میزان: تفاوت میان نسخه‌ها

میزان در لغت به معنی ابزار سنجش و ترازو است<ref>التحقیق فی الکلمات القرآن الکریم، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۹۸.</ref> و «میزان اعمال» چیزی است که با آن اعمال و باورهای انسان مورد سنجش قرار می‌گیرد.<ref>قاموس قرآن، تهران، ج۷، ص۲۰۸.</ref> این واژه و جمع آن (مَوازین) شانزده بار در [[قرآن]] آمده است<ref>[http://www.maarefquran.org/index.php/page,viewArticle/LinkID,13094 احمدزاده، میزان، دانشنامه موضوعی قرآن]</ref> که در برخی موارد به معنای وسیله سنجش در مبادلات به کار رفته و در مواردی به قوانین [[تکوین]] و آفرینش اشاره دارد{{یادداشت|{{عربی|وَ السَّمَاء رَفَعَهَا وَ وَضَعَ الْمِیزَانَ»|ترجمه=و آسمان را بر افراشت، میزان و قانون (در آن) گذاشت.}} سوره الرحمن، آیه ۷}} و در مواردی به قوانین [[تشریع]].<ref>منشور جاوید، بی‌تا، ج۵، ص۴۶۴.</ref>{{یادداشت|{{عربی|لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَینَاتِ وَ أَنزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَ الْمِیزَانَ لِیقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ...»|ترجمه=ما رسولان خود را با دلایل روشن فرستادیم، و با آنها کتاب (آسمانی) و میزان (شناسائی حق از باطل و قوانین عادلانه) نازل کردیم تا مردم قیام به عدالت کنند...}} سوره حدید، آیه۲۵}}

میزان یکی از [[مواقف قیامت]] است که در آن به سنجش مجموع اعمال و اعتقادات انسان پرداخته می‌شود<ref>طهرانی، معادشناسی، ج۸، ص۱۵۷</ref> و درجات [[بهشت]] یا [[جهنم]] فرد متناسب با آن خواهد بود. بر اساس آیات ۹-۸ [[سوره اعراف]]،{{یادداشت|{{عربی|«فَمَن ثَقُلَتْ مَوَازِینُهُ فَأُوْلَـئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ وَمَنْ خَفَّتْ مَوَازِینُهُ فَأُوْلَـئِكَ الَّذِینَ خَسِرُواْ أَنفُسَهُم»|ترجمه=کسانی که میزان‌های (عمل) آنها سنگین است، همان رستگارانند و کسانی که میزان‌های (عمل) آنها سبک است، افرادی هستند که سرمایه وجود خود را از دست داده‌اند».}})سوره اعراف، آیات۹-۸)}} [[حسنات|اعمال حسنه]] باعث سنگین شدن ترازوی اعمال و [[گناه|گناهان]] باعث سبک شدن ترازوی اعمال می‌شوند نه اینکه حسنات را در یک کفه ترازو قرار دهند و گناهان را در کفه دیگر.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۸، ص۱۱.</ref> هریک از اعمال نیز برای خود معیار سنجش مجزایی دارند و هر عمل با مصداق کامل همان عمل سنجیده می‌شود، [[نماز]] فرد با نماز کامل سنجیده می‌شود و [[روزه]] با روزه کامل؛ به عبارت دیگر، هر انسان با [[انسان کامل]] مورد سنجش قرار گرفته و هر عملش با عملی که انسان کامل انجام داده و کامل‌ترین مصداق عمل است سنجیده می‌شود. بر این اساس، «میزان» در قیامت انسان کامل خواهد بود.<ref>طهرانی، سیدمحمدحسین، معادشناسی،  ج۸، ص۱۶۵-۱۷۵

* باورهای [[توحید|توحیدی]]{{یادداشت| [[پیامبر اسلام(ص)]] در تفسیر لااله الاّ الله فرمود: {{عربی|«بِوَحْدانِیةِ لایقْبَل اللهُ الاَعمالَ الاّبِها وهِی كَلِمَةُ التَقْوی یثْقِلُ اللهُ بِها اَلْموازینَ یوْمَ القِیامَةِ»|ترجمه="لااله‌الاالله" اشاره به وحدانیت خداوند است هیچ عملی بدون آن پذیرفته نمی‌شود و این، کلمه تقواست که ترازوی سنجش اعمال را در قیامت سنگین می‌کند}} تفسیر نورالثقلین، ۱۳۷۳ش، ج۵، ص۶۵۹.}}  

* محبت [[حضرت علی(ع)]]{{یادداشت| إِنَّ وَزْنَ عَلِی ثَقِیلٌ [وَ] مَا وُضِعَ حُبُّ عَلِی فِی مِیزَانِ أَحَدٍ إِلَّا رَجَحَ عَلَی سَیئَاتِهِ، وَ لاوُضِعَ بُغْضُهُ فِی مِیزَانِ أَحَدٍ إِلَّا رَجَحَ عَلَی حَسَنَاتِهِ. التفسیر المنسوب إلی الإمام الحسن العسكری علیه‌السلام، ۱۴۰۹ق، ص۲۱.}}  

* اخلاق حسنه{{یادداشت|{{عربی|«ما یوضَعُ فی میزانِ امْرِی یوْمَ القیامَةِ اَفْضَلُ مِنْ حُسْنِ الخُلْقِ»|ترجمه=در میزان هیچ انسانی روز رستاخیز چیزی گرانبهاتر از خُلق نیکو نیست.}} بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷، ص۲۵۰.}}  

* [[صلوات]] بر محمد و [[آل محمد]]{{یادداشت| امام باقر(ع) می‌فرماید: {{عربی|«ما فِی الْمیزانِ شَیء اَثقَلُ مِن الصَلوةِ علی مُحمّدٍ و آل محمّدٍ»|ترجمه=در میزان عمل چیزی سنگین‌تر از درود فرستادن بر محمد(ص) و آل محمد(ص) نیست}} تفسیر نورالثقلین،۱۳۷۳ش، ج۵، ص۶۵۹. }}  

* دوری و فرار از [[گناه|گناهان]]{{یادداشت|{{عربی| مَا یثْقُلُ فِی الْمِیزَانِ إِلَّا النِّیةُ الصَّادِقَةُ وَ الْأَعْمَالُ الطَّاهِرَةُ وَ كَفُّ الْأَذَی وَ النَّصِیحَةُ لِجَمِیعِ الْوَرَی وَ اجْتِنَابُ الْمَحَارِمِ وَ الْهَرَبُ مِنَ الْمَآثِم. بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۲، ص۴۶۵.}} }}

* [[صبر]] بر مرگ فرزند صالح{{یادداشت| خَمْسٌ مَا أَثْقَلَهُنَّ فِی الْمِیزَانِ سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لاإِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَ اللَّهُ أَكْبَرُ وَ الْوَلَدُ الصَّالِحُ یتَوَفَّی لِمُسْلِمٍ فَیصْبِرُ وَ یحْتَسِب. خصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۲۶۷}}  

* [[سکوت]] طولانی{{یادداشت|قَالَ(ص) لِأَبِی ذَرٍّ أَ لاأَدُلُّكَ عَلَی خَصْلَتَینِ هُمَا أَخَفُّ عَلَی الظَّهْرِ وَ أَثْقَلُ فِی الْمِیزَانِ؟ فَقَالَ بَلَی یا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ عَلَیكَ بِحُسْنِ الْخُلُقِ وَ طُولِ الصَّمْت.کراجکی، معدن الجواهر و ریاضة الخواطر، ۱۳۵۳ش، ص۲۶}}  

* آموزش [[قرآن]] به فرزند.{{یادداشت| قَالَ رَسُولُ اللَّهِ(ص) مَنْ عَلَّمَ وَلَدَهُ الْقُرْآنَ فَكَأَنَّمَا حَجَّ الْبَیتَعَشَرَةَ ألف... وَ یكُونُ مَعَهُ فِی قَبْرِهِ حَتَّی یبْعَثَ وَ یثَقَّلُ مِیزَانُه بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۹، ص۱۸۹.}}  

در روایات عواملی همچون [[حسد]]{{یادداشت|امام صادق(ع): فَإِنَّ مِیزَانَ الْحَاسِدِ أَبَداً خَفِیفٌ بِثِقْلِ مِیزَانِ الْمَحْسُود. بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۰، ص۲۵۵.}} نیز باعث سبک شدن ترازوی اعمال در قیامت معرفی شده‌اند.