ویکی شیعه:سرشناسی

در ویکی‌شیعه، سرشناسی محکی است که توسط ویرایشگران برای تصمیم‌گیری در مورد اینکه آیا یک موضوع می‌تواند مقالهٔ خودش را داشته باشد یا نه به کار می‌رود. اطلاعات روی ویکی‌شیعه باید اثبات‌پذیر باشند؛ اگر هیچ منبع طرف سومی دربارهٔ موضوع یافت نمی‌شود، آنگاه آن موضوع نباید مقاله‌ای جداگانه داشته باشد. مفهوم سرشناسی در ویکی‌شیعه بدین جهت استفاده می‌شود تا از ورود بی‌تأمل موضوعات جلوگیری کند. موضوع مقاله‌ها و فهرست‌ها باید سرشناس یا «درخور توجه» باشند. تشخیص سرشناسی الزاماً به موضوعاتی نظیر شهرت، اهمیت یا آوازه بستگی ندارد—هرچند این موارد ممکن است به پذیرش موضوعی که با رهنمود شرح‌داده شده در زیر هم‌خوانی دارد کمک کنند.

اگر یک موضوع با معیار عمومی سرشناسی هم‌خوانی داشته باشد و از استثناهای ویکی‌شیعه چه چیزی نیست نیز نباشد، شایستهٔ داشتن مقاله فرض می‌شود.

رهنمودهای سرشناسی تنها مشخص می‌کنند که یک موضوع تا چه حد برای داشتن یک مقاله یا فهرست مناسب است. این رهنمودها محدودیتی برای محتوای مقاله یا فهرست ایجاد نمی‌کنند. اگر به دنبال سیاست‌های محتوایی ویکی‌شیعه هستید، به ویکی‌شیعه:دیدگاه بی‌طرف، ویکی‌شیعه:اثبات‌پذیری، ویکی‌شیعه:تحقیق دست اول ممنوع و ویکی‌شیعه:ویکی‌شیعه چه چیزی نیست مراجعه کنید.

معیار عمومی سرشناسی

اگر موضوعی دارای پوشش قابل توجه در منابع معتبری که از یکدیگر مستقل هستند باشد، فرض می‌شود که معیارهای لازم برای آمدن در ویکی‌شیعه در قالب یک مقاله یا فهرست جداگانه را دارد.

• «پوشش قابل توجه» یعنی منبع باید مستقیماً و مشروحاً به موضوع بپردازد، به طوری که برای بدست آوردن محتوا، نیازی به تحقیق دست اول نباشد. پوشش قابل توجه چیزی بیشتر از یک نام بردن جزئی است اما لازم نیست موضوع اصلی مطلب منبع باشد.
• «معتبر» یعنی منابع باید دارای یکپارچگی تحریریه باشند تا بتوان بر پایهٔ رهنمود منابع معتبر، اثبات سرشناسی موضوع را ارزیابی کرد. منابع می‌توانند شامل آثار منتشرشده در هر شکلی از رسانه‌ها و به هر زبانی باشند. در دسترس بودن منابع ثانویه که موضوع را پوشش داده‌اند یک نشانهٔ خوب برای سنجش سرشناسی است.
• «منابعی» که برای سرشناسی استفاده می‌شوند، باید ثانویه باشند، زیرا منابع ثانویه عینی‌ترین مدرک برای سرشناسی هستند. شمار و ماهیت منابع معتبر لازم، بسته به ژرفای پوشش و کیفیت منبع متفاوت است. معمولاً چندین منبع انتظار می‌رود. لازم نیست منابع حتماً برخط باشند یا حتماً به فارسی باشند. در تعیین سرشناسی، چندین اثر از یک نویسندهٔ یکسان یا سازمان معمولاً یک منبع در نظر گرفته می‌شوند.
• «مستقل از موضوع» یعنی نمی‌توان از محتوایی که توسط افراد وابسته به موضوع تولید شده است استفاده کرد. برای نمونه تعریف از خود، تبلیغات، مطالب خود-منتشرکردهٔ شخص یا وب‌گاه او، خودزندگی‌نامه‌ها و اعلامیه‌های مطبوعاتی مستقل شمرده نمی‌شوند.
• «فرض می‌شود» بدین معنایست که پوشش قابل توجه در منابع معتبر یک فرض ایجاد می‌کند، اما تضمین نمی‌کند که موضوع برای گنجاندن در ویکی‌شیعه مناسب باشد. ممکن است مدیران ویکی شیعه به این اجماع برسند که با وجود اینکه موضوع مقاله دارای این معیار است، اما برای داشتن یک مقالهٔ جداگانه مناسب نیست. برای نمونه، چنان مقاله‌ای ممکن است نقض وش:نیست باشد، که یکی از بندهای رایج آن «ویکی‌شیعه مجموعه‌ای از اطلاعات درهم و برهم نیست» است.
• عبارت «یک یا چند اثر» در جملهٔ فوق یادآوری می‌کند که تعداد خاصی برای منابع مطرح نیست، و تعداد منابع لازم برای تشخیص سرشناسی، به کیفیت هر منبع و مستقل بودن آن از بقیه منابع بستگی دارد.
• «معتبر» در جملهٔ فوق بر اساس سیاست منابع قابل اعتماد مطرح شده، و به معنی آن است که منبع مورد نظر باید از درجات بالایی از یکپارچگی در ویراستاری و قابلیت استناد برخوردار باشد.

هر یک از رهنمودهای موضوعی سرشناسی، به گسترش دادن موارد فوق، و افزودن معیارهای موضوعی برای تشخیص سرشناسی می‌پردازند. در برخی موارد این رهنمودها جایگزینی برای برخی شرایط فوق ارائه می‌کنند، که در نبود این شرایط استفاده شوند.

برخورد با مقالاتی که قابل توجه نیستند

عناوینی که با معیار سرشناسی سازگار نباشند، یا باید حذف شوند یا این که با مقاله‌ای دیگر ادغام شوند. اولین قدم در برخورد با مقاله‌ای که وضعیت سرشناسی‌اش مشخص نیست، آن است که در بالای مقاله برچسب {{سرشناسی}} اضافه شود، تا بقیهٔ ویرایشگران ویکی‌شیعه نسبت به این ایراد مقاله آگاه باشند.

ادغام

گاهی پیش می‌آید که منابع متعدد و مستقل در مورد یک موضوع وجود دارد، اما این منابع فقط به طور جزئی به آن موضوع اشاره کرده‌اند، به طوری که اطلاعاتی که ارائه شده، ارزش این که یک مقالهٔ جداگانه در ویکی‌شیعه به خود اختصاص بدهند را ندارند. (مثلاً اطلاعاتی که در مورد درمان دارویی یک بیماری هستند، نیازمند یک مقالهٔ جداگانه نیستند.) در این موارد به جای آن که این اطلاعات از ویکی‌شیعه حذف شوند، بهتر است که در مقالهٔ اصلی (در مثال فوق، مقاله‌ای که راجع به آن بیماری است) انتقال پیدا کنند. اگر مقالهٔ اصلی وجود ندارد، بهتر است که به صورت یک مقالهٔ خرد ایجاد شود، تا این که اطلاعات از ویکی‌شیعه حذف شود.

حذف

وقتی که منابع متعدد و کافی و مستقل در مورد یک مطلب وجود ندارد، بنا بر این امکان نوشتن یک مقالهٔ مناسب و دانشنامه‌ای در ویکی‌شیعه برای آن موضوع وجود ندارد. این مقالات معمولاً برای حذف شدن در ویکی‌شیعه نامزد می‌شوند.

اساس نیاز به سرشناسی

سه دلیل مهم برای لزوم این که آن‌چه در ویکی‌شیعه نوشته می‌شود از حد متعارفی از سرشناسی برخوردار باشد، چنین‌اند:

• برای این که ویکی‌شیعه یک دانشنامهٔ قابل استناد باشد، مقالات آن باید راجع به موضوعاتی نوشته شوند که آن قدر قابل توجه بوده باشند، که قبلاً در مورد آن‌ها پژوهش و مطالعات مستند توسط منابع مختلف غیر وابسته انجام شده باشد.
• برای این که مقالات ویکی‌شیعه دیدگاه بی‌طرفانه‌ای داشته باشند، باید محتوای مقالات از منابع مستقل و قابل اعتماد و بی‌طرف استنباط شده باشد.
• ویکی‌شیعه یک فهرست از مشاغل و افراد نیست. ویکی‌شیعه یک دانشنامه‌ است.

آشنایی با انواع معیارهای سرشناسی

معمولاً برای تفسیر بیشتر و کمک به درک بهتر سرشناسی در ویکی‌شیعه، موارد پرکاربرد و مناقشه برانگیز جداسازی شده و توضیحات بیشتری پیرامون آنها موجود است که در ادامه فهرست می‌شوند:

افراد

مقالهٔ اصلی: ویکی‌شیعه:سرشناسی (افراد)

در ویکی‌شیعه معمولا مقالات مربوط به افراد و بررسی سرشناسی آنها بسیار مناقشه برانگیز است. اگر چه نمی‌توان همیشه درباره سرشناسی افراد با قطعیت سخن راند، با این حال نظر بسیاری، ولی نه همهٔ ویکی‌نویسان، است که این ضوابط و معیارها سنجشی‌است منصفانه، که آیا شخص به اندازهٔ کافی در دنیای بیرونی شناخته‌است که بتوان با استفاده از اطلاعات منابع قابل‌اطمینان و از دیدگاهی بی‌طرفانه، بدون انجام تحقیقی دست‌اول مقاله‌ای پیرامونش داشت یا خیر. از همین رو در نظر بسیاری از ویکی‌نویسان معیار اصلی سنجش سرشناسی افراد، معیارهای زیر است:

• شخص موضوع چندین اثر چاپ‌شدهٔ قابل باشد که منبعشان مستقل از آن شخص باشد.
• این معیار شامل آثار چاپ‌شده در هر شکل شامل مقالهٔ روزنامه، مجله، کتاب، مقاله‌های دانشگاهی و برنامه‌های مستند تلویزیونی می‌شود جز آثاری که به طرزی ناقابل به فرد می‌پردازند. مثلاً مقاله‌های روزنامه که تنها اشاره‌ای به نام فرد می‌کنند و می‌گذرند یا فهرست‌های مرجع تلفنی که نام فرد را می‌دارند یا مدارک سادهٔ پیرامون تاریخ تولد و مرگ.

امامزاده‌ها

مقاله‌هایی که راجع به امامزاده‌ها ساخته می‌شوند در عمل راجع به دو موضوع هستند: ساختمان امامزاده (که غالباً ساختمانی قدیمی است و ممکن است به دلیل ارزش تاریخی یا فرهنگی‌اش سرشناسی داشته باشد) و شخص مدفون (که ممکن است به لحاظ تاریخی یا مذهبی سرشناسی داشته باشد). در ویکی‌شیعه، امامزاده‌ها، به عنوان ساختمان مورد بررسی سرشناسی قرار می‌گیرند و سرشناسی امامزاده‌ها به عنوان افراد،‌ در معیار سرشناسی افراد مورد بررسی قرار می‌گیرد. امامزاده‌ها با برآورد کردن یکی از معیارهای زیر، سرشناس می‌باشند:

• امامزاده‌های ثبت ملی یا بین‌المللی شده
• امامزاده‌های ثبت شده به عنوان میراث باستانی یا میراث فرهنگی به صورت ملی یا بین‌المللی
• امامزاده‌های بسیار مشهور در منابع معتبر که اثبات‌پذیری را بر اساس معیار عمومی سرشناسی اثبات کنند

مسجدها

مسجدها،‌ به عنوان ساختمان مسجد مورد بررسی سرشناسی قرار می‌گیرند. بر این اساس مساجد زیر سرشناس هستند:

• مسجدهای شیعیان در کشورهای غیر مسلمان
• مسجدهای تاریخی که به ثبت ملی یا بین‌المللی رسیده باشند
• مسجدهایی که به عنوان میراث فرهگی یا باساتانی به صورت ملی یا بین‌المللی ثبت شده باشند
• مسجدهای مشهور (اصطلاحا مسجد جامع شهر) در هر شهر بزرگ

رسانه‌ها

رسانه‌ها شامل موسسات رسانه‌ای، شبکه‌های اینترنتی، ماهواره‌ای و تلویزیونی، رادیوها و وبگاه‌ها است. بر اساس معیارهای سرشناسی ویکی‌شیعه، اگر یکی از این رسانه‌ها معیار عمومی ویکی‌شیعه در سرشناسی را اثبات نکرد، با رعایت قانون منابع معتبر و اصل اثبات پذیری می‌توان با رعایت حداقل یکی از معیارهای زیر، می‌تواند در ویکی شیعه مقاله داشته باشد:

• رسانه‌های مرتبط با شیعه (مانند شبکات اینترنتی یا ماهواره‌ای شیعیان) که محتواهای مذهبی مرتبط با تشیع را پخش می‌کنند.
• شبکه‌های رسمی کشورهای شیعی که محتوای دینی را پخش می٬کنند.
• شبکه‌های رسمی موسسات شیعی که محتوای دینی را پخش می‌کنند.
• وبگاه‌های شیعی که در زمینه نشر عقاید شیعی فعالیت می‌کنند و به یک ارگان دینی به صورت رسمی مرتبط هستند. (همانند سایت ویکی شیعه که به مجمع جهانی اهل بیت مرتبط است)
• موسسات مذهبی که فعالیت رسانه‌ای در راستای نشر عقاید شیعی داشته باشند.

کتاب‌ها و منابع مکتوب

تنها کتاب‌هایی که یکی از معیارهای زیر را احراز کنند، می‌توانند در ویکی‌شیعه مدخل داشته باشند:

• کتاب‌های تالیف شده توسط مراجع تقلید شیعه که مورد توجه منابع معتبر قرار گرفته باشند.
• کتاب‌های مشهور در موضوع مذهب (اعم از فقه، اخلاق، اصول،‌ فلسفه و...) شیعه که توسط منابع معتبر، مشهور بودن آنها اثبات شود.
• کتاب‌های تدریس شده در حوزه‌های عملیه شیعی
• کتاب‌های مرتبط با تشیع که از یک ارگان رسمی بین‌المللی یا ملی،‌ برنده جایزه‌ای در خور شده است. (کتاب‌های شایسته تقدیر، از این قاعده مستثنی هستند)
• کتاب‌های مرتبط با تشیع که موضوع نقد و شرح دیگران قرار گرفته شده باشند.
• روزنامه‌ها، ماهنامه‌ها، مجله‌ها و فصل‌نامه‌هایی که در موضوع تشیع نوشته می‌شوند و به یک ارگان رسمی دینی (تشیع) مرتبط هستند.
• آثاری مکتوبی که زمینه‌ساز یک حرکت سیاسی یا مذهبی شیعی شده باشد.
• کتاب‌هایی که به واسطه سرشناسی نویسندگانشان، سرشناس به حساب می‌آیند

نکته: کتاب‌های چاپ نشده، به طور کلی از این معیار، مستثنی هستند.

فیلم‌ها

فیلم‌هایی که در ویکی شیعه سرشناس تلقی می‌شوند باید حداقل یکی از معیارهای زیر را داشته باشند:

• فیلم (اعم از سریال، سینمایی و مستند)،‌ اثری در موضوع مرتبط با تشیع (امامان شیعه،‌ تاریخ تشیع، دانشمندان شیعه،‌ حکومت‌های شیعه، پیامبران و ...) باشد.
• فیلم‌هایی که بر اساس عقاید شیعی ساخته شده باشند، هرچند موضوع آنها تشیع نباشد. (مانند فیلم عنکبوت مقدس، که داستان آن بر اساس عقاید افراطی یک قاتل شیعه پیش می‌رود.)

نکته: فیلم‌های کوتاه از این معیار مستثنی هستند.

رویدادها

رویدادهایی سرشناس هستند که معیار سرشناسی عمومی را احراز کنند. در غیر این صورت، داشتن یکی از معیارهای زیر، در سرشناسی آن رویداد کفایت می‌کند:

• رویدادهایی که تاثیر شگرفتی در یک رویداد مذهبی مرتبط با تشیع دیگر داشته باشد. (مانند: قیام ۱۵ خرداد که به انقلاب اسلامی ایران انجامید.)
• رویدادهایی که شیعیان، موثر اصلی آن بوده‌اند. (مانند: راهپیمایی روز جهانی قدس)
• رویدادهایی که جزئی از تاریخ تشیع به حساب می‌آید. (مانند: ولایتعهدی امام رضا)
• رویدادهایی که با انگیزه‌های مذهبی (شیعی) انجام شده باشد. (مانند: جنبش جنگل یا قیام سربداران)