آیه ولایت: تفاوت میان نسخه‌ها

آیه ولایت (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۲۷ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۴۱

۱۶ بایت حذف‌شده ، ‏۲۷ ژوئن ۲۰۲۳

جز

جایگزینی متن - '{{یادداشت|' به '{{یاد|'

Image-reviewer، abusefilter، autopatrolled، botadmin، دیوان‌سالاران، eliminator، import، مدیران رابط کاربری، ipblock-exempt، movedable، oversight، patroller، reviewer، rollbacker، مدیران، translationadmin

۹٬۴۳۸

ویرایش

@@ خط ۳۳: / خط ۳۳: @@
 ==جایگاه==
 آیه ولایت از جمله ادله [[شیعه]] بر [[ولایت امام علی(ع)]] و جانشینی او برای [[پیامبر اسلام(ص)]] است.<ref>شیخ مفید، الافصاح فی الامامة، المؤتمر العالمی لالفیة الشیخ المفید، ص۱۳۴؛ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۳، ص۵۵۹.</ref> حتی برخی آن را قوی‌ترین دلیل بر [[امامت]] ایشان برشمرده‌اند.<ref>طوسی، تلخیص الشافی، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۱۰.</ref><br> وجه استدلال چنین است که این [[آیه]] با «إِنّما» آغاز شده و طبق ادبیات عرب، وقتی جمله‌ای با «إِنّما» آغاز شود، مفهوم جمله را منحصر می‌کند؛<ref>ابن هشام، مغنی اللبیب، ۱۴۱۰ق، ج۱، ۳۹.</ref> یعنی در این آیه، امر [[ولایت]] منحصر شده است در [[خدا|خداوند]]، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت رسول(ص)]] و کسانی است که در [[رکوع]] انفاق می‌کنند، که بر اساس [[اسباب نزول|شأن نزول]]، مصداق آن امام علی(ع) بوده است.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۰؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹.</ref>در روایتی [[امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در پاسخ به سوالی درباره [[واجب]] بودن اطاعت از اوصیاء به این آیه و [[آیه اولی‌الامر]] استشهاد کرده است. [[علامه طباطبایی]] در توجیه حدیث و نسبت دادن آیه نازل شده در شأن امام علی(ع) به تمام امامان گفته است که آنان اهل یک بیت و یک خانه‌اند و امرشان یکی است. <ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق۷ ج۶، ص۲۰.
-</ref>{{یادداشت|إسناد نزول ما نزل في عليّ عليه‌السلام إلى جميع الأئمة عليهم‌السلام لكونهم أهل بيت واحد ، وأمرهم واحد }}
+</ref>{{یاد|إسناد نزول ما نزل في عليّ عليه‌السلام إلى جميع الأئمة عليهم‌السلام لكونهم أهل بيت واحد ، وأمرهم واحد }}
 ==‌ شأن نزول ==
 {{اصلی|خاتم‌بخشی}}
 تفاسیر شیعه، [[سبب نزول]] این آیه را انفاق [[حضرت علی(ع)]] به [[فقیر]] در حال [[نماز]] می‌دانند.<ref>رحیمی اصفهانی، ولایت و رهبری، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۱۱۹-۱۲۱. برای مثال رجوع کنید به: طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۳، ص۳۲۴؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۳، ص۵۵۸ـ۵۵۹. فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۴۴. حویزی، نور الثقلین، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۶۴۳. طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۶، ص۸.</ref><br>
-بنابر آنچه در روایات نقل شده است، روزی فقیری وارد [[مسجد پیامبر(ص)]] شد و تقاضای کمک کرد، ولی کسی چیزی به او نداد. او دست خود را به آسمان بلند کرد و گفت: «خدایا! شاهد باش که من در مسجد رسول تو تقاضای کمک کردم، ولی کسی به من چیزی نداد». در همین حال، [[حضرت علی(ع)]] که در حال [[رکوع]] بود، به [[انگشتر|انگشتری]] که در دست راستش بود اشاره نمود. فقیر نزدیک آمد و انگشتر{{یادداشت|در حدیثی آمده است، امام «حُلّه: جامه، لباس» خویش را به او بخشید (کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۸ـ۲۸۹)؛ اما علامه مجلسی این حدیث را ضعیف می‌داند و می‌گوید شاید بتوان این دو روایت را چنین جمع کرد که امام هر دو را بخشیده یا در نمازی انگشتر و در نمازی دیگر لباس به فقیر داده است (مجلسی، مرآت العقول، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۲۵۰).}} را از دست ایشان بیرون آورد و این آیه نازل شد.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۰؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹. این واقعه با اندکی تفاوت در این منابع نیز آمده است: قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۷۰؛ عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۲۷، ح۱۳۷.</ref> [[شیخ مفید]] تاریخ این ماجرا و نزول آیه ولایت را [[۲۴ ذی‌الحجه]] دانسته است.<ref>شیخ مفید، مسار الشیعه، ۱۴۱۴ق، ص۴۱.</ref><br>
+بنابر آنچه در روایات نقل شده است، روزی فقیری وارد [[مسجد پیامبر(ص)]] شد و تقاضای کمک کرد، ولی کسی چیزی به او نداد. او دست خود را به آسمان بلند کرد و گفت: «خدایا! شاهد باش که من در مسجد رسول تو تقاضای کمک کردم، ولی کسی به من چیزی نداد». در همین حال، [[حضرت علی(ع)]] که در حال [[رکوع]] بود، به [[انگشتر|انگشتری]] که در دست راستش بود اشاره نمود. فقیر نزدیک آمد و انگشتر{{یاد|در حدیثی آمده است، امام «حُلّه: جامه، لباس» خویش را به او بخشید (کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۲۸۸ـ۲۸۹)؛ اما علامه مجلسی این حدیث را ضعیف می‌داند و می‌گوید شاید بتوان این دو روایت را چنین جمع کرد که امام هر دو را بخشیده یا در نمازی انگشتر و در نمازی دیگر لباس به فقیر داده است (مجلسی، مرآت العقول، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۲۵۰).}} را از دست ایشان بیرون آورد و این آیه نازل شد.<ref>شوشتری، احقاق الحق، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۰؛ حاکم حسکانی، شواهد التنزیل، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۳۹. این واقعه با اندکی تفاوت در این منابع نیز آمده است: قمی، تفسیر القمی، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۱۷۰؛ عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۱، ص۳۲۷، ح۱۳۷.</ref> [[شیخ مفید]] تاریخ این ماجرا و نزول آیه ولایت را [[۲۴ ذی‌الحجه]] دانسته است.<ref>شیخ مفید، مسار الشیعه، ۱۴۱۴ق، ص۴۱.</ref><br>
 در میان علمای [[اهل سنت]]، برخی مانند [[قاضی ایجی]] تصریح کرده‌اند که [[مفسران]] بر نزول این [[آیه]] در‌ شأن حضرت علی(ع) [[اجماع]] دارند.<ref>ایجی، المواقف، عالم الکتب، ص۴۰۵.</ref> [[میر سید شریف جرجانی]]،<ref>ایجی، المواقف، عالم الکتب، ص۴۰۵.</ref> [[سعدالدین تفتازانی]]<ref>تفتازانی، شرح المقاصد، ۱۴۱۲ق، ج۵، ص۲۶۹.</ref> و علامه حلّی در [[کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد (کتاب)|شرح تجرید]]<ref>علامه حلی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۱۹۱.</ref> این اجماع را تأیید کرده‌اند. [[محمد بن جریر بن رستم طبری|ابن‌رستم طبری]] در کتاب [[المسترشد فی الامامه]] می‌نویسد که امام علی(ع) در روز [[شورای شش‌نفره|شورا]] از حاضران اقرار گرفت که این آیه در شأن او نازل شده است.<ref>طبری، المسترشد فی الامامه، ۱۴۱۵ق، ص۳۵۳.</ref> برخی تفاسیر اهل سنت درباره اینکه این آیه در شأن چه کسی نازل شده است، چهار نظر را بیان نمودند: ۱. در شأن امام علی، ۲. در شأن [[عبادة بن صامت]]، ۳. در شأن [[ابوبکر]]، ۴. در شأن تمام [[مسلمانان]].<ref>ابن‌الجوزی، زاد المسیر، دارالکتاب العربی، ج۱، ص۵۶۱.</ref>