شیراز: تفاوت میان نسخه‌ها

شیراز (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۷ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۳۵

۲۳ بایت حذف‌شده ، ‏۷ مهٔ ۲۰۲۳

جز

بدون خلاصۀ ویرایش

دیداریویکی‌متن

Roohish

Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor

۶٬۰۳۵

ویرایش

@@ خط ۵۶: / خط ۵۶: @@
 آرامگاه [[سید علاء الدین حسین]] در شمال پل قدیمی دروازه اصفهان و نزدیک رودخانه خشک قرار دارد. این بنا یکی از بقعه‌هایی است که در روزگار گذشته، در بیرون از برج و باروی شهر شیراز قدیم قرار داشته است. بیشتر تاریخ نویسان، آن حضرت را فرزند حمزه فرزند [[امام موسی کاظم(ع)]] دانسته‌اند. گویا ایشان در اثر ستم حکومت عباسی به همراه شماری از نزدیکان و اعضای خانواده در [[سال ۲۲۰ هجری قمری]] به شیراز مهاجرت کرده و با هیزم شکنی و فروش آن، زندگی میکرد تا اینکه به دست مزدوران عباسی کشته شد.<ref>بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴)</ref>
-در زمان [[عضدالدوله]] دیلمی که علاقه زیادی به سادات علوی داشت، موقوفات زیادی به آرامگاه [[علی بن حمزه]] اختصاص داده شد. بعدها در زمان [[صفویه]]، زندیه و قاجاریه تعمیرات اساسی انجام گرفت و در حال حاضر به طرز نیکویی نگهداری میشود و بنا و محوطه زیبایی دارد.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ش.</ref>
+در زمان [[عضدالدوله]] دیلمی که علاقه زیادی به سادات علوی داشت، موقوفات زیادی به آرامگاه [[علی بن حمزه]] اختصاص داده شد. بعدها در زمان [[صفویه]]، زندیه و قاجاریه تعمیرات اساسی انجام گرفت و در حال حاضر به طرز نیکویی نگهداری می‌شود و بنا و محوطه زیبایی دارد.<ref>پایگاه اطلاع رسانی انجمن علمی بخش تاریخ دانشگاه شیراز، ۱۳۹۳ش.</ref>
 === آرامگاه امامزاده سید تاج الدین غریب===
-مردم این امامزاده را سید حاجی غریب مینامند. اسم او جعفر بن فضل بن جعفر بن علی بن ابی طالب است. چون آن جناب دو لقب داشته، مردم گمان کردهاند در محل مقبره وی دو نفر، یکی سید حاجی و دیگری محمد بن حسن مثنی مدفون هستند. این بقعه شریفه، محل [[استجابت دعا]]ست و مردم در منازعه و مرافعه به آن تربت رفته، [[سوگند|قسم]] میخورند. بقعه این امامزاده در کوچهای واقع در بازارچه دروازه کازرون شیراز قرار دارد.<ref>علی‌نقی بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴</ref>
+مردم این امامزاده را سید حاجی غریب مینامند. اسم او جعفر بن فضل بن جعفر بن علی بن ابی طالب است. چون آن جناب دو لقب داشته، مردم گمان کردهاند در محل مقبره وی دو نفر، یکی سید حاجی و دیگری محمد بن حسن مثنی مدفون هستند. این بقعه شریفه، محل [[استجابت دعا]]ست و مردم در منازعه و مرافعه به آن تربت رفته، [[سوگند|قسم]] می‌خورند. بقعه این امامزاده در کوچه‌ای واقع در بازارچه دروازه کازرون شیراز قرار دارد.<ref>بهروزی،شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴</ref>
 === آرامگاه بابا کوهی===
@@ خط ۱۱۹: / خط ۱۱۹: @@
 === عبدالله خفیف (شیخ کبیر)===
-ابو عبدالله شیخ محمدبن خفیف معروف به شیخ کبیر از بزرگان عرفا و دارای کرامات بسیار بوده است؛ علت شهرت او به خفیف این است که دارای روحی سبک، غذایی سبک و دنیایی سبک بوده است. شیخ علاوه بر ریاضت، عبادت در علم و دانش و فضیلت، مقامی شامخ نیز داشته و کتابهایی را تألیف کرده است. سعدی در مورد مقام و منزلت شیخ چنین گفته است:
+ابو عبدالله شیخ محمدبن خفیف معروف به شیخ کبیر از بزرگان عرفا و دارای کرامات بسیار بوده است؛ علت شهرت او به خفیف این است که دارای روحی سبک، غذایی سبک و دنیایی سبک بوده است. شیخ علاوه بر ریاضت، عبادت در علم و دانش و فضیلت، مقامی شامخ نیز داشته و کتاب‌هایی را تألیف کرده است. سعدی در مورد مقام و منزلت شیخ چنین گفته است:
 {{شعر2|به ذکر و فکر و عبادت به روح شیخ کبیر|به حق روز بهان و به حق پنج نماز}}
 ===سید عبدالحسین دستغیب ===
 {{اصلی|سید عبدالحسین دستغیب}}
-[[آیت الله]] سید عبدالحسین دستغیب در [[شب عاشورا|شب عاشورای]] ۱۲۹۲ شمسی در شیراز، در یک خانواده روحانی پای به عرصه وجود گذاشت. ولادت او در شب عاشورا، سبب گردید که به «عبدالحسین» مسمی شود. پدرش، سید محمد تقی فرزند میرزا هدایت الله، فقیه بود که به هنگام تولد فرزندش در کربلا بسر می‌برد. عبدالحسین در ۱۲ سالگی پدرش را از دست داد. خاندان دستغیب از خاندان‌های قدیمی استان فارس و شیراز است که سابقه‌ای ۸۰۰-۷۰۰ ساله و افراد مشهوری دارد. این خاندان با ۳۳ واسطه به [[امام سجاد(ع)]] می‌رسد.<ref>[http://www.aviny.com/occasion/Enghelab_Jang/Shohada_Mehrab/87/Dastgheib/bio.aspx زندگی‌نامه شهید آیت الله دستغیب]، سایت جامع شهید آوینی.</ref>
+[[آیت الله]] سید عبدالحسین دستغیب در [[شب عاشورا|شب عاشورای]] ۱۲۹۲ شمسی در شیراز، در یک خانواده روحانی پای به عرصه وجود گذاشت. ولادت او در شب عاشورا، سبب گردید که به «عبدالحسین» مسمی شود. پدرش، سید محمد تقی فرزند میرزا هدایت الله، فقیه بود که به هنگام تولد فرزندش در کربلا بسر می‌برد. او در ۱۲ سالگی پدرش را از دست داد. خاندان دستغیب از خاندان‌های قدیمی استان فارس و شیراز است که سابقه‌ای ۸۰۰-۷۰۰ ساله و افراد مشهوری دارد. این خاندان با ۳۳ واسطه به [[امام سجاد(ع)]] می‌رسد.<ref>[http://www.aviny.com/occasion/Enghelab_Jang/Shohada_Mehrab/87/Dastgheib/bio.aspx زندگی‌نامه شهید آیت الله دستغیب]، سایت جامع شهید آوینی.</ref>
 ==مساجد بزرگ==
@@ خط ۱۳۳: / خط ۱۳۳: @@
 [[پرونده:Masjed shiraz.jpg|بندانگشتی|350px|مسجد نصیرالملک شیراز]]
 {{اصلی|مسجد نصیرالملک}}
-این مسجد در دوران [[قاجاریه]]، سال ۱۲۹۳ قمری توسط حسن‌علی نصیرالملک ساخته شد و حیاط وسیع با حوض بزرگ در وسط آن دارد. در سمت شمال حیاط طاق مروارید، در سمت شرق شبستان با هفت ستون سنگی، در سمت جنوب دو گلدسته و در سمت غرب شبستان اصلی قرار دارد که دارای دریچه‌های با شیشه‌های رنگی است.<ref>بهمن کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴).</ref>
+این مسجد در دوران [[قاجاریه]]، سال ۱۲۹۳ قمری توسط حسن‌علی نصیرالملک ساخته شد و حیاط وسیع با حوض بزرگ در وسط آن دارد. در سمت شمال حیاط طاق مروارید، در سمت شرق شبستان با هفت ستون سنگی، در سمت جنوب دو گلدسته و در سمت غرب شبستان اصلی قرار دارد که دارای دریچه‌های با شیشه‌های رنگی است.<ref>کریمی، راهنمای آثار تاریخی شیراز، ۱۳۲۷(چاپ دوّم ۱۳۴۴).</ref>
 کاشی‌کاری و مُقرنس کاری بسیاری در این مسجد به‌کار رفته است. مسجد دارای صحن وسیعی می‌باشد که در سمت شمال آن قرار دارد. درِ ورودی دارای طاق نمایی بزرگ است که سقف آن با کاشی‌های رنگارنگ تزیین شده است. مسجد دارای دو شبستان شرقی و غربی است. شبستان غربی پوشش آجری دارد و تزیینات بیشتری دارد. طاق این شبستان روی ستون‌ها سنگی و با طرح مارپیچ روی آن در دو ردیف شش‌تایی و به تعداد ۱۲ عدد به نیت ۱۲ امام قرار گرفته است.در سمت شمالی مسجد طاق نمایی به نام طاق مروارید وجود دارد که تمام سقف داخل و بیرون آن کاشی کاری رنگارنگ شده است و روی آن آیات قرآنی نوشته شده است. در دو طرف این طاق‌نما ۲ طاق کوچکتر نیز وجود دارد.<ref>بهروزی، شهر شیراز یا خال رخ هفت کشور، ۱۳۴۴ش.</ref>
@@ خط ۱۴۵: / خط ۱۴۶: @@
 این بنا نزدیک امامزاده شاه‌چراغ واقع است. بنای اولیه این مسجد در بین سال‌های ۵۹۷ تا ۶۱۵ق توسط اتابک سعد بن زنگی، حاکم فارس ساخته شده و در دوره‌های مختلف، بازسازی‌ها، تعمیرات و تزیینات زیادی در آن صورت گرفته؛ به نحوی که از بنای اتابکی آثار قابل توجهی بر جای نمانده و بنا صورت تازه‌ای به خود گرفته است.<ref>[https://shiraz.ir/ وب‌سایت شهرداری شیراز.]</ref>
-این مسجد در گذشته به اتابکی شهرت داشته؛ اما با توجه به بازسازی‌های صورت گرفته- در مقابل مسجد عتیق شیراز- مسجد نو نامیده شده است. از جمله بازسازی‌ها و تعمیرات مسجد که در طول دوره‌های مختلف صورت گرفته، می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد : در سال ۹۹۵ ه-. ق، خواجه سعدالدین شیرازی معروف به شاه نوازخان- وزیر دکن هندوستان – و در سال ۱۱۸۳ ه-. ق، صادق خان، برادر کریم خان زند، مسجد را تجدید و تعمیر کردند. در سال ۱۲۶۹ ه-. ق، مسجد در اثر زلزله آسیب کلی دید؛ به طوری که جز طاق بزرگ رو به مغرب و کریاس متصل به آن و شبستان پشت به قبله، بقیه خراب شدند و بین سال‌های ۱۲۷۱ تا ۱۲۷۳ توسط حاجی میرزا علی اکبر قوام الملک شیرازی بازسازی گردید. در سال ۱۳۰۱ ه-. ق، شبستان معروف به مقصودیه خراب شد که آن هم توسط فتحعلی خان – پسر میرزا علی اکبر قوام الملک – دوباره ساخته شد. در سال ۱۳۵۰ه-.ق، معین الشریعه واعظ اصطهباناتی، از طرف حاجی محمد باقر بهبهانی، مسجد را تعمیر و سردر آن را که به کلی خراب شده بود، ازنو بنیاد کرد. در دوره‌های اخیر، ازطرف اداره باستان شناسی، تعمیرات و مرمت‌های ضروری در بنای مسجد صورت گرفته است.<ref>همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳ش.</ref> <ref>[https://shiraz.ir/ وب‌سایت شهرداری شیراز.]</ref>
+این مسجد در گذشته به اتابکی شهرت داشته؛ اما با توجه به بازسازی‌های صورت گرفته- در مقابل مسجد عتیق شیراز- مسجد نو نامیده شده است. از جمله بازسازی‌ها و تعمیرات مسجد که در طول دوره‌های مختلف صورت گرفته، می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد : در سال ۹۹۵ق، خواجه سعدالدین شیرازی معروف به شاه نوازخان- وزیر دکن هندوستان – و در سال ۱۱۸۳ ه-. ق، صادق خان، برادر کریم خان زند، مسجد را تجدید و تعمیر کردند. در سال ۱۲۶۹ق، مسجد در اثر زلزله آسیب کلی دید؛ به طوری که جز طاق بزرگ رو به مغرب و کریاس متصل به آن و شبستان پشت به قبله، بقیه خراب شدند و بین سال‌های ۱۲۷۱ تا ۱۲۷۳ق توسط حاجی میرزا علی اکبر قوام الملک شیرازی بازسازی گردید. در سال ۱۳۰۱ ه-. ق، شبستان معروف به مقصودیه خراب شد که آن هم توسط فتحعلی خان – پسر میرزا علی اکبر قوام الملک – دوباره ساخته شد. در سال ۱۳۵۰ق، معین الشریعه واعظ اصطهباناتی، از طرف حاجی محمد باقر بهبهانی، مسجد را تعمیر و سردر آن را که به کلی خراب شده بود، ازنو بنیاد کرد. در دوره‌های اخیر، ازطرف اداره باستان شناسی، تعمیرات و مرمت‌های ضروری در بنای مسجد صورت گرفته است.<ref>همایونی، گوشه‌هایی از آداب و رسوم مردم شیراز، ۱۳۵۳ش.</ref> <ref>[https://shiraz.ir/ وب‌سایت شهرداری شیراز.]</ref>
 == مدارس علمیه==
@@ خط ۱۶۰: / خط ۱۶۱: @@
 === مدرسه خان===
 مدرسه خان از جمله بناهای مدارس معروف و بزرگ علوم فقهی دوران صفویه می‌باشد که در محله اسحاق بیگ شیراز واقع گردیده است ؛ این بنا به همت‌الله وردی‌خان افشار والی شیراز و سپه‌سالار شاه عباس صفوی بنا گذاشته شد، پس از مرگ ایشان پسرش سردار نامی ایران، امام قلی خان در سال ۱۰۲۴ق کار بنا را به اتمام رسانده، زیر بنای این محل که به سبک بناهای درون‌گرا ساخته شده ۷۶۸۶ متر مربع می‌باشد که در زمینی به مساحت ۵۰۰۳ متر مربع در دو طبقه بنا گردیده است، این بنا دارای یکصد حجره جهت اسکان طلاب بوده که در حال حاضر هفتاد هجره به جای مانده و نیز صحن مدرسه با یک حوض هشت گوش در مرکز و ۴ باغچه در چهار طرف آن به همراه درختان نارنج و نخل مزین گردیده است، طول صحن ۵۱ متر و عرض آن ۴۵ متر می‌باشد.
-در زمان ساخت و تا عصر زندیه در طرفین جبهه غربی مدرسه دو گلدسته بلند آجری با تزیینات و کاشی کاری مفصلی وجود داشته که به دلیل مسلط بودن بر ارگ حکومتی کریم خان زند ویران گردیده است، کاشی‌کاری‌های سقف مدرسه مثل [[مسجد شیخ لطف‌الله]] در اصفهان می‌باشد، در حاشیه سقف آیات قرآنی با خط ثلث عالی وجود دارد که در کتیبه آن به سال ۱۰۲۴ق نگاشته شده، بالای دالان، تالار وسیعی است که روزگاری [[ملاصدرا]] ملقب به صدرالمتألهین فلسفه اشراق در آن تدریس می‌کرده است.
+در زمان ساخت و تا عصر زندیه در طرفین جبهه غربی مدرسه دو گلدسته بلند آجری با تزیینات و کاشی‌کاری مفصلی وجود داشته که به دلیل مسلط بودن بر ارگ حکومتی کریم خان زند ویران گردیده است، کاشی‌کاری‌های سقف مدرسه مثل [[مسجد شیخ لطف‌الله]] در اصفهان می‌باشد، در حاشیه سقف آیات قرآنی با خط ثلث عالی وجود دارد که در کتیبه آن به سال ۱۰۲۴ق نگاشته شده، بالای دالان، تالار وسیعی است که روزگاری [[ملاصدرا]] ملقب به صدرالمتألهین فلسفه اشراق در آن تدریس می‌کرده است.
 عمر مدرسه تاریخی خان را به دوره صفویه نسبت می‌دهند. یعنی روزگار حکومت شاه عباس اول که الله وردی خان، والی فارس تصمیم به ساخت این بنا گرفت و در نهایت، در دوره والی گری فرزندش امامقلی خان (۱۰۲۲ تا ۱۰۴۱ق) ساخت آن به پایان رسید.
-یکی از دلایل شهرت این مدرسه آن است که ملاصدرا سال‌ها در آن به تدریس فلسفه و علوم اسلامی می‌پرداخت و درست از همین زمان به بعد، این مدرسه به عنوان یکی از مهمترین مراکز علمی ایران مطرح شد. اما شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که مهم‌ترین ویژگی مدرسه خان به‌کارگیری اعداد مقدس در ساخت آن است. به این ترتیب که مدرسه دارای پنج مَدرَس (محل تدریس) به نیت عدد مقدس پنج تن(ع) است که یکی از این مدرس‌ها متعلق به ملاصدرا و چهار مدرس دیگر برای سایرین بود. علاوه بر این، مجموعه دو اتاق موجود در این مدرسه در کنار اتاق‌های درس خارج، در جمع عدد ۱۴ را تشکیل می‌دهند. این انتخاب اعداد و ارقام در ساخت بنا اتفاقی نبوده و با برنامه ریزی قبلی صورت گرفته است.<ref>http://www.shiraz.ir وب سایت شهرداری شیراز</ref>
+یکی از دلایل شهرت این مدرسه آن است که ملاصدرا سال‌ها در آن به تدریس فلسفه و علوم اسلامی می‌پرداخت و درست از همین زمان به بعد، این مدرسه به عنوان یکی از مهمترین مراکز علمی ایران مطرح شد. اما شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید که مهم‌ترین ویژگی مدرسه خان به‌کارگیری اعداد مقدس در ساخت آن است. به این ترتیب که مدرسه دارای پنج مَدرَس (محل تدریس) به نیت عدد مقدس پنج تن(ع) است که یکی از این مدرس‌ها متعلق به ملاصدرا و چهار مدرس دیگر برای سایرین بود. علاوه بر این، مجموعه دو اتاق موجود در این مدرسه در کنار اتاق‌های درس خارج، در جمع عدد ۱۴ را تشکیل می‌دهند. این انتخاب اعداد و ارقام در ساخت بنا اتفاقی نبوده و با برنامه‌ریزی قبلی صورت گرفته است.</ref> <ref>[https://shiraz.ir/ وب‌سایت شهرداری شیراز.]</ref>
 ==جستارهای وابسته==
 *[[کتابخانه شاه‌چراغ]]