بحث:حق‌الله و حق‌الناس
در مورد ملاک تشخیص گفته شده است که حق الله جنبه عمومی و حق الناس جنبه خصوصی دارد. نکته اول انکه این مطلب منبع ندارد و نکته دوم انکه این مطلب دقیق نیست و چه بسیار مواردی که عمومی می باشند و حق الناس هستند. و نکته دیگر اینکه به نظر می رسد این حق الله و حق الناس دو حیث متفاوت از یک فعل هستند و یک فعل می تواند هم دارای حق الله و هم حق الناس شود. پس این ملاک تشخیص جامع نیست.
در نگاهی جامع تر می توانیم از حقوق بیشتری بحث کنیم که حق الله و حق الناس جزئی از این حقوق می باشند: حق خداوند، حق مردم، حق طبیعت، حق حیوانات و حق خود انسان. پس به نظر می رسد که مناسب است یک مدخلی راجع به کل حقوق داشته باشیم و بعد حق الله و حق الناس و ... را هر کدام را به تفکیک ذکر کنیم.
نکته دیگر آنکه به نظر می رسد اصطلاح فقهی حق الناس و حق الله انصراف به موارد لازم از حق الناس و حق الله دارد نه موارد مستحب. همانگونه که در بخش «حق الناس قبل از بلوغ» و «جایگاه بحث در حقوق قضایی» همین موارد لازم از حق الناس مراد است. اما در شناسه گفته شده است که می تواند واجب یا مستحب باشد که این مطلب نیازمند توضیح بیشتر در متن مدخل است. بنابر این مناسب است که در متن مدخل راجع به این دو قسم از حقوق تبیین شود.
نکته اخر انکه در تبویب مباحث شاید مناسب باشد که اول حق الله و حق الناس تبیین شود و بعد اهمیت و جایگاه ان مشخص گردد.