پرش به محتوا

بحار الانوار (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - '{{یادداشت|' به '{{یاد|'
جز (جایگزینی متن - '{{یادداشت|' به '{{یاد|')
برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه
خط ۶۴: خط ۶۴:


مجلسی عنوانی را برای هر جلد کتاب برمی‌گزید و در ذیل هر عنوان ابوابی را قرار می‌داد. او هر باب را با آیاتی از [[قرآن|قرآن کریم]] که صریحاً یا به مدد قراین گوناگون تاریخی، [[حدیث|حدیثی]] و [[تفسیر قرآن|تفسیری]] با موضوع تناسب داشته آغاز کرده، سپس اقوال مفسّران (غالباً [[فضل بن حسن طبرسی|امین الاسلام طبرسی]] و [[فخر رازی]]) را در حدّ لزوم نقل کرده و آنگاه احادیثِ ناظر بر هر عنوان را با ذکر سند، به ترتیب شماره آورده است.‌
مجلسی عنوانی را برای هر جلد کتاب برمی‌گزید و در ذیل هر عنوان ابوابی را قرار می‌داد. او هر باب را با آیاتی از [[قرآن|قرآن کریم]] که صریحاً یا به مدد قراین گوناگون تاریخی، [[حدیث|حدیثی]] و [[تفسیر قرآن|تفسیری]] با موضوع تناسب داشته آغاز کرده، سپس اقوال مفسّران (غالباً [[فضل بن حسن طبرسی|امین الاسلام طبرسی]] و [[فخر رازی]]) را در حدّ لزوم نقل کرده و آنگاه احادیثِ ناظر بر هر عنوان را با ذکر سند، به ترتیب شماره آورده است.‌
گاه فقط بخشی از یک [[حدیث]] را نقل کرده و کامل آن را در بابی مناسب‌تر آورده است (گاهی به محل اصلی نقل حدیث در بحار اشاره می‌کند) و همچنین، در صورت لزوم، برای تبیین معنای حدیث توضیحاتی با عنوان (بیان) داده است. این توضیحات در جلدهایی که توسط شاگردان او پاک نویس شده وجود ندارد. براساس اظهار مجلسی این بیان‌ها در نهایت اختصار است و در خاطرش بوده که اگر توفیق و فضل الهی نصیبش شود و اجل مهلتش دهد شرح کاملی(متمایز از آن‌چه دیگران نوشته‌اند) برای احادیث بحار به منظور استفاده خردمندان(اولی‌الالباب) بنویسد.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۱، ص۵.</ref>{{یادداشت|وفی بالی إن أمهلنی الاجل وساعدنی فضله عزّ وجلّ أن أکتب علیه شرحاً کاملاً یحتوی علی کثیر من المقاصد الّتی لم توجد فی مصنفات الاصحاب، واشبع فیها الکلام لاُولی الألباب.}}
گاه فقط بخشی از یک [[حدیث]] را نقل کرده و کامل آن را در بابی مناسب‌تر آورده است (گاهی به محل اصلی نقل حدیث در بحار اشاره می‌کند) و همچنین، در صورت لزوم، برای تبیین معنای حدیث توضیحاتی با عنوان (بیان) داده است. این توضیحات در جلدهایی که توسط شاگردان او پاک نویس شده وجود ندارد. براساس اظهار مجلسی این بیان‌ها در نهایت اختصار است و در خاطرش بوده که اگر توفیق و فضل الهی نصیبش شود و اجل مهلتش دهد شرح کاملی(متمایز از آن‌چه دیگران نوشته‌اند) برای احادیث بحار به منظور استفاده خردمندان(اولی‌الالباب) بنویسد.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۱، ص۵.</ref>{{یاد|وفی بالی إن أمهلنی الاجل وساعدنی فضله عزّ وجلّ أن أکتب علیه شرحاً کاملاً یحتوی علی کثیر من المقاصد الّتی لم توجد فی مصنفات الاصحاب، واشبع فیها الکلام لاُولی الألباب.}}


مجلسی هرچند در تألیف بحار در نیمۀ دوم عمر و بعد از تکمیل مدارج علمی و تألیف بیشتر کتاب هایش از همکاری بعضی فضلا و حمایت مالی حکومت صفوی و تسهیلات و امکانات در گردآوری منابع برخوردار بود، به شهادت نسخه‌های موجود و قراین دیگر، کار اصلی را شخصاً انجام می‌داد.{{مدرک}}
مجلسی هرچند در تألیف بحار در نیمۀ دوم عمر و بعد از تکمیل مدارج علمی و تألیف بیشتر کتاب هایش از همکاری بعضی فضلا و حمایت مالی حکومت صفوی و تسهیلات و امکانات در گردآوری منابع برخوردار بود، به شهادت نسخه‌های موجود و قراین دیگر، کار اصلی را شخصاً انجام می‌داد.{{مدرک}}
خط ۱۲۹: خط ۱۲۹:


===نخستین و آخرین روایت بحارالانوار===  
===نخستین و آخرین روایت بحارالانوار===  
نخستین کتاب بحار کتاب(کتاب العقل والعلم والجهل) است و نخستین بابش باب فضل عقل و ذَمّ جهل است که با فراز پایانی آیه ۱۶۴ سوره بقره{{یادداشت| إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّیلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْک الَّتِی تَجْرِی فِی الْبَحْرِ بِمَا ینْفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنْزَلَ اللهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ مَاءٍ فَأَحْیا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِیهَا مِنْ کلِّ دَابَّةٍ وَتَصْرِیفِ الرِّیاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَینَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یعْقِلُونَ}} «لآیاتٍ لقوم یعقلون» شروع شده است.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۱، ص۸۱.</ref>و نخستین روایت این باب نیز از امام صادق(ع) از پدرانش از امیرالمؤمنین(ع) درباره عقل و زیبایی در زنان و مردان است.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۱، ص۸۲.</ref>{{یادداشت|قال علی بن أبی طالب عقول النساء فی جمالهنّ، وجمال الرجال فی عقولهم}}هر چند در چاپ‌های ۱۱۰ جلدی جلد های۱۰۲تا ۱۱۰ بر محوریت شرح حال علامه مجلسی و کتاب اجازات و نیز اجازات علامه مجلسی است اما «کتاب الاحکام»(کتاب ۲۵ بحار) در جلد ۱۰۱ آخرین جلد دربردارنده آیات و روایات است و آخرین باب این کتاب «باب دیة الکلب» است با ۵ روایت که روایات ۳و۴و۵ یک مضمون را گزارش کرده‌اند. امام رضا(ع) در این سه روایت درباره تفسیر «ثمن بخس» در آیه ۲۰ سوره یوسف{{یادداشت| وَشَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَرَاهِمَ مَعْدُودَةٍ وَکانُوا فِیهِ مِنَ الزَّاهِدِینَ و او را به بهای ناچیزی -چند درهم- فروختند و در آن بی‌رغبت بودند. }} فرموده که منظور ۲۰ درهم است که همان قیمت(دیه) کلب الصید(سگ شکاری) است.<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۴۳۰.
نخستین کتاب بحار کتاب(کتاب العقل والعلم والجهل) است و نخستین بابش باب فضل عقل و ذَمّ جهل است که با فراز پایانی آیه ۱۶۴ سوره بقره{{یاد| إِنَّ فِی خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافِ اللَّیلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْک الَّتِی تَجْرِی فِی الْبَحْرِ بِمَا ینْفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنْزَلَ اللهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ مَاءٍ فَأَحْیا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِیهَا مِنْ کلِّ دَابَّةٍ وَتَصْرِیفِ الرِّیاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَینَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ لَآیاتٍ لِقَوْمٍ یعْقِلُونَ}} «لآیاتٍ لقوم یعقلون» شروع شده است.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۱، ص۸۱.</ref>و نخستین روایت این باب نیز از امام صادق(ع) از پدرانش از امیرالمؤمنین(ع) درباره عقل و زیبایی در زنان و مردان است.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ج۱، ص۸۲.</ref>{{یاد|قال علی بن أبی طالب عقول النساء فی جمالهنّ، وجمال الرجال فی عقولهم}}هر چند در چاپ‌های ۱۱۰ جلدی جلد های۱۰۲تا ۱۱۰ بر محوریت شرح حال علامه مجلسی و کتاب اجازات و نیز اجازات علامه مجلسی است اما «کتاب الاحکام»(کتاب ۲۵ بحار) در جلد ۱۰۱ آخرین جلد دربردارنده آیات و روایات است و آخرین باب این کتاب «باب دیة الکلب» است با ۵ روایت که روایات ۳و۴و۵ یک مضمون را گزارش کرده‌اند. امام رضا(ع) در این سه روایت درباره تفسیر «ثمن بخس» در آیه ۲۰ سوره یوسف{{یاد| وَشَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَرَاهِمَ مَعْدُودَةٍ وَکانُوا فِیهِ مِنَ الزَّاهِدِینَ و او را به بهای ناچیزی -چند درهم- فروختند و در آن بی‌رغبت بودند. }} فرموده که منظور ۲۰ درهم است که همان قیمت(دیه) کلب الصید(سگ شکاری) است.<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۰۱، ص۴۳۰.
</ref>
</ref>


Image-reviewer، abusefilter، autopatrolled، botadmin، دیوان‌سالاران، eliminator، import، مدیران رابط کاربری، ipblock-exempt، movedable، oversight، patroller، reviewer، rollbacker، مدیران، translationadmin
۹٬۴۳۸

ویرایش