جفر: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Ahmadnazem (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Ahmadnazem (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''جَفْر و جامعه''' عنوان دو کتاب حدیثی به املای [[محمد(ص)|پیامبر اکرم]](ص) و نگارش [[علی(ع)|حضرت علی(ع)]] است. | '''جَفْر و جامعه''' عنوان دو کتاب حدیثی به املای [[محمد(ص)|پیامبر اکرم]](ص) و نگارش [[علی(ع)|حضرت علی(ع)]] است. این دو کتاب از [[ودایع امامت]] به شمار می‌آید. | ||
محتوای کتاب جفر که فقط در اختیار امامان [[شیعه]] است، همه [[احکام|احکامی]] است که مردم به آن نیاز دارند، تا حدی که حتی جریمه خراش رساندن، که از کوچکترین و کم اهمیت‌ترین موضوعات است نیز در این کتاب وجود دارد. | محتوای کتاب جفر که فقط در اختیار امامان [[شیعه]] است، همه [[احکام|احکامی]] است که مردم به آن نیاز دارند، تا حدی که حتی جریمه خراش رساندن، که از کوچکترین و کم اهمیت‌ترین موضوعات است نیز در این کتاب وجود دارد. | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
===محل فعلی نگهداری جفرها=== | ===محل فعلی نگهداری جفرها=== | ||
بر اساس روایات[[اهل بیت]](ع)، این کتاب‌ها و شمشیر [[محمد(ص)|رسول خدا]] میان [[امامان شیعه]] دست به دست می‌گشته و اکنون نیز نزد امام [[امام مهدی|حجت بن الحسن]](عج) است.<ref>عاملی، ص۱۲۵۱۳۳</ref><ref>باجگیران، ص۴۷ ۴۸</ref> بر اساس برخی روایات [[شیعه]]، شمشیر رسول خدا و این کتاب‌ها نزد هر کس باشد، نشانه [[امامت]] اوست،<ref>ابن بابویه، معانی‌الاخبار،ص۱۰۲ ۱۰۳</ref><ref>ابن بابویه، عیون اخبارالرضا، ص۱۹۲۱۹۳</ref> مانند تابوت [[بنی‌اسرائیل]] که نزد هر کس بود، نشانه [[نبوت]] و [[رسالت]] او بود.<ref>عیاشی، ج۱، ص۲۴۹</ref> امامان شیعه نیز در روایاتی، با به کارگیری تعابیری مثل «عندی» یا «عندنا»، بر این امر تأکید کرده‌اند.<ref>صفار قمی، ص۱۵۰۱۵۲</ref><ref>مجلسی، ج۲۶، ص۲۲، ۲۴</ref> | بر اساس روایات[[اهل بیت]](ع)، این کتاب‌ها و شمشیر [[محمد(ص)|رسول خدا]] میان [[امامان شیعه]] دست به دست می‌گشته و اکنون نیز نزد امام [[امام مهدی|حجت بن الحسن]](عج) است.<ref>عاملی، ص۱۲۵۱۳۳</ref><ref>باجگیران، ص۴۷ ۴۸</ref> بر اساس برخی روایات [[شیعه]]، شمشیر رسول خدا و این کتاب‌ها نزد هر کس باشد، نشانه [[امامت]] اوست،<ref>ابن بابویه، معانی‌الاخبار،ص۱۰۲ ۱۰۳</ref><ref>ابن بابویه، عیون اخبارالرضا، ص۱۹۲۱۹۳</ref> مانند تابوت [[بنی‌اسرائیل]] که نزد هر کس بود، نشانه [[نبوت]] و [[رسالت]] او بود.<ref>عیاشی، ج۱، ص۲۴۹</ref> امامان شیعه نیز در روایاتی، با به کارگیری تعابیری مثل «عندی» یا «عندنا»، بر این امر تأکید کرده‌اند.<ref>صفار قمی، ص۱۵۰۱۵۲</ref><ref>مجلسی، ج۲۶، ص۲۲، ۲۴</ref> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۳: | ||
بنا بر روایتی که [[کلینی|کلینی]]<ref>کلینی، کافی، ج۱، ص۲۷۹۲۸۰</ref> نقل کرده است، خداوند مشی کلی [[امامان شیعه]] را در نوشته‌ای بر رسول خدا نازل کرده است؛ احتمالاً این نوشته همان جفر و جامعه است که [[امام رضا]](ع) به هنگام پذیرش ولایتعهدی [[مأمون]] از آن یاد کرده و در پایان عهدنامه چنین نوشته است: «ولایتعهدی را می‌پذیرم، ولی مضمون جفر و جامعه بر خلاف آن دلالت دارند» و گواهانی نیز بر مضمون آن گواهی دادند.<ref>مجلسی، بحار، ج۴۹، ص۱۴۸۱۵۳</ref> در روایتی دیگر آمده است که امام رضا در پایان عهدنامه نوشت: «مضمون جفر و جامعه چنین بیان می‌دارد که امر ولایتعهدی بتمامه منعقد نخواهد شد».<ref>جرجانی، شرح‌المواقف،ج ۶، ص۲۲</ref> [[ابن‌طِقْطَقی]]' در الفخری فی‌الا´داب السلطانیة،<ref>ابن‌طِقْطَقی' در الفخری فی‌الا´داب السلطانیة،ص۲۶۰</ref> [[جرجانی]] در شرح‌المواقف<ref>جرجانی، شرح‌المواقف،ج ۶، ص۲۲</ref> و [[طاشکوپری‌زاده]]،<ref>طاشکوپری‌زاده، کتاب مفتاح السعادة و مصباح السیادة، ج ۲، ص۴۲۵</ref> متن کامل پاسخ [[امام رضا]](ع) را، با اندک اختلافی در واژگان، آورده‌اند. به تصریح طاشکوپری‌زاده،<ref>طاشکوپری‌زاده، کتاب مفتاح السعادة و مصباح السیادة، ج ۲، ص۴۲۶</ref> امر همان‌گونه که [[امام رضا]](ع) پیش‌بینی کرده بود، اتفاق افتاد؛ ولایتعهدی منعقد نشد و مأمون که از ناحیه [[بنی هاشم|بنی‌هاشم]] احساس خطر کرده بود، امام رضا را با سم به [[شهادت]] رساند. | بنا بر روایتی که [[کلینی|کلینی]]<ref>کلینی، کافی، ج۱، ص۲۷۹۲۸۰</ref> نقل کرده است، خداوند مشی کلی [[امامان شیعه]] را در نوشته‌ای بر رسول خدا نازل کرده است؛ احتمالاً این نوشته همان جفر و جامعه است که [[امام رضا]](ع) به هنگام پذیرش ولایتعهدی [[مأمون]] از آن یاد کرده و در پایان عهدنامه چنین نوشته است: «ولایتعهدی را می‌پذیرم، ولی مضمون جفر و جامعه بر خلاف آن دلالت دارند» و گواهانی نیز بر مضمون آن گواهی دادند.<ref>مجلسی، بحار، ج۴۹، ص۱۴۸۱۵۳</ref> در روایتی دیگر آمده است که امام رضا در پایان عهدنامه نوشت: «مضمون جفر و جامعه چنین بیان می‌دارد که امر ولایتعهدی بتمامه منعقد نخواهد شد».<ref>جرجانی، شرح‌المواقف،ج ۶، ص۲۲</ref> [[ابن‌طِقْطَقی]]' در الفخری فی‌الا´داب السلطانیة،<ref>ابن‌طِقْطَقی' در الفخری فی‌الا´داب السلطانیة،ص۲۶۰</ref> [[جرجانی]] در شرح‌المواقف<ref>جرجانی، شرح‌المواقف،ج ۶، ص۲۲</ref> و [[طاشکوپری‌زاده]]،<ref>طاشکوپری‌زاده، کتاب مفتاح السعادة و مصباح السیادة، ج ۲، ص۴۲۵</ref> متن کامل پاسخ [[امام رضا]](ع) را، با اندک اختلافی در واژگان، آورده‌اند. به تصریح طاشکوپری‌زاده،<ref>طاشکوپری‌زاده، کتاب مفتاح السعادة و مصباح السیادة، ج ۲، ص۴۲۶</ref> امر همان‌گونه که [[امام رضا]](ع) پیش‌بینی کرده بود، اتفاق افتاد؛ ولایتعهدی منعقد نشد و مأمون که از ناحیه [[بنی هاشم|بنی‌هاشم]] احساس خطر کرده بود، امام رضا را با سم به [[شهادت]] رساند. | ||
جفر و جامعه از [[ودایع امامت]] است و از امامی به امام دیگر منتقل می‌شود.<ref>كلينی، الكافى، ج۱، ص۲۳۹؛ شیخ مفيد، الإرشاد، ج۲، ص۱۸۶</ref> | |||
==تفکیک جفر و جامعه در منقولات اهل سنّت== | ==تفکیک جفر و جامعه در منقولات اهل سنّت== | ||
گفتنی است تفکیک محتوایی که میان دو کتاب جفر و جامعه در گزارش‌های شیعی دیده می‌شود، در غالب منقولات عامه وجود ندارد، حتی در پاره‌ای از گزارش‌های [[اهل سنّت]]، که از این دو کتاب به طور جداگانه یاد شده، محتوای آن دو، یک چیز معرفی شده است.<ref>جرجانی، شرح‌المواقف،ج ۶، ص۲۲</ref> طاشکوپری‌زاده،<ref>طاشکوپری‌زاده، کتاب مفتاح السعادة و مصباح السیادة،ج ۲، ص۴۲۵</ref> و به تبع او حاجی خلیفه،<ref>ج ۱، ستون ۵۹۱</ref> با استحسانی فلسفی عرفانی، جفر و جامعه را عبارت از علم اجمالی دانسته‌اند به هر آنچه به نحو کلی یا جزئی در گذشته انجام گرفته است یا در آینده به وقوع خواهد پیوست، و در نتیجه، جفر را همان لوح قضا (یا عقل کلی) و جامعه را همان لوح قَدَر (یا نفس کلی) معرفی کرده‌اند. | گفتنی است تفکیک محتوایی که میان دو کتاب جفر و جامعه در گزارش‌های شیعی دیده می‌شود، در غالب منقولات عامه وجود ندارد، حتی در پاره‌ای از گزارش‌های [[اهل سنّت]]، که از این دو کتاب به طور جداگانه یاد شده، محتوای آن دو، یک چیز معرفی شده است.<ref>جرجانی، شرح‌المواقف،ج ۶، ص۲۲</ref> طاشکوپری‌زاده،<ref>طاشکوپری‌زاده، کتاب مفتاح السعادة و مصباح السیادة،ج ۲، ص۴۲۵</ref> و به تبع او حاجی خلیفه،<ref>ج ۱، ستون ۵۹۱</ref> با استحسانی فلسفی عرفانی، جفر و جامعه را عبارت از علم اجمالی دانسته‌اند به هر آنچه به نحو کلی یا جزئی در گذشته انجام گرفته است یا در آینده به وقوع خواهد پیوست، و در نتیجه، جفر را همان لوح قضا (یا عقل کلی) و جامعه را همان لوح قَدَر (یا نفس کلی) معرفی کرده‌اند. | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
* حسینی جلالی، محمدرضا، تدوین السنة الشریفة، قم ۱۳۷۱ ش. | * حسینی جلالی، محمدرضا، تدوین السنة الشریفة، قم ۱۳۷۱ ش. | ||
* صدر، حسن، تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام، [ بغداد ۱۳۷۰ ]، چاپ افست تهران، بی‌تا. | * صدر، حسن، تأسیس الشیعة لعلوم الاسلام، [ بغداد ۱۳۷۰ ]، چاپ افست تهران، بی‌تا. | ||
* صفار قمی،محمدبن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم، | * صفار قمی،محمدبن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد «ص»، چاپ محسن کوچه باغی تبریزی، قم، ۱۴۰۴ق | ||
* اطاشکوپری‌زاده، حمدبن مصطفی، کتاب مفتاح السعادة و مصباح السیادة، ج ۲، حیدرآباد دکن ۱۴۰۰/۱۹۸۰. | * اطاشکوپری‌زاده، حمدبن مصطفی، کتاب مفتاح السعادة و مصباح السیادة، ج ۲، حیدرآباد دکن ۱۴۰۰/۱۹۸۰. | ||
* طبرسی، احمدبن علی، الاحتجاج، چاپ محمدباقر موسوی خرسان، نجف ۱۳۸۶/۱۹۶۶، چاپ افست قم، بی‌تا. | * طبرسی، احمدبن علی، الاحتجاج، چاپ محمدباقر موسوی خرسان، نجف ۱۳۸۶/۱۹۶۶، چاپ افست قم، بی‌تا. | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
* قمی، علی‌بن ابراهیم، تفسیرالقمی، چاپ طیب موسوی جزائری، قم، ۱۴۰۴. | * قمی، علی‌بن ابراهیم، تفسیرالقمی، چاپ طیب موسوی جزائری، قم، ۱۴۰۴. | ||
* کشّی، محمدبن عمر، اختیار معرفة الرجال، تلخیص، محمدبن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ ش. | * کشّی، محمدبن عمر، اختیار معرفة الرجال، تلخیص، محمدبن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ ش. | ||
*كلينى، الكافى، دوم، تهران، اسلامية، ۱۳۶۲ش. | |||
* مدیرشانه‌چی، کاظم، علم‌الحدیث، مشهد، ۱۳۵۴ ش. | * مدیرشانه‌چی، کاظم، علم‌الحدیث، مشهد، ۱۳۵۴ ش. | ||
* مراکشی، عبدالواحدبن علی، المعجب فی تلخیص اخبار المغرب، چاپ محمد سعید عریان، قاهره، ۱۳۶۸/۱۹۴۹. | * مراکشی، عبدالواحدبن علی، المعجب فی تلخیص اخبار المغرب، چاپ محمد سعید عریان، قاهره، ۱۳۶۸/۱۹۴۹. | ||
* زبیدی، محمدبن محمد مرتضی، تاج‌العروس من جواهرالقاموس، ج ۱۰، چاپ ابراهیم ترزی، کویت، ۱۳۹۲/۱۹۷۲. | * زبیدی، محمدبن محمد مرتضی، تاج‌العروس من جواهرالقاموس، ج ۱۰، چاپ ابراهیم ترزی، کویت، ۱۳۹۲/۱۹۷۲. | ||
* معارف، مجید، پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه، تهران، ۱۳۷۴ ش. | * معارف، مجید، پژوهشی در تاریخ حدیث شیعه، تهران، ۱۳۷۴ ش. | ||
شيخ مفيد، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، قم، كنگره شيخ مفيد، ۱۴۱۳ق. | |||
* مقریزی، احمدبن علی، کتاب الخطط المقریزیة، ج ۴، مصر، ۱۳۲۶. | * مقریزی، احمدبن علی، کتاب الخطط المقریزیة، ج ۴، مصر، ۱۳۲۶. | ||
* نسائی، احمدبن علی، سنن النسائی، بشرح جلال‌الدین سیوطی و حاشیه نورالدین‌بن عبدالهادی سندی، استانبول، ۱۴۰۱/۱۹۸۱. | * نسائی، احمدبن علی، سنن النسائی، بشرح جلال‌الدین سیوطی و حاشیه نورالدین‌بن عبدالهادی سندی، استانبول، ۱۴۰۱/۱۹۸۱. | ||