کاربر ناشناس
عملیات استشهادی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Aliabadi جز (←فتاوی عالمان) |
imported>Mohamadpur جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''عملیات استشهادی''' از اقسام [[جهاد دفاعی]] که رزمنده داوطلبانه خود را برای کشته شدن قطعی آماده می‌کند.<br /> | '''عملیات استشهادی''' از اقسام [[جهاد دفاعی]] که رزمنده داوطلبانه خود را برای کشته شدن قطعی آماده می‌کند.<br /> | ||
از نگاه [[فقه|فقهی]] این عمل در صورتی که به خاطر حفظ مصالح دینی صورت بگیرد صحیح است. این روش مبارزه از جهت‌های مختلفی از جمله انگیزه هدف و مصالح با [[عملیات انتحاری]] و [[ترور]] تفاوت دارد. | از نگاه [[فقه|فقهی]] این عمل در صورتی که به خاطر حفظ مصالح دینی صورت بگیرد صحیح است. این روش مبارزه از جهت‌های مختلفی از جمله انگیزه هدف و مصالح با [[عملیات انتحاری]] و [[ترور]] تفاوت دارد. | ||
==مفهوم شناسی== | ==مفهوم شناسی== | ||
استشهاد واژهای عربی که در لغت به معنای گواه طلبیدن است.<ref>دهخدا، لغت نامه، ۱۳۷۷ش، ص۲۱۵۳</ref> در لغت عربی به معنای کشته شدن در راه [[خدا]] نیز آمده است.<ref>مختار عمر، معجم اللغة العربية المعاصرة، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲۴۱</ref><br /> | استشهاد واژهای عربی که در لغت به معنای گواه طلبیدن است.<ref>دهخدا، لغت نامه، ۱۳۷۷ش، ص۲۱۵۳</ref> در لغت عربی به معنای کشته شدن در راه [[خدا]] نیز آمده است.<ref>مختار عمر، معجم اللغة العربية المعاصرة، ۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲۴۱</ref><br /> | ||
همچنین این کلمه در عربی با واژه استشهادیه به معنای عملیات استشهادی است که به معنای فداکاری رزمندهای است که با حمل مواد منفجره به دشمنان دین حمله می‌کند و خود و آنان را به قتل میرساند.<ref>مختار عمر، معجم اللغة العربية المعاصرة،۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲۴۱</ref><br /> | همچنین این کلمه در عربی با واژه استشهادیه به معنای عملیات استشهادی است که به معنای فداکاری رزمندهای است که با حمل مواد منفجره به دشمنان دین حمله می‌کند و خود و آنان را به قتل میرساند.<ref>مختار عمر، معجم اللغة العربية المعاصرة،۱۴۲۹ق، ج۲، ص۱۲۴۱</ref><br /> | ||
از نگاه فقهی عملیات استشهادی از جمله مصداقهای جهاد دفاعی است و در واقع اقدامى است كه شخص با قصد قربت و با علم به شهادت و با هدف ضربه زدن به دشمن متجاوز و اشغالگر به انجام آن مبادرت ورزد و در اين راه كشته شود.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱</ref> | از نگاه فقهی عملیات استشهادی از جمله مصداقهای جهاد دفاعی است و در واقع اقدامى است كه شخص با قصد قربت و با علم به شهادت و با هدف ضربه زدن به دشمن متجاوز و اشغالگر به انجام آن مبادرت ورزد و در اين راه كشته شود.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱</ref> | ||
==تفاوت با عملیات انتحاری و ترور== | ==تفاوت با عملیات انتحاری و ترور== | ||
عملیات استشهادی با عملیات انتحاری از سه جهت متفاوت دانسته شده است.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱</ref> اولین جهت مساله انگیزه و نیت هر یک از این دو است. در عملیات استشهادی نیت و انگیزه [[مجاهد]] دفاع از ایمان، مقدسات و [[سرزمین اسلامی]] است در حالی که در عملیات انتحاری چنین قصدی نیست.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱</ref><br /> | عملیات استشهادی با عملیات انتحاری از سه جهت متفاوت دانسته شده است.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱</ref> اولین جهت مساله انگیزه و [[نیت]] هر یک از این دو است. در عملیات استشهادی نیت و انگیزه [[مجاهد]] دفاع از ایمان، مقدسات و [[سرزمین اسلامی]] است در حالی که در عملیات انتحاری چنین قصدی نیست.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱</ref><br /> | ||
دومین جهت موضوع هدف هریک از این دو است. هدف مجاهد عملیات استشهادی از جهت شخصی دستیابی به مقام [[شهادت]] است و از جهت اجتماعی ضربه زدن به دشمن و تقویت روحیه [[مسلمانان]] است در حالی که عملیات انتحاری چنین خصوصیتی ندارد.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱</ref> <br /> | دومین جهت موضوع هدف هریک از این دو است. هدف مجاهد عملیات استشهادی از جهت شخصی دستیابی به مقام [[شهادت]] است و از جهت اجتماعی ضربه زدن به دشمن و تقویت روحیه [[مسلمانان]] است در حالی که عملیات انتحاری چنین خصوصیتی ندارد.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱</ref> <br /> | ||
سومین سویه تفاوت بین عملیات استشهادی و عملیات انتحاری در مساله شخصی است که مجاهد استشهادی دارای روحیه‌ای قوی، | سومین سویه تفاوت بین عملیات استشهادی و عملیات انتحاری در مساله شخصی است که مجاهد استشهادی دارای روحیه‌ای قوی، [[شجاعت]]، شهامت و [[ایمان]] است که با آگاهی کامل پا در این راه میگذارد در حالی که عامل انتحاری به دنبال راحت کردن خود از مشکلات روحی و شخصی خود است.<ref>قرضاوی، فقه الجهاد، ۲۰۰۹م، ص۱۱۹۶؛ برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۸۱</ref> <br /> | ||
عملیات استشهادی با ترور نیز متفاوت دانسته شده است.<ref>علوی مهر، بررسی فقهی مسئله ترور از دیدگاه امام خمینی(س)،۱۳۹۲ش، ص۱۶۶</ref><br /> | عملیات استشهادی با ترور نیز متفاوت دانسته شده است.<ref>علوی مهر، بررسی فقهی مسئله ترور از دیدگاه امام خمینی(س)،۱۳۹۲ش، ص۱۶۶</ref><br /> | ||
عمل تروریستی در فقه با اسامی متعددی از جمله [[فتک]]، [[غیله]]، [[ارهاب]] و [[محاربه]] مطابق دانسته شده است.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۲۸ تا۳۵</ref> تفاوت ترور با عملیات استشهادی در این نکته است که ترور یک فعالیت مجرمانه و خشونت آمیز بوده و برای ایجاد رعب و وحشت با هدف سیاسی انجام میگیرد در حالی که عملیات استشهادی کاملاً دفاعی و در مقابل تجاوز و برای استیفای حقوق از دست رفته است و راه دیگری نیز برای استیفای حق وجود ندارد.<ref>علوی مهر، بررسی فقهی مسئله ترور از دیدگاه امام خمینی(س)،۱۳۹۲ش، ص۱۶۶</ref> | عمل تروریستی در [[فقه]] با اسامی متعددی از جمله [[فتک]]، [[غیله]]، [[ارهاب]] و [[محاربه]] مطابق دانسته شده است.<ref>برجی، ترور و دفاع مشروع، ۱۳۸۶ش، ص۲۸ تا۳۵</ref> تفاوت ترور با عملیات استشهادی در این نکته است که ترور یک فعالیت مجرمانه و خشونت آمیز بوده و برای ایجاد رعب و وحشت با هدف سیاسی انجام میگیرد در حالی که عملیات استشهادی کاملاً دفاعی و در مقابل تجاوز و برای استیفای حقوق از دست رفته است و راه دیگری نیز برای استیفای حق وجود ندارد.<ref>علوی مهر، بررسی فقهی مسئله ترور از دیدگاه امام خمینی(س)،۱۳۹۲ش، ص۱۶۶</ref> | ||
==فتاوی عالمان== | ==فتاوی عالمان== | ||
عملیات استشهادی در فتوای عالمان [[شیعه]] و [[سنی]] مورد توجه و بحث است. در میان عالمان شیعه این عمل از جمله مصادیق [[جهاد دفاعی]] معرفی شده است و شرط مهم آن نیز منحصر شدن دفاع به این راه بیان شده است. در بین مراجع آیت الله | عملیات استشهادی در فتوای عالمان [[شیعه]] و [[سنی]] مورد توجه و بحث است. در میان عالمان شیعه این عمل از جمله مصادیق [[جهاد دفاعی]] معرفی شده است و شرط مهم آن نیز منحصر شدن دفاع به این راه بیان شده است. در بین مراجع [[آیت الله فاضل لنکرانی]]، [[ناصر مکارم شیرازی|آیت الله مکارم شیرازی]] و [[حسین نوری همدانی |آیت الله نوری همدانی]] در پاسخ به [[فتوا|استفتائاتی]]، اصل عملیات استشهادی را مصداق جهاد دفاعی دانسته‌اند و انجام آن را نیازمند اجازه از فقیه جامع الشرایط ندانستهاند اما [[سید عبدالکریم موسوی اردبیلی|آیت الله موسوی اردبیلی]] ضمن اشاره به [[حرام|حرمت]] اصل این کار، اجازه فقیه جامعالشرایط را ضروری دانسته است.<ref>علوی مهر، بررسی فقهی مسئله ترور از دیدگاه امام خمینی(س)،۱۳۹۲ش، ص۱۶۱تا ۱۶۵</ref> [[محمدحسین فضل الله]] از [[مراجع تقلید]] کشور [[لبنان]] نیز معتقد است که این عملیات از مصادیق جهاد دفاعی بوده و وابسته به شرایط نظامی است.<ref>فضل الله، فقه الحیاة، ۱۴۱۹ق، ص۱۴۱و۱۴۲</ref><br /> | ||
عملیات استشهادی در میان عالمان [[اهل سنت]] نیز مورد اختلاف نظر است. از جمله [[یوسف قرضاوی]] معتقد است این عمل فقط برای فلسطینیها مجاز است و در غیر [[فلسطین]] شرعا جایز نیست. <ref>قرضاوی، فقه الجهاد، ۲۰۰۹م، ص۱۱۹۸ و ۱۱۹۹</ref><br /> | عملیات استشهادی در میان عالمان [[اهل سنت]] نیز مورد اختلاف نظر است. از جمله [[یوسف قرضاوی]] معتقد است این عمل فقط برای فلسطینیها مجاز است و در غیر [[فلسطین]] شرعا جایز نیست. <ref>قرضاوی، فقه الجهاد، ۲۰۰۹م، ص۱۱۹۸ و ۱۱۹۹</ref><br /> | ||
در مقابل عدهای دیگر از عالمان اهل سنت استفاده از عملیات استشهادی را در برابر دشمنان [[اسلام]] با ملاحظه شرایط انجام این [[جهاد]] جایز دانسته اند.<ref>ملامحمدعلی، مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت، ص۶۵ تا ۶۸</ref> | در مقابل عدهای دیگر از عالمان اهل سنت استفاده از عملیات استشهادی را در برابر دشمنان [[اسلام]] با ملاحظه شرایط انجام این [[جهاد]] جایز دانسته اند.<ref>ملامحمدعلی، مشروعیت عملیات استشهادی از دیدگاه فقهای معاصر شیعه و اهل سنت، ص۶۵ تا ۶۸</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس2}} | {{پانویس2}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* برجی، یعقوبعلی، ترور و دفاع مشروع، قم، هجرت، ۱۳۸۶ش. | * برجی، یعقوبعلی، ترور و دفاع مشروع، قم، هجرت، ۱۳۸۶ش. | ||