدالله، الروض المعطار فی خبر الأقطار، تحقیق احسان عباس، بیروت، ۱۹۸۴م.
* حمیری، محمد بن عبدالله، الروض المعطار فی خبر الأقطار، تحقیق احسان عباس، بیروت، ۱۹۸۴م.
* خادمی، محمدحسن، راهنمای حج و عمره، تهران، ۱۳۸۳ش.
* خادمی، محمدحسن، راهنمای حج و عمره، تهران، اطلاعات، ۱۳۸۳ش.
* سبزواری، محمدباقر بن محمدمؤمن، ذخیرة المعاد فی شرح الارشاد، چاپ سنگی تهران، ۱۲۷۳–۱۲۷۴ق، چاپ افست قم، بی‌تا.
* سبزواری، محمدباقر بن محمدمؤمن، ذخیرة المعاد فی شرح الارشاد، چاپ سنگی تهران، ۱۲۷۳–۱۲۷۴ق، چاپ افست قم، بی‌تا.
* شهید اول، محمد بن مکی، الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة، قم، ۱۴۱۲–۱۴۱۴ق.
* شهید اول، محمد بن مکی، الدروس الشرعیة فی فقه الامامیة، قم، مؤسسه نشر الاسلامی، ۱۴۱۲–۱۴۱۴ق.
* طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، تحقیق محمدباقر موسوی خرسان، نجف، ۱۳۸۶ق/۱۹۶۶م، چاپ افست قم، بی‌تا.
* طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، تحقیق محمدباقر موسوی خرسان، نجف، ۱۳۸۶ق/۱۹۶۶م، چاپ افست قم، بی‌تا.
* عاملی، جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم(ص)، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث، ۱۴۰۳ق.
* عاملی، جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة النبی الاعظم(ص)، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحديث، ۱۴۰۳ق.
confirmed، templateeditor
۲٬۶۲۹

ویرایش