حدوث و قدم: تفاوت میان نسخه‌ها

* '''حدوث وقدم دهری''': حدوث دهری به معنای آن است که ماهیت موجودِ معلول پیشینۀ عدم در مرتبۀ علت خود دارد. یعنی این ماهیت با قید وجود ماهوی خود در مرتبه علت معدوم است و از این روی علت آن به نوعی قبل از آن است. قدم دهری در مقابل حدوث دهری و بدین معناست که علت بدین نحو بر معلول پیشی نگرفته باشد. <ref>سبزواری، منظومه، ۳۶۹-۳۷۹ش، ج۲، ص۲۸۸-۲۹۱؛ طبا طبایی، نهایة الحکمه، ص۸۸.</ref> [[میرداماد]] مبتکر این حدوث است وی«عدم دهری» را عدم مقابل واقعی و نفس الأمری می‌داند <ref>سبزواری، منظومه، ۳۶۹-۳۷۹ش، ج۲، ص۲۸۸و۲۹۳.</ref>{{یادداشت|و الحاصل أن العالم عنده مسبوق الوجود بالعدم الواقعي الدهري لا الزماني الموهوم‌}}که بدون اتّصاف به هیچ گونه کمیّت و امتداد حقیقی یا وهمی و متوهّم بر هستی عالم تقدّم دارد و موجب تأخّر انفکاکی وجود ماسوی الله از وجود خالق متعال می گردد، نه عدم مقابل زمانی و نه عدم مرتبه نازل وجود که از فقدان و غیبت آن در مرتبه عالی وجود، مرتسم می شود و با ازلّیت بالغیر سازگار است.

همچنین [[ امام صادق علیه‌السلام|امام صادق(ع)]] در پاسخ [[ابن‌ابی‌العوجاء]] درباره دلیل حدوث عالم، بیان می‌کند که وجود تغییر و از بین رفتن در اشیای عالم، نشان دهنده بطلان قدیم بودن است.{{یادداشت|من هيچ چيز خُرد و كلانى را نديده ام، مگر آن كه هرگاه مانندش به آن ضميمه شود بزرگتر گردد و اين موجب مى شود تا آن شى ء از حالت نخستين خود در آمده، حالتى ديگر به خود گيرد . اگر آن شى ء [نه حادث ، بلكه] قديم بود زوال و تغيير در آن راه نمى يافت.ری شهری، ميزان الحكمه، ۱۳۸۵ش، ج۳، ص۴۲۴.}}<ref>نیز رجوع کنید به الکافی، ۱۴۰۷ق، ج ۱، ص۷۷؛ برای سایر روایات شیعی درباره حدوث رجوع کنید به نهج‌البلاغة، خطبه ۱، ۹۰، ۱۵۲، ۱۸۲، ۱۸۵، ۱۸۶؛ الکافی، ج ۱، ص۱۳۴ـ۱۳۵؛ صدوق، التوحید، ۱۳۸۵ـ۱۳۸۶، ج ۲، ص۶۰۷؛ مجلسی، بحارالانوار،۱۴۰۳ق، ج۳، ص۴۶ و ج ۵۴، جاهای متعدد</ref>