پرسش:آیا دیدار ابوسعید ابوالخیر با ابن سینا واقعیت دارد؟: تفاوت میان نسخه‌ها

ماجرای دیدار ابوسعید ابوالخیر از عارفان مشهور خراسانی<small>(۴۴۰-۳۵۷ق)</small> با [[ابوعلی سینا]]<small>(۴۲۸-۳۷۰ق)</small>در کتاب ''حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر'' نوشته سال ۵۴۱ ق آمده است.<ref>شفیعی کدکنی، مقدمه کتاب حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر،۱۳۶۶ش، ص۱۹. </ref>  شفیعی کدکنی از ادیبان و پژوهشگران معاصر معتقد است که این کتاب قدیمی‌ترین سند این دیدار است.<ref>شفیعی کدکنی، مقدمه کتاب حالات و سخنان ابوسعید ابوالخیر، ۱۳۶۶ش، ص۱۹. </ref>   

در این کتاب آمده است؛ بعد از مکاتبات این دو <small>(ابوسعید و ابن‌سینا)</small> با هم، [[ابوعلی سینا]] آرزو داشت با ابوسعید که در میهنه <small>(شهری در ترکمنستان کنونی)</small> زندگی می‌کرد، ملاقات کند. وقتی به آنجا رسید ابوسعید در مجلسی سخنرانی می‌کرد. ابن سینا وارد مجلس شد و در گوشه‌ای نشست. بعد از تمام شدن مجلس نزد ابوسعید رفت و باهم وارد صومعه شدند و تا هفت روز در آنجا ماندند. بعد از اینکه بیرون آمدند شاگردان ابوسعید از ابوعلی سینا در مورد استادشان پرسیدند. ابوعلی سینا جواب داد که اگر بعد از [[حضرت محمد(ص)]] شخصی قرار بود به درجه [[نبوت]] برسد هیچ کس غیر از ابوسعید سزاوار این مقام نبود.<ref>ابو روح لطف الله، حالات و سخنان ابو سعیدابوالخیر،۱۳۶۶، ص ۱۴۴. </ref>

این ماجرا با کمی اختلاف در کتاب اسرار التوحید آمده است. نگارش این کتاب را ۱۳۰ سال پس از مرگ ابوسعید یعنی در سال ۵۷۰ توسط یکی از نوادگان او به‌نام محمد بن منور در خراسان دانسته‌اند.<ref>صفا، تاریخ ادبیات در ایران،۱۳۴۲ش، ۴۴۸.</ref> در این کتاب آمده است؛ ابوعلی سینا به خانه ابوسعید در نیشابور رفت و سه شبانه روز با یکدیگر صحبت می‌کردند  و به جز نماز جماعت بیرون نیامدند. بعد از سه شبانه روز ابوعلی سینا بیرون آمد. شاگردان از او پرسیدند که ابوسعید را چگونه دیدی؟ او گفت: هر چه من می‌دانم او می‌بیند. مریدان شیخ ابوسعید از او پرسیدند  که‌ تو ابوعلی را چگونه دیدی؟ او گفت: هر چه ما می‌بینیم او می‌داند.<ref>محمد بن منور، اسرار التوحید، ۱۳۸۶ش، ج۱، ص۱۹۴.</ref>

در کتاب تمهيدات اثر عين القضاه همدانی از عارفان بزرگ ایرانی نیز آمده است كه ابوسعيد در طريق سلوک عرفانی از ابوعلی راهنمایی خواسته است.<ref>عين القضاة همدانی، تمهيدات، ۱۳۴۱ش، ص۳۴۹ـ۳۵۰.</ref>  

محققان معاصر درباره اين ملاقات، اظهار ترديد كرده اند.<ref>بارتولد، تركستان نامه، ج۱، ص۶۵۲؛ برتلس، رباعيات ابن سينا، ص۱۲ـ۱۳.</ref><br> فتح الله مجتبایی از مورخان معاصر، در تحقیق خود آورده است؛ از شواهد و قرائن موجود به دست می‌آید که ارتباط این دو باهم بسیار مشکل و حتی غیر ممکن است. زیرا:

*در زمان و مکان این دیدار تردید وجود دارد. زیرا [[ابن سینا|بوعلی]] از زمانی که در حدود ۴۰۲ به جرجان <small>(گرگان)</small> و از آنجا به [[ری]] و همدان و [[اصفهان]] رفت و تا پایان عمر هرگز به حدود [[خراسان]] باز نگشت. همچنین در مکان ملاقات بوعلی و ابوسعید، میان دو گزارشی که از آن در دست است اختلاف است. در کتاب حالات و سخنان مکان ملاقات را میهنه ذکر می‌کند در حالیکه مکان ملاقات در کتاب اسرار التوحید، [[نیشابور]] دانسته شده است.<ref>مجتبایی، داستان ملاقات و مکاتبات بوعلی و بوسعید، نامه فرهنگستان، تابستان ۱۳۷۵، شماره۶.</ref>