مکاسب (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
درج جعبه اطلاعات
(←منابع) |
(درج جعبه اطلاعات) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{منبع}} | {{منبع}} | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب|تصویر=کتاب المکاسب.jpg|توضیح_تصویر=تصویر جلد کتاب المکاسب|نویسنده=[[شیخ مرتضی انصاری]]|موضوع=فقه|سبک=استدلالی|زبان=عربی}} | |||
'''کتاب المکاسب''' یا ''کتاب المتاجر'' نام کتابی [[فقه|فقهی]] نوشته [[شیخ انصاری]] از علمای [[شیعه]] است و شروح و حواشی بسیاری بر آن نوشته‌اند. این کتاب از متون آموزشی [[حوزه علمیه]] در دوره سطح است. | '''کتاب المکاسب''' یا ''کتاب المتاجر'' نام کتابی [[فقه|فقهی]] نوشته [[شیخ انصاری]] از علمای [[شیعه]] است و شروح و حواشی بسیاری بر آن نوشته‌اند. این کتاب از متون آموزشی [[حوزه علمیه]] در دوره سطح است. | ||
==نویسنده== | ==نویسنده== | ||
| خط ۶: | خط ۷: | ||
مرتضی فرزند محمّد امین انصاری دزفولی(۱۲۱۴ق) از علمای [[شیعه]] در قرن ۱۳ق بود که «بعد از [[صاحب جواهر]]، مرجعیت عامه یافت».<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۱۴، ص۴۳۷.</ref> . دو کتاب معروف او [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]] و [[مکاسب]] کتاب درسی طلاب شده و عالمان بعد از او شاگرد و پیرو مکتب اویند. آثار وی، همچون آثار عالمان دیگری مانند [[محقق حلی]]، [[علامه حلی]] و [[شهید اول]]، مورد توجه بوده و محققان بسیاری بر آنها شرح یا حاشیه نوشته‌اند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۱۴، ص۴۳۷.</ref> | مرتضی فرزند محمّد امین انصاری دزفولی(۱۲۱۴ق) از علمای [[شیعه]] در قرن ۱۳ق بود که «بعد از [[صاحب جواهر]]، مرجعیت عامه یافت».<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۱۴، ص۴۳۷.</ref> . دو کتاب معروف او [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]] و [[مکاسب]] کتاب درسی طلاب شده و عالمان بعد از او شاگرد و پیرو مکتب اویند. آثار وی، همچون آثار عالمان دیگری مانند [[محقق حلی]]، [[علامه حلی]] و [[شهید اول]]، مورد توجه بوده و محققان بسیاری بر آنها شرح یا حاشیه نوشته‌اند.<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۱۴، ص۴۳۷.</ref> | ||
==معرفی اجمالی == | ==معرفی اجمالی== | ||
این کتاب از دقیق‌ترین آثار شیخ انصاری در [[فقه]] و از منابع اصلی [[فقه استدلالی]] و آموزش آن در [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] بوده است. عالمان [[شیعی]] از همان زمان انتشار کتاب، شرح‌ها، تعلیقه‌ها و ترجمه‌های فراوانی نگاشته‌اند.{{مدرک}} | این کتاب از دقیق‌ترین آثار شیخ انصاری در [[فقه]] و از منابع اصلی [[فقه استدلالی]] و آموزش آن در [[حوزه علمیه|حوزه‌های علمیه]] بوده است. عالمان [[شیعی]] از همان زمان انتشار کتاب، شرح‌ها، تعلیقه‌ها و ترجمه‌های فراوانی نگاشته‌اند.{{مدرک}} | ||
===ویژگی‌ها=== | ===ویژگی‌ها=== | ||
* طرح آرا و نظریات بسیاری از و [[مذاهب اربعه]] [[اهل سنت]] و نقد و بررسی آنها؛ | * طرح آرا و نظریات بسیاری از و [[مذاهب اربعه]] [[اهل سنت]] و نقد و بررسی آنها؛ | ||
* استفاده گسترده از کتاب‌های [[فقه]]ی، [[حدیث]]ی، [[تفسیر]]، لغت، [[اخلاق]] و حتی [[علم کلام|کلامی]] مانند کتاب [[نهج الحق و کشف الصدق]]؛ | *استفاده گسترده از کتاب‌های [[فقه]]ی، [[حدیث]]ی، [[تفسیر]]، لغت، [[اخلاق]] و حتی [[علم کلام|کلامی]] مانند کتاب [[نهج الحق و کشف الصدق]]؛ | ||
* ارائه نظریات به صورت [[اجتهاد|اجتهادی]] است و جز در مواردی خیلی کم، [[فتوا|فتوای]] صریح و روشنی در مورد مسئله ارائه نمی‌شود.{{مدرک}} | *ارائه نظریات به صورت [[اجتهاد|اجتهادی]] است و جز در مواردی خیلی کم، [[فتوا|فتوای]] صریح و روشنی در مورد مسئله ارائه نمی‌شود.{{مدرک}} | ||
===نوآوری‌ها=== | ===نوآوری‌ها=== | ||
* جهت دادن فقه [[شیعی]] به سمت فقه معاملاتی، در حالی که قبل از شیخ، فقه بیشتر ناظر به فقه عبادات بوده است؛ | *جهت دادن فقه [[شیعی]] به سمت فقه معاملاتی، در حالی که قبل از شیخ، فقه بیشتر ناظر به فقه عبادات بوده است؛ | ||
* ارائه بحث مبسوط و گسترده در مورد [[بیع معاطات]]، [[بیع فضولی]] و انواع و اقسام خیارهای معاملات؛{{مدرک}} | *ارائه بحث مبسوط و گسترده در مورد [[بیع معاطات]]، [[بیع فضولی]] و انواع و اقسام خیارهای معاملات؛{{مدرک}} | ||
===بخش‌های کتاب=== | ===بخش‌های کتاب=== | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۵: | ||
مؤلف در این بخش به کسب‌ها و تجارت‌های [[حلال]] و [[حرام]] پرداخته و درباره هر یک به صورت مستقل بحث کرده است. در این بخش به پنج نوع از کسب‌های حرام اشاره شده است: | مؤلف در این بخش به کسب‌ها و تجارت‌های [[حلال]] و [[حرام]] پرداخته و درباره هر یک به صورت مستقل بحث کرده است. در این بخش به پنج نوع از کسب‌های حرام اشاره شده است: | ||
*نوع اول: تجارت با چیزهایی که در شرع، [[اعیان نجس|عین نجس]]اند، مثل خرید و فروش بول، خون نجس، [[منی]]، مردار، سگ و خوک خشکی، شراب؛ | * نوع اول: تجارت با چیزهایی که در شرع، [[اعیان نجس|عین نجس]]اند، مثل خرید و فروش بول، خون نجس، [[منی]]، مردار، سگ و خوک خشکی، شراب؛ | ||
*نوع دوم: تجارت با چیزهایی که گرچه خرید و فروش خودشان حرام نیست، ولی به جهت قصد و انگیزه فروشنده و خریدار، آن خرید و فروش ممنوع است، مثل خرید و فروش [[بت]]، [[صلیب]]، [[آلات قمار]]، [[آلات موسیقی]]، [[ظرف‌های طلا و نقره]]، فروش انگور به کسی که قصد دارد آن را تبدیل به [[شراب]] کند، فروش اسلحه به دشمنان دین؛ | * نوع دوم: تجارت با چیزهایی که گرچه خرید و فروش خودشان حرام نیست، ولی به جهت قصد و انگیزه فروشنده و خریدار، آن خرید و فروش ممنوع است، مثل خرید و فروش [[بت]]، [[صلیب]]، [[آلات قمار]]، [[آلات موسیقی]]، [[ظرف‌های طلا و نقره]]، فروش انگور به کسی که قصد دارد آن را تبدیل به [[شراب]] کند، فروش اسلحه به دشمنان دین؛ | ||
*نوع سوم: تجارت با چیزهایی که منفعت و فایده چندانی ندارند؛ | * نوع سوم: تجارت با چیزهایی که منفعت و فایده چندانی ندارند؛ | ||
*نوع چهارم: کسب و کارهایی که خود آن عمل حرام است نه چیزی که بر سر آن خرید و فروش می‌شود، مثل آرایش زنان به صورتی که باعث اشتباه و فریب داماد شود، آرایش و تزیین مردان و زنان که به صورت جنس مخالف خود به نظر برسند، [[تنجیم|منجمی]]، نگاه‌داشتن کتاب‌های گمراه‌کننده، [[رشوه]]، دشنام‌دادن به [[ایمان|مؤمنان]]، [[جادو|جادوگری]]، [[شعبده|شعبده بازی]]، فریب دادن دیگران در معامله، [[موسیقی لهوی]] و حرام، [[غیبت]]، [[قمار]] و...؛ | *نوع چهارم: کسب و کارهایی که خود آن عمل حرام است نه چیزی که بر سر آن خرید و فروش می‌شود، مثل آرایش زنان به صورتی که باعث اشتباه و فریب داماد شود، آرایش و تزیین مردان و زنان که به صورت جنس مخالف خود به نظر برسند، [[تنجیم|منجمی]]، نگاه‌داشتن کتاب‌های گمراه‌کننده، [[رشوه]]، دشنام‌دادن به [[ایمان|مؤمنان]]، [[جادو|جادوگری]]، [[شعبده|شعبده بازی]]، فریب دادن دیگران در معامله، [[موسیقی لهوی]] و حرام، [[غیبت]]، [[قمار]] و...؛ | ||
| خط ۳۴: | خط ۳۵: | ||
*نوع پنجم: کسب در آمد با کارهایی که انجام آن بر انسان [[واجبات|واجب]] است، مانند پول گرفتن برای خواندن [[نماز]]، [[دفن میت]] و...؛ | *نوع پنجم: کسب در آمد با کارهایی که انجام آن بر انسان [[واجبات|واجب]] است، مانند پول گرفتن برای خواندن [[نماز]]، [[دفن میت]] و...؛ | ||
* خاتمه: در بخش انتهایی کتاب مکاسب، به مباحثی از جمله حرمت خرید و فروش [[قرآن کریم]]، جوایزی که از حاکمان جور گرفته می‌شود و مسائلی از این دست پرداخته شده است. | *خاتمه: در بخش انتهایی کتاب مکاسب، به مباحثی از جمله حرمت خرید و فروش [[قرآن کریم]]، جوایزی که از حاکمان جور گرفته می‌شود و مسائلی از این دست پرداخته شده است. | ||
====بخش دوم، کتاب البیع==== | ====بخش دوم، کتاب البیع==== | ||
این بخش نیز به بحث استدلالی و مفصل در مورد خرید و فروش پرداخته است. دراین بخش،مسائل مهم و اساسی خرید و فروش به صورت مفصل مورد بحث قرار گرفته است. مباحث این بخش در چند قسمت ارائه شده است: | این بخش نیز به بحث استدلالی و مفصل در مورد خرید و فروش پرداخته است. دراین بخش،مسائل مهم و اساسی خرید و فروش به صورت مفصل مورد بحث قرار گرفته است. مباحث این بخش در چند قسمت ارائه شده است: | ||
* بحثی در مورد [[بیع معاطات]] و صحت آن؛ | *بحثی در مورد [[بیع معاطات]] و صحت آن؛ | ||
* بحثی در مورد عقد بیع که در بردارنده مباحثی در مورد الفاظ بیع است؛ | * بحثی در مورد عقد بیع که در بردارنده مباحثی در مورد الفاظ بیع است؛ | ||
* بحثی در مورد [[شروط عقد بیع|شرط‌های عقد بیع]]. در این بخش نیز به مباحثی از جمله عربی بودن عقد، مقدم بودن درخواست خریدار بر قبول فروشنده و چند مسئله وشرط دیگر پرداخته است؛ | *بحثی در مورد [[شروط عقد بیع|شرط‌های عقد بیع]]. در این بخش نیز به مباحثی از جمله عربی بودن عقد، مقدم بودن درخواست خریدار بر قبول فروشنده و چند مسئله وشرط دیگر پرداخته است؛ | ||
* بحثی در مورد [[شروط متعاقدین|شرط‌های مربوط به خریدار و فروشنده]]. در این بخش نیز به شرط‌هایی که در فقه مورد خریدار و فروشنده مطرح شده، اشاره شده است. شرط‌هایی مانند [[بلوغ|بالغ]] بودن طرفین، قصد جدی داشتن در معامله، اختیار داشتن، مالکیت طرفین؛ | *بحثی در مورد [[شروط متعاقدین|شرط‌های مربوط به خریدار و فروشنده]]. در این بخش نیز به شرط‌هایی که در فقه مورد خریدار و فروشنده مطرح شده، اشاره شده است. شرط‌هایی مانند [[بلوغ|بالغ]] بودن طرفین، قصد جدی داشتن در معامله، اختیار داشتن، مالکیت طرفین؛ | ||
* بحثی در مورد [[بیع فضولی]]. در این بخش همچنین به این مسئله پرداخته شده که آیا چنین معامله‌ای صحیح است یا نه؟ | *بحثی در مورد [[بیع فضولی]]. در این بخش همچنین به این مسئله پرداخته شده که آیا چنین معامله‌ای صحیح است یا نه؟ | ||
* بحثی مفصل در مورد شرایط [[مثمن|جنس مورد معامله]] و [[ثمن|قیمت]] آن؛ | *بحثی مفصل در مورد شرایط [[مثمن|جنس مورد معامله]] و [[ثمن|قیمت]] آن؛ | ||
====بخش سوم: کتاب الخیارات==== | ====بخش سوم: کتاب الخیارات==== | ||
| خط ۱۳۵: | خط ۱۳۶: | ||
==وضعیت نشر== | ==وضعیت نشر== | ||
===چاپ سنگی=== | ===چاپ سنگی=== | ||
این کتاب، چند بار به صورت رحلی و چاپ سنگی منتشر شده است که برخی از آنها عبارتند از: | این کتاب، چند بار به صورت رحلی و چاپ سنگی منتشر شده است که برخی از آنها عبارتند از: | ||
*در سال ۱۳۰۰ق، در [[تهران]]، به تصحیح [[سیدمحمدحسینی لواسانی]]؛ | *در سال ۱۳۰۰ق، در [[تهران]]، به تصحیح [[سیدمحمدحسینی لواسانی]]؛ | ||
*در سال ۱۳۷۴ ق، در [[تبریز]]، به صورت وزیری بزرگ و چاپ سنگی، به تصحیح احمد تبریزی. | * در سال ۱۳۷۴ ق، در [[تبریز]]، به صورت وزیری بزرگ و چاپ سنگی، به تصحیح احمد تبریزی. | ||
===چاپ معمولی=== | ===چاپ معمولی=== | ||
| خط ۱۵۲: | خط ۱۵۳: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه إلی تصانیف الشیعه، محقق: احمدبن محمد حسینی، بیروت، دار الأضواء، ۱۴۰۳ق. | * آقا بزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعه إلی تصانیف الشیعه، محقق: احمدبن محمد حسینی، بیروت، دار الأضواء، ۱۴۰۳ق. | ||
*مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج۱۴ (خدمات متقابل اسلام و ایران)، تهران: صدرا، ۱۳۷۷ش. | *مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، ج۱۴ (خدمات متقابل اسلام و ایران)، تهران: صدرا، ۱۳۷۷ش. | ||