عملیات استشهادی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''عملیات استشهادی''' از اقسام [[جهاد دفاعی]] که فردی داوطلبانه خود را برای کشته شدن قطعی و ضربه به دشمن آماده می‌کند.<br />

از نگاه [[فقه|فقهی]] این عمل در صورتی که به خاطر حفظ مصالح دینی صورت بگیرد صحیح است.درباره مشروعیت این عمل در بین مراجع اختلاف وجود دارد.<br />

این روش مبارزه از جهت‌های مختلفی از جمله انگیزه هدف و مصالح با [[عملیات انتحاری]] و [[ترور]] تفاوت دارد.

استشهاد به معنای گواه طلبیدن است<ref>دهخدا، لغت نامه، ۱۳۷۷ش، ص۲۱۵۳.</ref> و به معنای کشته شدن در راه [[خدا]] نیز آمده است.<ref>مختار عمر، معجم اللغة العربية المعاصرة، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲۴۱.</ref><br /> همچنین استشهادیه به معنای فداکاری رزمنده‎ای است که با حمل مواد منفجره به دشمنان دین حمله می‌کند و خود و آنان را به قتل می‎رساند.<ref>مختار عمر، معجم اللغة العربية المعاصرة،۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲۴۱.</ref><br />

از نگاه فقهی عملیات استشهادی از مصداق‎های جهاد دفاعی است و اقدامى است كه شخص با [[قصد قربت]] و با علم به شهادت و با هدف ضربه زدن به دشمن متجاوز و اشغالگر به انجام آن مبادرت ورزد و در اين راه كشته شود.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref>

==تفاوت با عملیات انتحاری و ترور==

اولین جهت مساله انگیزه و [[نیت]] هر یک از این دو است. در عملیات استشهادی نیت و انگیزه [[مجاهد]] دفاع از ایمان، مقدسات و سرزمین اسلامی است در حالی که در عملیات انتحاری چنین قصدی نیست.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref><br />

دومین جهت موضوع هدف هریک از این دو است. هدف مجاهد عملیات استشهادی از جهت شخصی دستیابی به مقام [[شهادت]] است و از جهت اجتماعی ضربه زدن به دشمن و تقویت روحیه [[مسلمانان]] است در حالی که عملیات انتحاری چنین خصوصیتی ندارد.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref> <br />

سومین جهت تفاوت بین عملیات استشهادی و عملیات انتحاری در مساله شخصی است که مجاهد استشهادی دارای روحیه‌ای قوی، [[شجاعت]]، شهامت و [[ایمان]] است که با آگاهی کامل پا در این راه می‎گذارد در حالی که عامل انتحاری به دنبال راحت کردن خود از مشکلات روحی و شخصی خود است.<ref>قرضاوی، فقه الجهاد، ۲۰۰۹م، ص۱۱۹۶؛ برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱.</ref> <br />

عمل تروریستی در [[فقه]] با اسامی متعددی از جمله [[فتک]]، [[غیله]]، [[ارهاب]] و [[محاربه]] مطابق دانسته شده است.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۲۸ تا۳۵.</ref>

عملیات استشهادی در فتوای عالمان [[شیعه]] و [[سنی]] مورد توجه و بحث است. در میان عالمان شیعه این عمل از جمله مصادیق [[جهاد دفاعی]] معرفی شده و شرط مهم آن نیز منحصر شدن دفاع به این راه بیان شده است. [[آیت‌الله فاضل لنکرانی]]، [[ناصر مکارم شیرازی|آیت‌الله مکارم شیرازی]] و [[حسین نوری همدانی |آیت‌الله نوری همدانی]] از مراجع تقلید شیعه، عملیات استشهادی را مصداق جهاد دفاعی دانسته‌اند و انجام آن را نیازمند اجازه از فقیه جامع‌الشرایط ندانسته‎اند، اما [[سید عبدالکریم موسوی اردبیلی|آیت‌الله موسوی اردبیلی]] ضمن اشاره به [[حرام|حرمت]] اصل این کار، اجازه فقیه جامع‎الشرایط را ضروری دانسته‎ است.<ref>علوی‌مهر، بررسی فقهی مسئله ترور از دیدگاه امام خمینی(س)،۱۳۹۲ش، ص۱۶۱تا ۱۶۵.</ref> همچنین [[محمدحسین فضل‌الله]] از [[مراجع تقلید شیعه]] در [[لبنان]] نیز معتقد است که این عملیات، از مصادیق جهاد دفاعی بوده و به شرایط نظامی وابستگی دارد.<ref>فضل الله، فقه الحیاة، ۱۴۱۹ق، ص۱۴۱و۱۴۲.</ref><br />

 

عملیات استشهادی در میان عالمان [[اهل سنت]] نیز مورد اختلاف‌نظر است. [[یوسف قرضاوی]] معتقد است این عمل فقط برای فلسطینی‌ها مجاز است و در غیر [[فلسطین]] شرعا جایز نیست. <ref> قرضاوی، فقه الجهاد، ۲۰۰۹م، ص۱۱۹۸ و ۱۱۹۹.</ref> در مقابل، عده‎ای دیگر از عالمان اهل سنت، عملیات استشهادی را در برابر دشمنان [[اسلام]] با ملاحظه شرایطی جایز دانسته‌اند.<ref>ملامحمدعلی، مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت، ص۶۵ تا ۶۸.</ref>

{{پانویس2}}

* علوی مهر، بررسی فقهی مسئله ترور از دیدگاه امام خمینی(س)، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س) ۱۳۹۲ش.

* مختار عمر، معجم اللغة العربية المعاصرة، بیجا، عالم الکتاب، ۱۴۲۹ق.