تکبیر: تفاوت میان نسخه‌ها

تکبیر (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۲۷

۶۳۰ بایت اضافه‌شده ، ‏۵ ژوئیهٔ ۲۰۲۳

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

M.kohsari

Automoderated users، confirmed، templateeditor

۱٬۸۹۰

ویرایش

@@ خط ۲۴: / خط ۲۴: @@
 ====تکبیر واجب====
 {{اصلی|تکبیرة الاحرام}}
-[[تکبیره الاحرام|تکبیرة الإحرام]] ـ که به آن تکبیر افتتاح نیز گفته می‌شود ـ از اجزاء، بلکه ارکان [[نماز]] است و بدون آن نماز صحیح نخواهد بود.<ref>جواهر الکلام، ج ۹، ص۲۰۱</ref> گفتن پنج تکبیر در [[نماز میت|نماز بر میت]] مؤمن، واجب است.<ref>جواهر الکلام، ج ۱۲، ص۳۱</ref> در [[نماز عید|نماز]]  [[عیدین]] (فطر و قربان) علاوه بر تکبیرة الإحرام، برای [[قنوت]] نُه تکبیر دیگر (پنج تکبیر در رکعت اوّل و چهار تکبیر در رکعت دوم) گفته می‌شود. برخی، آنها را واجب دانسته‌اند.<ref>جواهرالکلام، ج۱۱، ص۳۹۵</ref>
+[[تکبیره الاحرام|تکبیرة الإحرام]] ـ که به آن تکبیر افتتاح نیز گفته می‌شود ـ از اجزاء، بلکه ارکان [[نماز]] است و بدون آن نماز صحیح نخواهد بود.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۹، ص۲۰۱.</ref> گفتن پنج تکبیر در [[نماز میت|نماز بر میت]] مؤمن، واجب است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۱۲، ص۳۱.</ref> در [[نماز عید|نماز]]  [[عیدین]] (فطر و قربان) علاوه بر تکبیرة الإحرام، برای [[قنوت]] نُه تکبیر دیگر (پنج تکبیر در رکعت اوّل و چهار تکبیر در رکعت دوم) گفته می‌شود. برخی، آنها را واجب دانسته‌اند.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج۱۱، ص۳۹۵.</ref>
 ====تکبیر مستحب====
-به جز تکبیرة الإحرام، گفتن شش تکبیر دیگر در آغاز نماز ـ که از آنها به [[تکبیرات افتتاح]] تعبیر می‌شود ـ و نیز برای انتقال از حالتی به حالت دیگر ـ همچون انتقال از قیام به رکوع، از رکوع به سجده، از سجده اوّل به سجده دوم، هنگام برخاستن از سجده و برای قنوت ـ مستحب است. بنابر این در نماز دو رکعتی، یازده تکبیر، در سه رکعتی شانزده و در چهار رکعتی ۲۱ تکبیر مستحب است.<ref>جواهرالکلام، ج ۱۰، ص۳۵۱ ـ ۳۵۲</ref> قول به استحباب تکبیر قبل از رکوع و نیز قبل و بعد از سجده، نظر مشهور است. از برخی قدما وجوب آن نقل شده است.<ref>جواهرالکلام، ج ۱۰،ص ۱۰۱ ـ ۱۰۳ و ۱۶۹؛ الحدائق الناضرة، ج ۸، ص۲۹۰</ref> گفتن سه بار تکبیر از مستحبات [[تعقیبات|تعقیب نماز]] است.<ref>جواهر الکلام، ج ۱۰، ص۴۰۸</ref>
+به جز تکبیرة الإحرام، گفتن شش تکبیر دیگر در آغاز نماز ـ که از آنها به [[تکبیرات افتتاح]] تعبیر می‌شود ـ و نیز برای انتقال از حالتی به حالت دیگر ـ همچون انتقال از قیام به رکوع، از رکوع به سجده، از سجده اوّل به سجده دوم، هنگام برخاستن از سجده و برای قنوت ـ مستحب است. بنابر این در نماز دو رکعتی، یازده تکبیر، در سه رکعتی شانزده و در چهار رکعتی ۲۱ تکبیر مستحب است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۱۰، ص۳۵۱ ـ ۳۵۲.</ref> قول به استحباب تکبیر قبل از رکوع و نیز قبل و بعد از سجده، نظر مشهور است. از برخی قدما وجوب آن نقل شده است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۱۰،ص ۱۰۱ ـ ۱۰۳ و ۱۶۹؛ الحدائق الناضرة، ج ۸، ص۲۹۰</ref> گفتن سه بار تکبیر از مستحبات [[تعقیبات|تعقیب نماز]] است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۱۰، ص۴۰۸.</ref>
 ====آداب تکبیر در نماز====
-بنابر مشهور مستحب است نمازگزار هنگام تکبیر دست‌هایش را تا محاذی نرمی گوش یا صورت یا فرورفتگی گلو (موضع نحر) بالا ببرد.<ref>جواهرالکلام، ج ۹، ص۲۲۹ ـ ۲۳۳؛ مستمسک العروة، ج ۶، ص۸۲ ـ ۸۵</ref> مشهور آن است که تکبیر، هم‌زمان با بالابردن دست‌ها آغاز گردد و با پایان یافتن رفع، پایان یابد؛ سپس دست‌ها به پایین انداخته شود.<ref>جواهر الکلام، ج ۹، ص۲۳۵</ref> برخی گفته‌اند: جایگاه تکبیر به مقتضای نصوص، بعد از تحقق کامل بالابردن دست است.<ref>مستمسک العروة، ج ۶، ص۸۵؛ العروة الوثقی (و حواشی)، ج ۱، ص۶۳۱</ref>
+بنابر مشهور مستحب است نمازگزار هنگام تکبیر دست‌هایش را تا محاذی نرمی گوش یا صورت یا فرورفتگی گلو (موضع نحر) بالا ببرد.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۹، ص۲۲۹ ـ ۲۳۳؛ مستمسک العروة، ج ۶، ص۸۲ ـ ۸۵</ref> مشهور آن است که تکبیر، هم‌زمان با بالابردن دست‌ها آغاز گردد و با پایان یافتن رفع، پایان یابد؛ سپس دست‌ها به پایین انداخته شود.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۹، ص۲۳۵.</ref> برخی گفته‌اند: جایگاه تکبیر به مقتضای نصوص، بعد از تحقق کامل بالابردن دست است.<ref>مستمسک العروة، ج ۶، ص۸۵؛ العروة الوثقی (و حواشی)، ج ۱، ص۶۳۱</ref>
-از دیگر مستحبات تکبیر، چسبیده بودن انگشتان ـ جز انگشت شست ـ به یکدیگر و رو به [[قبله]] بودن کف دست‌ها است.<ref>مستمسک العروة، ج ۶، ص۸۶</ref> در [[استحباب]] باز یا چسبیده بودن انگشت شست (ابهام)، اختلاف وجود دارد.<ref>جواهر الکلام، ج ۹، ص۲۳۶ ـ ۲۳۷؛ العروة الوثقی، ج ۱، ص۶۳۱</ref> بالاتر بردن دست از گوش مکروه است؛ بلکه به برخی قدما ـ بر حسب ظاهر کلمات آنان ـ قول به حرمت نسبت داده شده است.<ref>جواهر الکلام، ج ۹، ص۲۳۲</ref>
+از دیگر مستحبات تکبیر، چسبیده بودن انگشتان ـ جز انگشت شست ـ به یکدیگر و رو به [[قبله]] بودن کف دست‌ها است.<ref>مستمسک العروة، ج ۶، ص۸۶</ref> در [[استحباب]] باز یا چسبیده بودن انگشت شست (ابهام)، اختلاف وجود دارد.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۹، ص۲۳۶ ـ ۲۳۷؛ العروة الوثقی، ج ۱، ص۶۳۱</ref> بالاتر بردن دست از گوش مکروه است؛ بلکه به برخی قدما ـ بر حسب ظاهر کلمات آنان ـ قول به حرمت نسبت داده شده است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۹، ص۲۳۲.</ref>
 ===در سجده تلاوت، سهو و شکر===
-تکبیر در سجده تلاوت آیاتی که سجده واجب دارند قبل از سجده استحباب ندارد؛ لیکن بعد از سر برداشتن از سجده مستحب است. وجوب آن به ظاهر کلمات برخی و احتمال کلمات برخی دیگر نسبت داده شده است. هرچند احتمال قوی داده شده که مراد همه، استحباب باشد.<ref>جواهرالکلام، ج ۱۰، ص۲۲۴ ـ ۲۲۵</ref>
+تکبیر در سجده تلاوت آیاتی که سجده واجب دارند قبل از سجده استحباب ندارد؛ لیکن بعد از سر برداشتن از سجده مستحب است. وجوب آن به ظاهر کلمات برخی و احتمال کلمات برخی دیگر نسبت داده شده است. هرچند احتمال قوی داده شده که مراد همه، استحباب باشد.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۱۰، ص۲۲۴ ـ ۲۲۵</ref>
-بنابر مشهور فقها، تکبیر بعد از نیت و قبل از رفتن به سجده، در [[سجده سهو]] مستحب است.<ref>جواهرالکلام، ج ۱۲، ص۴۴۲ و ص۴۴۷ ـ ۴۴۸</ref> برخی به استحباب تکبیر قبل از [[سجده شکر]] و بعد از سر برداشتن از آن تصریح کرده‌اند.<ref>جواهرالکلام، ج ۱۰، ص۲۴۵</ref>
+بنابر مشهور فقها، تکبیر بعد از نیت و قبل از رفتن به سجده، در [[سجده سهو]] مستحب است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۱۲، ص۴۴۲ و ص۴۴۷ ـ ۴۴۸</ref> برخی به استحباب تکبیر قبل از [[سجده شکر]] و بعد از سر برداشتن از آن تصریح کرده‌اند.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۱۰، ص۲۴۵</ref>
 ===در نماز باران===
 {{اصلی|نماز باران}}
-مستحب است نمازگزاران در [[نماز استسقاء]] بسیار تکبیر گویند؛<ref>جواهرالکلام، ۱۲/ ۱۳۷</ref> چنان‌که مستحب است امام جماعت بعد از نماز، بر فراز منبر، رو به قبله و با صدای بلند صد بار تکبیر بگوید.<ref>جواهرالکلام، ج۱۲، ۱۴۶</ref>
+مستحب است نمازگزاران در [[نماز استسقاء]] بسیار تکبیر گویند؛<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ۱۲/ ۱۳۷.</ref> چنان‌که مستحب است امام جماعت بعد از نماز، بر فراز منبر، رو به قبله و با صدای بلند صد بار تکبیر بگوید.<refنجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م،>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج۱۲، ۱۴۶.</ref>
 ===در نماز عیدَین===
 {{اصلی|نماز عید}}
-بنابر مشهور گفتن تکبیر در [[عید فطر]] و [[عید قربان|قربان]] با کیفیتی که وارد شده، مستحب است.<ref>جواهرالکلام، ج۱۱، ص۳۷۸ و ۳۸۲</ref> جایگاه آن در عید فطر پس از [[نماز مغرب]] و نیز عشا در شب عید، و پس از نماز صبح و نماز عید در روز عید می‌باشد. در غیر مواقع چهارگانه یادشده بنابر مشهور، تکبیر مشروعیت ندارد.<ref>جواهرالکلام، ج ۱۱، ص۳۸۱</ref> جایگاه تکبیر در عید قربان برای کسی که در [[سرزمین منا|منا]] حضور دارد پس از پانزده نماز است که با [[نماز ظهر]] روز عید، آغاز می‌گردد و پس از نماز صبح روز سیزدهم ذیحجّه پایان می‌پذیرد. در غیر منا بعد از ده نماز؛ اوّلین آنها نماز ظهر روز عید و آخرین آن پس از نماز صبح روز دوازدهم است.<ref>جواهرالکلام، ج ۱۱، ص۳۸۴</ref>
+بنابر مشهور گفتن تکبیر در [[عید فطر]] و [[عید قربان|قربان]] با کیفیتی که وارد شده، مستحب است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج۱۱، ص۳۷۸ و ۳۸۲</ref> جایگاه آن در عید فطر پس از [[نماز مغرب]] و نیز عشا در شب عید، و پس از نماز صبح و نماز عید در روز عید می‌باشد. در غیر مواقع چهارگانه یادشده بنابر مشهور، تکبیر مشروعیت ندارد.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۱۱، ص۳۸۱.</ref> جایگاه تکبیر در عید قربان برای کسی که در [[سرزمین منا|منا]] حضور دارد پس از پانزده نماز است که با [[نماز ظهر]] روز عید، آغاز می‌گردد و پس از نماز صبح روز سیزدهم ذیحجّه پایان می‌پذیرد. در غیر منا بعد از ده نماز؛ اوّلین آنها نماز ظهر روز عید و آخرین آن پس از نماز صبح روز دوازدهم است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۱۱، ص۳۸۴.</ref>
 ====کیفیت تکبیر====
@@ خط ۵۷: / خط ۵۷: @@
 # سه تکبیر در آغاز، سپس تهلیل، پس از آن تکبیر و در پایان: {لِلّهِ الحَمْد، اللّهُ أَکبَرُ عَلی ما هَدانا}.
 # دو تکبیر، یک تهلیل، یک تکبیر، سپس {وَ لِلّهِ الحَمْدُ عَلی ما هَدانا وَ لَهُ الشُّکرُ عَلی ما اَوْلانا}.
-# دو تکبیر، سپس یک تهلیل، و پس از آن {وَ اللّهُ أَکبَر، وَ اللّهُ أَکبَرُ عَلی ما هَدانا وَ لَهُ الحَمْدُ عَلی ما أَوْلانا}.<ref>جواهر الکلام، ج ۱۱، ص۳۸۶ ـ ۳۸۸</ref>
+# دو تکبیر، سپس یک تهلیل، و پس از آن {وَ اللّهُ أَکبَر، وَ اللّهُ أَکبَرُ عَلی ما هَدانا وَ لَهُ الحَمْدُ عَلی ما أَوْلانا}.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۱۱، ص۳۸۶ ـ ۳۸۸.</ref>
-صورت آخر به اشهر؛ بلکه مشهور نسبت داده شده است. در عید قربان از برخی، سه بار تکبیر در آغاز نقل شده؛ لیکن مشهور دو تکبیر است. در بعضی کلمات جمله {لِلّهِ الحَمْد} قبل از {الحَمْدُ لِلّهِ} و در بعض دیگر، جایگزینی {وَ لِلّهِ الحَمْد} به جای {الحَمْدُ لِلّه } و در پاره‌ای دیگر، ابدال {الحَمْدُ لِلّهِ عَلی ما هَدانا وَ لَهُ الشُّکرُ عَلی ما أَوْلانا } به {اللّهُ أَکبَرُ عَلی ما هَدانا وَ الحَمْدُ لِلّهِ عَلی ما اَوْلانا} و غیر آن، آمده است.<ref>جواهر الکلام، ج ۱۱، ص۳۸۸ ـ ۳۹۰</ref>
+صورت آخر به اشهر؛ بلکه مشهور نسبت داده شده است. در عید قربان از برخی، سه بار تکبیر در آغاز نقل شده؛ لیکن مشهور دو تکبیر است. در بعضی کلمات جمله {لِلّهِ الحَمْد} قبل از {الحَمْدُ لِلّهِ} و در بعض دیگر، جایگزینی {وَ لِلّهِ الحَمْد} به جای {الحَمْدُ لِلّه } و در پاره‌ای دیگر، ابدال {الحَمْدُ لِلّهِ عَلی ما هَدانا وَ لَهُ الشُّکرُ عَلی ما أَوْلانا } به {اللّهُ أَکبَرُ عَلی ما هَدانا وَ الحَمْدُ لِلّهِ عَلی ما اَوْلانا} و غیر آن، آمده است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۱۱، ص۳۸۸ ـ ۳۹۰.</ref>
 ===در حج===
 {{اصلی|حج}}
-هنگام [[رمی جمره]] مستحب است پرتاب کننده با پرتاب هر سنگ‌ریزه تکبیر بگوید.<ref>جواهرالکلام، ج۱۹، ص۱۰۶</ref> کسی که داخل [[کعبه]] شد، مستحب است پس از خروج از آن سه بار تکبیر بگوید.<ref>جواهرالکلام، ج۲۰، ص۶۴</ref> بسیار الله اکبر گفتن در [[سرزمین منا|منا]] مستحب است.<ref>وسائل الشیعة، ج ۱۴، ص۲۷۰</ref>
+هنگام [[رمی جمره]] مستحب است پرتاب کننده با پرتاب هر سنگ‌ریزه تکبیر بگوید.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج۱۹، ص۱۰۶.</ref> کسی که داخل [[کعبه]] شد، مستحب است پس از خروج از آن سه بار تکبیر بگوید.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج۲۰، ص۶۴.</ref> بسیار الله اکبر گفتن در [[سرزمین منا|منا]] مستحب است.<ref>وسائل الشیعة، ج ۱۴، ص۲۷۰</ref>
 در روایات متعددی آمده که تکبیر در [[حج]]، عملی عبادی است و در هنگام رؤیت [[کعبه]] یا قطع [[تلبیه|تلْبیه]] (گفتنِ لبَّیک در مراسم حج)، تکبیر برای شخص [[محرم (ابهام‌زدایی)|مُحرِم]]، [[مستحب]] است.<ref>ابن حنبل، ج ۳، ص۳۲۰؛ حرّعاملی، ج ۱۲، ص۳۸۹</ref> علاوه بر این، در [[روز عرفه]]،<ref>ابن حنبل، ج ۳، ص۱۱۰، ۱۴۷</ref> در سعی بین [[صفا]] و [[مروه]]،<ref>شافعی، ج ۲، ص۲۱۰؛ ابن حنبل، ج ۲، ص۱۴؛ طوسی، ج ۵، ص۱۴۶</ref> در مقام [[وقوف در عرفات]]<ref>ابن‌بابویه، من لایحضره الفقیه،۱۴۰۱ق، ج ۲، ص۳۲۲ـ۳۲۳؛ ابن‌قدامه، المغنی، ۱۴۰۳ق، ج ۳، ص۴۲۹.</ref> و در هنگام قرار گرفتن در برابر [[حجرالاسود]]<ref>شافعی، ج ۲، ص۱۷۰؛ بخاری جُعْفی، ج ۲، ص۱۶۲ـ۱۶۳؛ حرّعاملی، ج ۱۳، ص۳۳۶؛ برای موارد دیگر رجوع کنید به الموسوعة الفقهیة، ذیل واژه</ref> نیز تکبیر گفتن از جمله شعائر و مناسک دینی است.
 ===در تجارت و سفر===
-مستحب است خریدار هنگام خرید کالا تکبیر بگوید.<ref>جواهر الکلام، ج ۲۲، ص۴۵۲</ref> از جمله آداب سفر، گفتن تکبیر و [[تهلیل]] هنگام برآمدن بر بلندی است.<ref>جواهرالکلام، ج۱۸، ص۱۴۵</ref>
+مستحب است خریدار هنگام خرید کالا تکبیر بگوید.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج ۲۲، ص۴۵۲.</ref> از جمله آداب سفر، گفتن تکبیر و [[تهلیل]] هنگام برآمدن بر بلندی است.<ref>نجفی، جواهرالکلام، ۱۹۸۱م، ج۱۸، ص۱۴۵.</ref>
 ==تکبیر در تاریخ==
@@ خط ۱۱۸: / خط ۱۱۸: @@
 * مسلم بن حجاج، [[صحیح مسلم]]، استانبول ۱۴۰۱/ ۱۹۸۱.
 * الموسوعة الفقهیة، ج ۱۳، کویت: وزارة الاوقاف و الشئون الاسلامیة، ۱۴۰۸/ ۱۹۸۸.
-* محمدحسن بن باقر نجفی، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، ج ۱۱، چاپ عباس قوچانی، بیروت ۱۹۸۱.
+*نجفی، محمدحسن‌بن‌باقر، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت: چاپ عباس قوچانی، ۱۹۸۱م.
 * [[حر عاملی]]، محمد بن حسن، [[وسائل الشیعه]]، [[مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث]]، قم، ۱۴۱۴ ق.
 * بحرانی، یوسف بن احمد، الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره، موسسه النشر الاسلامی، قم، ۱۳۶۳ ش.