کاربر ناشناس
علی بن عیسی اربلی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
(←اساتید) |
imported>Mahboobi بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۳: | خط ۲۳: | ||
درباره [[وزارت]] اربلی اختلاف است ؛ برخی او را صاحب وزارت و صدارت خوانده و یکی از سیاستمداران زمان خویش دانسته اند.<ref>صفدی، ج 21، ص 378؛ افندی اصفهانی، ج 4، ص 166؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج 1، ص 218؛ امینی، ج 5، ص 446</ref> [[ابوالحسن شعرانی]] نیز وزیر بودن او را با چنان علم و فضل بعید ندانسته است.<ref>بهاءالدین اربلی، کشف الغمه ترجمه فارسی، ج 1، مقدمه شعرانی ، ص 11</ref> برخی هم احتمال داده اند که [[علی بن عیسی]] وزیر ـ معروف به [[ابن جرّاح]] (متوفی 334) ـ شخص دیگری بوده و وزارت «مقتدر» و «قادر» عباسی را عهده دار بوده است.<ref>خوانساری، ج 4، ص 341؛ قمی، الکنی و الالقاب، ج 2، ص 15؛ زرکلی، ج 4، ص 317؛ مدرس تبریزی، ج 1، ص 102</ref> | درباره [[وزارت]] اربلی اختلاف است ؛ برخی او را صاحب وزارت و صدارت خوانده و یکی از سیاستمداران زمان خویش دانسته اند.<ref>صفدی، ج 21، ص 378؛ افندی اصفهانی، ج 4، ص 166؛ آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج 1، ص 218؛ امینی، ج 5، ص 446</ref> [[ابوالحسن شعرانی]] نیز وزیر بودن او را با چنان علم و فضل بعید ندانسته است.<ref>بهاءالدین اربلی، کشف الغمه ترجمه فارسی، ج 1، مقدمه شعرانی ، ص 11</ref> برخی هم احتمال داده اند که [[علی بن عیسی]] وزیر ـ معروف به [[ابن جرّاح]] (متوفی 334) ـ شخص دیگری بوده و وزارت «مقتدر» و «قادر» عباسی را عهده دار بوده است.<ref>خوانساری، ج 4، ص 341؛ قمی، الکنی و الالقاب، ج 2، ص 15؛ زرکلی، ج 4، ص 317؛ مدرس تبریزی، ج 1، ص 102</ref> | ||
==درگذشت== | ==درگذشت== | ||
اربلی بنابر مشهور در 692 <ref>بغدادی، هدیه العارفین، ج 1، ستون 714؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ص 107؛ زرکلی، ج 4، ص 318</ref> یا 693 <ref>ابن فوطی، الحوادث الجامعه و التجارب النافعه فی المائه السابعه، ص 480؛ حرّ عاملی، امل الا´مل، ج 2، ص 195، پانویس 1</ref> در [[بغداد]] درگذشت. البته [[ابن عماد حنبلی]] <ref>ج 5، ص 383</ref> سال درگذشت او را 683 دانسته است. او را در خانه | اربلی بنابر مشهور در 692 <ref>بغدادی، هدیه العارفین، ج 1، ستون 714؛ آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ص 107؛ زرکلی، ج 4، ص 318</ref> یا 693 <ref>ابن فوطی، الحوادث الجامعه و التجارب النافعه فی المائه السابعه، ص 480؛ حرّ عاملی، امل الا´مل، ج 2، ص 195، پانویس 1</ref> در [[بغداد]] درگذشت. البته [[ابن عماد حنبلی]] <ref>ج 5، ص 383</ref> سال درگذشت او را 683 دانسته است. او را در خانه مسکونی خود، معروف به کارپردازخانه واقع در غرب [[بغداد]] به خاک سپردند.<ref>آقابزرگ طهرانی، طبقات اعلام الشیعه، ص 107</ref> محدّث قمی بر سر مزار او رفته است،<ref>قمی، زندگانی علمای مذهب شیعه، ج 1، ص 317</ref> ولی امروزه آن خانه ویران گشته و اثری از آن بر جای نمانده است.<ref>بهاءالدین اربلی، رساله الطیف، مقدمه جبوری، ص 18</ref> | ||
==مذهب== | ==مذهب== | ||
به نوشته [[افندی اصفهانی]]<ref>ج 4، ص 169</ref> [[میرداماد]] در [[شرعة التسمیه]] درباره اربلی تعبیری آورده که یکی از شاگردان وی آن را دالّ بر امامی نبودن اربلی از نظر میرداماد دانسته و او را [[زیدیه|زیدی]] مذهب خوانده است. از آنجا که اربلی در مواضع متعددی از کشف الغمه به امامی بودن خود تصریح کرده، زیدی خواندن وی نادرست است . به نظر [[افندی اصفهانی]] <ref>ج 4، ص 169</ref> شاید منشأ این اشتباه آن باشد که یکی از دانشمندان [[زیدیه|زیدیّه]] کتابی به نام کشف الغمه تألیف کرده است.<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج 18، ص 47</ref> در منابع کهن نیز به امامی بودن اربلی اشارت رفته است.<ref>صفدی ، ج 21، ص 379</ref> | به نوشته [[افندی اصفهانی]]<ref>ج 4، ص 169</ref> [[میرداماد]] در [[شرعة التسمیه]] درباره اربلی تعبیری آورده که یکی از شاگردان وی آن را دالّ بر امامی نبودن اربلی از نظر میرداماد دانسته و او را [[زیدیه|زیدی]] مذهب خوانده است. از آنجا که اربلی در مواضع متعددی از کشف الغمه به امامی بودن خود تصریح کرده، زیدی خواندن وی نادرست است . به نظر [[افندی اصفهانی]] <ref>ج 4، ص 169</ref> شاید منشأ این اشتباه آن باشد که یکی از دانشمندان [[زیدیه|زیدیّه]] کتابی به نام کشف الغمه تألیف کرده است.<ref>آقابزرگ طهرانی، الذریعه، ج 18، ص 47</ref> در منابع کهن نیز به امامی بودن اربلی اشارت رفته است.<ref>صفدی ، ج 21، ص 379</ref> | ||
==جامعیّت در علوم مختلف== | ==جامعیّت در علوم مختلف== | ||
با توجه به استادان اربلی، جامعیّت وی در علوم مختلف معلوم می شود. او را از مشاهیر [[علم نحو]] و عربیّت،<ref>صدر، ص 130</ref> [[شاعر]] و کاتب | با توجه به استادان اربلی، جامعیّت وی در علوم مختلف معلوم می شود. او را از مشاهیر [[علم نحو]] و عربیّت،<ref>صدر، ص 130</ref> [[شاعر]] و کاتب دیوان،<ref>صفدی، ج 21، ص 379</ref> مورّخ، ادیب و فقیه،<ref>ابن حبیب ج 1، ص 161</ref> محدّثی صدوق، [[ثقه]] و مذکور در سند اجازات <ref>حرّعاملی، وسائل الشیعه، ج 20، ص 43؛مجلسی ، ج 1، ص 10، 29</ref> دانسته اند. به گفته [[فضل بن روزبهان شافعی]]، اربلی ـ به اتفاق جمیع [[امامیه|امامیّه]] ـ از بزرگان علما و در نقل مطالب امین است.<ref>شوشتری، ج 1، ص 29</ref> | ||
اربلی بی تردید از شاعران و نثرنویسان بزرگ سده هفتم است. نثر او در آثارش ممتاز و استوار است. وی در نوجوانی [[شعر]] می سروده<ref>بهاءالدین اربلی، التذکره الفخریّه، ص 246</ref> و در بیشتر ابواب و فنون شعر عرب طبع آزمایی کرده است.<ref>بهاءالدین اربلی، کشف الغمه، مقدمه جبوری ، ص 24؛بهاءالدین اربلی، کشف الغمّه ، ج 1، ص 270ـ271؛بهاءالدین اربلی، التذکره الفخریّه، ص 111، 166، 246 ـ247، 388، 421ـ424؛امینی ، ج 5، ص 444ـ445</ref> | اربلی بی تردید از شاعران و نثرنویسان بزرگ سده هفتم است. نثر او در آثارش ممتاز و استوار است. وی در نوجوانی [[شعر]] می سروده<ref>بهاءالدین اربلی، التذکره الفخریّه، ص 246</ref> و در بیشتر ابواب و فنون شعر عرب طبع آزمایی کرده است.<ref>بهاءالدین اربلی، کشف الغمه، مقدمه جبوری ، ص 24؛بهاءالدین اربلی، کشف الغمّه ، ج 1، ص 270ـ271؛بهاءالدین اربلی، التذکره الفخریّه، ص 111، 166، 246 ـ247، 388، 421ـ424؛امینی ، ج 5، ص 444ـ445</ref> | ||
اربلی علاوه بر اینکه قصائدی در مدح [[اهل بیت(ع)|اهل بیت علیهم السلام]] سروده، از راویان شعر [[حضرت علی(ع)|حضرت علی علیه السلام]] نیز بوده است.<ref>امینی ، ج 2، ص 26</ref> قدرت شاعری او را می توان در ابیاتی که بالبداهه سروده و نیز در نشستهای ادبی او با [[جوینی]]، [[ابن صلایا]] و دیگران یافت.<ref>بهاءالدین اربلی، التذکره الفخریّه، ص 85 ـ 86؛بهاءالدین اربلی، التذکره الفخریّه، ص 153ـ154، 161ـ162، 166، 204، 242، 380، 389</ref> | اربلی علاوه بر اینکه قصائدی در مدح [[اهل بیت(ع)|اهل بیت علیهم السلام]] سروده، از راویان شعر [[حضرت علی(ع)|حضرت علی علیه السلام]] نیز بوده است.<ref>امینی ، ج 2، ص 26</ref> قدرت شاعری او را می توان در ابیاتی که بالبداهه سروده و نیز در نشستهای ادبی او با [[جوینی]]، [[ابن صلایا]] و دیگران یافت.<ref>بهاءالدین اربلی، التذکره الفخریّه، ص 85 ـ 86؛بهاءالدین اربلی، التذکره الفخریّه، ص 153ـ154، 161ـ162، 166، 204، 242، 380، 389</ref> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
===آثار منسوب به اربلی=== | ===آثار منسوب به اربلی=== | ||
آثاری نیز که بدو منسوب است اینهاست : | آثاری نیز که بدو منسوب است اینهاست : | ||
# | # اربعین، مشتمل بر [[چهل حدیث]] مختصر.<ref>محدّث، ج 2، ص 1158</ref> | ||
# [[حدائق البیان فی شرح التبیان فی المعانی و البیان]].<ref>ظاهراً انتساب این کتاب به اربلی اشتباه است، بهاءالدین اربلی، التذکره الفخریّه، مقدمه، ص 22</ref> | # [[حدائق البیان فی شرح التبیان فی المعانی و البیان]].<ref>ظاهراً انتساب این کتاب به اربلی اشتباه است، بهاءالدین اربلی، التذکره الفخریّه، مقدمه، ص 22</ref> | ||
# [[برهة من الدهر]].<ref>بغدادی، ایضاح المکنون؛ ج 1، ستون 180</ref> | # [[برهة من الدهر]].<ref>بغدادی، ایضاح المکنون؛ ج 1، ستون 180</ref> | ||
==مطالعه بیشتر== | ==مطالعه بیشتر== | ||
[http://www.andisheqom.com/Files/olamabio.php?level=4&scid=30957#_ftn1 | * علی بن عیسی اربلی [http://www.andisheqom.com/Files/olamabio.php?level=4&scid=30957#_ftn1 اندیشه قم] | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۷: | ||
* عبدالله بن فضل الله وصّاف حضره، تاریخ وصاف، چاپ سنگی بمبئی 1269. | * عبدالله بن فضل الله وصّاف حضره، تاریخ وصاف، چاپ سنگی بمبئی 1269. | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
این مقاله با تلخیص از [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=2142 دانشنامه جهان اسلام] اخذ شده است. | |||
[[رده:محدثان شیعه قرن7(قمری)]] | [[رده:محدثان شیعه قرن7(قمری)]] | ||