تشییع و تدفین حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

تشییع و تدفین حضرت فاطمه(س) (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۸ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۳۰

۳۴ بایت حذف‌شده ، ‏۱۸ نوامبر ۲۰۲۱

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Ahmadnazem

confirmed، protected، templateeditor

۲۱۶

ویرایش

@@ خط ۲۳: / خط ۲۳: @@
 [[حسین بن عبدالوهاب]] در [[عیون المعجزات (کتاب)|کتاب عیون المعجزات]]<ref>ابن عبد الوهاب، عیون المعجزات، قم، ص۵۵.</ref> و [[محمد بن جریر طبری صغیر|محمد بن جریر طبری]] در کتاب [[دلائل الامامة (کتاب)|دلایل الامامه]]،<ref name=":4">طبری آملی، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۶.</ref> از عالمان [[شیعه]] در [[قرن پنجم هجری قمری|قرن پنجم هجری]]، نقل کرده‌اند که فقط امام علی(ع) به همراه [[امام حسن(ع)]]، [[امام حسین(ع)]]، بر جنازه فاطمه(س) نماز خواندند.
 در برخی منابع تعداد نفرات شرکت‌کننده بیشتر ذکر شده است، از جمله [[فتال نیشابوری]]، عالم شیعی قرن پنجم و [[قرن ششم هجری قمری|ششم]]، در [[روضة الواعظین]]،<ref name=":6" /> [[فضل بن حسن طبرسی]] عالم قرن ششم در [[کتاب اعلام الوری]]<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۳۰۰.</ref> نقل کرده‌اند که افزون بر امام علی(ع) و حسنین(ع)، [[عقیل بن ابی‌طالب|عقیل برادر امام علی(ع)]]، [[عمار یاسر|عمار]]، [[مقداد بن عمرو|مقداد]]، [[زبیر بن عوام|زبیر]]، [[ابوذر غفاری|ابوذر]]، [[سلمان فارسی|سلمان]]، [[بریدة بن حصیب|بُرَیده بن حصیب]] و تعدادی از [[بنی‌هاشم]] نیز بر جنازه حضرت فاطمه(س) نماز خوانده و او را دفن کردند. [[علامه مجلسی]] در [[بحار الانوار]] روایتی نقل کرده‌ که افراد حاضر در دفن حضرت فاطمه(س) سلمان فارسی، مقداد، ابوذر غفاری، [[عبدالله بن مسعود]]، [[عباس بن عبدالمطلب]] و زبیر بن عوام بوده‌اند.<ref>مجلسی،‌ بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۰۰.</ref> در [[کتاب سلیم بن قیس]] آمده است عباس عموی پیامبر در نماز بر جنازه حضرت فاطمه(س) [[امام جماعت|پیش‌نماز]] بوده است.<ref name=":9">سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۸۷۰.</ref>
-===علت مخفی بودن نماز و دفن فاطمه===
+===علت باخبر نکردن مردم===
+علت مخفیانه بودن مراسم نماز و خاکسپاری، وصیت فاطمه(س) بوده است؛
 بنابر نقل فتال نیشابوری فاطمه(س) به امام علی(ع) وصیت کرده بود، هیچ یک از افرادی که به او [[ظلم]] کرده و حقش را [[غصب]] کرده، بر او [[نماز میت|نماز]] نخوانند و در تشییع جنازه‌اش شرکت نکنند.<ref name=":1">فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۱</ref> همچنین وصیت کرد که او را در تاریکی شب، زمانی که مردم خوابند، دفن کنند.<ref name=":1" />
 [[شیخ صدوق]] نیز روایت کرده است که از امام علی(ع) علت دفن شبانه و مخفیانه فاطمه(س) را پرسیدند. امام در جواب فرمود: فاطمه از گروهی خشمگین بود و دوست نداشت آنان در تشییع جنازه‌اش شرکت کنند.<ref>شیخ صدوق، الأمالی، ۱۴۰۰ق، ص۶۵۸.</ref> [[ابن‌قتیبه دینوری]]، عالم و محدث [[اهل‌سنت]] در [[قرن سوم هجری قمری|قرن سوم هجری]]، نیز نقل کرده که فاطمه وصیت کرد شبانه دفن شود تا [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|ابوبکر]] در دفن او حاضر نشود.<ref>ابن‌قتیبه، تأویل مختلف الحدیث، ۱۹۹۹م، ص۴۲۷.</ref>
-==محل دفن==
+==خاکسپاری==
 {{اصلی|محل دفن حضرت فاطمه(س)}}
 {{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = امام علی(ع) پس از دفن حضرت فاطمه خطاب به قبر پیامبر اسلام:{{-}}'''«ای رسول خدا، بر مرگ دختر برگزیده تو، شکیبایی من اندک است و طاقت و توانم از دست رفته...آن ودیعت بازگردانده شد و آن امانت به صاحبش رسید. اندوه مرا پایانی نیست؛ همه شب خواب به چشمم نرود تا آنگاه که خداوند برای من سرایی را که تو در آن جای گرفته‌ای، اختیار کند. بزودی، دخترت تو را خبر دهد که چگونه امتت گرد آمدند و بر او ستم کردند.»<ref>سید رضی، نهج البلاغة، خطبه ۱۹۳، ۱۳۷۷ش، ص۴۲۰-۴۲۱.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع =| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
-در [[تاریخ یعقوبی]]، از منابع تاریخی قرن سوم، آمده است جنازه فاطمه(س) شبانه دفن شد و هنگام خاکسپاری، فقط [[سلمان]] و [[ابوذر]] و [[مقداد]] حضور داشتند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، ج۲، ص۱۱۵.</ref> [[فتال نیشابوری]] تعداد حاضران را کمی بیش از این دانسته است.<ref name=":6">فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref>
+در [[تاریخ یعقوبی]]، از منابع تاریخی قرن سوم، آمده است جنازه فاطمه(س) شبانه [[دفن]] شد و هنگام خاکسپاری، فقط [[سلمان]] و [[ابوذر]] و [[مقداد]] حضور داشتند.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، بیروت، ج۲، ص۱۱۵.</ref> [[فتال نیشابوری]] تعداد حاضران را کمی بیش از این دانسته است.<ref name=":6">فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۱-۱۵۲.</ref>
 امام علی(ع) پس از دفن فاطمه(س)، آثار قبر را از بین برد تا قبر مشخص نباشد.<ref>مجلسی،‌ بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۱۹۳.</ref>
@@ خط ۴۰: / خط ۴۱: @@
 *[[خانه عقیل بن ابی‌طالب]]<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۱۱، ص۵۹۹.</ref> خانه عقیل، خانه‌ای بزرگ، در کنار قبرستان بقیع بود<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۴، ص۳۳.</ref> که پس از دفن شدن [[فاطمه بنت اسد]]، عباس بن عبدالمطلب و [[ائمه بقیع|چند تن از امامان شیعه(ع)]] در آن، از حالت مسکونی به صورت [[زیارتگاه]] تغییر یافت.<ref>[http://ensani.ir/fa/article/85362/قبر-فاطمه-زهرا-سلام-الله-علیها-یا-فاطمه-بنت-اسد نجمی، «قبر فاطمه(س) یا قبر فاطمه بنت اسد»]، سایت پرتال جامع علوم انسانی.</ref>
-==وقایع پس از دفن==
+==وقایع پس از خاکسپاری==
-صبح روز بعد از دفن فاطمه(س)، ابوبکر و عمر بن خطاب به همراه مردم، برای نماز خواندن بر جنازه آمدند. [[مقداد]] به آن‌ها گفت که جنازه را دیشب دفن کرده‌اند.<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۸۷۰-۸۷۱.</ref>
+امام علی(ع) برای پنهان ماندن قبر فاطمه(س) علاوه بر از بین بردن آثار قبر،<ref>فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۲.</ref> هفت قبر<ref>ابن‌شهر آشوب، : مناقب آل ابی‌طالب علیهم السلام، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۶۳.</ref> و به قولی چهل قبر<ref name=":2" /> دیگر نیز درست کرد.
-امام علی(ع) علاوه بر از بین بردن آثار قبر، برای پنهان ماندن آن،<ref>فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۱۵۲.</ref> هفت قبر<ref>ابن‌شهر آشوب، : مناقب آل ابی‌طالب علیهم السلام، ۱۳۷۹ق، ج۳، ص۳۶۳.</ref> و به قولی چهل قبر<ref name=":2" /> دیگر نیز درست کرد. همین سبب شد مردم نتوانند قبر فاطمه(س) را تشخیص دهند.<ref name=":2" /> مردم با اطلاع از دفن فاطمه(س) از اینکه نتوانستند در تشییع و نماز بر تنها پیامبر(ص) حاضر شوند، ناراحت شده و یکدیگر را ملامت می‌کردند.<ref name=":4" />
+صبح روز بعد از دفن فاطمه(س)، [[ابوبکر]] و [[عمر بن خطاب]] به همراه مردم، برای نماز خواندن بر جنازه آمدند. [[مقداد]] به آن‌ها گفت که جنازه را دیشب دفن کرده‌اند.<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۸۷۰-۸۷۱.</ref>
+مردم با اطلاع از دفن فاطمه(س) از اینکه نتوانستند در تشییع و نماز بر تنها پیامبر(ص) حاضر شوند، ناراحت شده و یکدیگر را ملامت می‌کردند.<ref name=":2" /><ref name=":4" />
 بنابر نقل سلیم بن قیس، عمر بن خطاب پس از اطلاع از نماز و دفن مخفیانه، به ابوبکر گفت: به تو گفته بودم که اینان چنین خواهند کرد.<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس الهلالی، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۸۷۱.</ref>
 همچنین عمر مشاجره‌ای با [[عباس بن عبدالمطلب]] داشت و [[بنی‌هاشم]] را به [[حسادت]] متهم کرد. عباس نیز این را وصیت فاطمه دانست و گفت او وصیت کرد شما دو نفر بر او نماز نگذارید.<ref name=":3">مجلسی،‌ بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۲۸، ص۳۰۴.</ref>
 عمر بن خطاب {{یادداشت|برخی منابع از گوینده این کلام نام نبرده و تنها با تعبیر صاحبان قدرت (وُلَاةُ الْأَمْرِ) از آن یاد کرده‌اند.(طبری آملی، دلائل الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۶.)}} گفت برخی از زنان مسلمان را بیاورید تا این قبرها را نبش کنند و جنازه فاطمه را پیدا کنند، تا ما بر آن نماز بخوانیم و دوباره دفن کنیم و قبرش را [[زیارت]] کنیم.<ref name=":3" />
+وقتی این خبر به امام علی(ع) رسید، بسیار خشمگین شد و شمشیرش را برداشت و به بقیع رفت.<ref name=":7">مجلسی،‌ بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۱۲.</ref>
-این خبر به امام علی(ع) رسید. براساس منابع او در حالی که بسیار خشمگین بود، چشمانش سرخ شده و به [[ذوالفقار|ذوالفقارش]] تکیه کرده بود، به بقیع آمد.<ref name=":7">مجلسی،‌ بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۳، ص۲۱۲.</ref>
+امام علی پس از  مشاجره‌ای که میان او و عمر درگرفت.<ref name=":8">طبری آملی، دلائل الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۷.</ref> به عمر گفت اگر شمشیر خود را از غلاف بیرون بیاورم، به جایش برنمی‌گردانم مگر اینکه تو را کشته باشم.<ref name=":3" /> او همچنین خطاب به افرادی که خواهان [[نبش قبر]] بودند گفت اگر کسی سنگی را از روی این قبرها جابه‌جا کند، او را خواهد کشت.<ref name=":8" /> پس از این تهدیدها، عمر از تصمیم خود منصرف شد.<ref name=":3" /> براساس برخی نقل‌ها پس از این گفتگو ابوبکر، امام علی(ع) را آرام کرده و گفت کاری که علی(ع) دوست نداشته باشد را انجام نخواهد داد.<ref name=":8" />
-میان او و عمر مشاجره‌ای درگرفت.<ref name=":8">طبری آملی، دلائل الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۱۳۷.</ref> او خطاب به عمر گفت اگر شمشیر خود را از غلاف بیرون بیاورم، به جایش برنمی‌گردانم مگر اینکه تو را کشته باشم.<ref name=":3" /> او همچنین افرادی که خواهان [[نبش قبر]] بودند را خطاب قرار داد که اگر کسی سنگی از این قبرها را جابه‌جا کند، او را خواهد کشت.<ref name=":8" /> پس از آن، عمر از تصمیم خود منصرف شد.<ref name=":3" /> براساس برخی نقل‌ها پس از این گفتگو ابوبکر، امام علی(ع) را آرام کرده و گفت کاری که علی(ع) دوست نداشته باشد را انجام نخواهد داد.<ref name=":8" />
 ==پانویس==