پرش به محتوا

غیرت: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۸۷ بایت حذف‌شده ،  ‏۱۱ مهٔ ۲۰۱۹
جز
اصلاح لینک‌ها
جز (اصلاح لینک‌ها)
خط ۱: خط ۱:
{{اخلاق-عمودی}}
{{اخلاق-عمودی}}
'''غیرت''' به معنای حمیت و غضب، صفتی است [[اخلاق|اخلاقی]] که انسان را به دفاع از [[دین]] و آیین، [[آبرو]] و ناموس، مال و [[وطن]] خود برمی‌انگیزد و از شجاعت، بزرگ منشی و قوت نفس انسان سرچشمه می‌گیرد. واژه غیرت به صورت مستقیم در [[قرآن]] ذکر نشده اما برخی [[آیات]] به صورت ضمنی به آن اشاره دارد. غیرت در [[روایات]] زیادی بکار رفته و از مضمون آنها برمی‌آید که غیرت ریشه در [[فطرت]] آدمی دارد و انسان، غیور آفریده شده است. غیرت از جمله فضائل اخلاقی است که صاحب نظران در مورد آن به بخث پرداخته‌اند و بر انواع مختلفی از جمله دینی، ملی و ناموسی تقسیم می‌شود. برای غیرت آثاری مانند تکلمیل [[دین]]، عفت و پاکدامنی، تامین امینت اخلاقی جامعه، مدیریت صحیح خانواده و ... ذکر شده است. برای بی‌غیرتی دلائلی از جمله اختلاط محرم و نامحرم، نگاه به نامحرم و خوردن گوشت خوک ذکر شده است. در روایات از زیاده‌روی در غیرت نهی شده و میان آن و [[تعصب]] و [[حسد]] تفاوت گذاشته شده است. غیرت در مسائل [[فقه|فقهی]] و حقوقی نیز کاربرد پیدا کرده و در اشعار فارسی در مدح آن سروده‌هایی وارد شده است.
'''غیرَت'''، فضیلتی اخلاقی است که انسان را به دفاع از ناموس و خانواده، دین و آیین، و همچنین مال و وطن وامی‌دارد. بر اساس روایات، غیرتمندی از [[صفات خداوند]] بیان شده است. چنانکه [[ملااحمد نراقی]] در کتاب [[معراج السعادة]] گفته است، مؤمنان نباید از خانواده خود غافل باشند و درباره امری که عاقبت آن به فساد منجر می‌شود، نباید اهمال کنند. وی همچنین مقابله با [[بدعت]] در دین و اجرای [[امر به معروف و نهی از منکر]] را از مصادیق غیرت دانسته است.
 
در روایات شیعه، آثار و فوایدی برای غیرت ذکر شده است؛ از جمله عفت و پاکدامنی، جلوگیری از فساد و ثبات خانواده. برخی از علت‌های ایجاد بی‌غیرتی، چنانکه در روایات آمده است، عبارتند از: اختلاط محرم و [[نامحرم]]، موسیقی حرام، نگاه به نامحرم و شرابخواری. در روایتی از [[امام علی(ع)]] افراط در غیرت‌ورزی، می‌تواند نتیجه معکوس داشته و موجب فساد شود.
 
==مفهوم شناسی==
==مفهوم شناسی==
غیرت در فرهنگ اسلامی، به عنوان یک فضیلت مهم اخلاقی بیان شده،<ref>نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۲۶۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۸۰.</ref> و به معنای دفاع شدید از دین و آیین، آبرو و ناموس، مال و سرزمین است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۸۰ش، ج۳، ص۴۳۱.</ref>
غیرت در فرهنگ اسلامی، به عنوان یک فضیلت مهم اخلاقی بیان شده،<ref>نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۱ش، ج۱، ص۲۶۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۴، ص۲۸۰.</ref> که انسان را به دفاع شدید از آبرو و ناموس، دین و آیین، مال و سرزمین وامی‌دارد.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۸۰ش، ج۳، ص۴۳۱.</ref>


واژه غیرت در [[قرآن کریم]] به صورت مستقیم به‌کار نرفته است، ولی [[ناصر مکارم شیرازی]] از مراجع تقلید شیعه و مفسر قرآن، [[آیه|آیات]] ۶۰ تا ۶۲ [[سوره احزاب]]<ref>لَئن لَم ینَتهِ المُنافِقُونَ و الّذین فی قلوبهم مَرَضٌ و الُمُرْجِفُونَ فی المدینة لَنغفرینَّکَ بِهِم ثُمَّ لایجارونَکَ فیها اِلاّ قلیلاً مَلعُونینَ اَینَما ثَقفوا اُخِذُوا و قُتّلِوُا تقتیلاً سُنَّةَ اللهِ فی الّذین خَلَوا مِن قَبلُ و لَن تَجِدَ لِسُنَّةِ الله تبدیلاً.</ref> را بیان کنندهٔ مفهوم غیرت دانسته است؛ چرا که منافقان شایعه‌پراکن، کسانی که مزاحم زنان مسلمان می‌شوند، و شایعه‌پراکنان علیه زنان باایمان را تهدید به مجازات شدید، تبعید و قتل کرده است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۴۳۳و۴۳۴.</ref>
واژه غیرت در [[قرآن کریم]] به صورت مستقیم به‌کار نرفته است، ولی [[ناصر مکارم شیرازی]] از مراجع تقلید شیعه و مفسر قرآن، [[آیه|آیات]] ۶۰ تا ۶۲ [[سوره احزاب]]<ref>لَئن لَم ینَتهِ المُنافِقُونَ و الّذین فی قلوبهم مَرَضٌ و الُمُرْجِفُونَ فی المدینة لَنغفرینَّکَ بِهِم ثُمَّ لایجارونَکَ فیها اِلاّ قلیلاً مَلعُونینَ اَینَما ثَقفوا اُخِذُوا و قُتّلِوُا تقتیلاً سُنَّةَ اللهِ فی الّذین خَلَوا مِن قَبلُ و لَن تَجِدَ لِسُنَّةِ الله تبدیلاً.</ref> را بیان کنندهٔ مفهوم غیرت دانسته است؛ چرا که منافقان شایعه‌پراکن، کسانی که مزاحم زنان مسلمان می‌شوند، و شایعه‌پراکنان علیه زنان باایمان را تهدید به مجازات شدید، تبعید و قتل کرده است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۸۶ش، ص۴۳۳و۴۳۴.</ref>
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[پیامبر]](ع): {{حدیث|اَلا وَ اِنَّ اللهَ حَرَّمَ الْحَرامَ وَ حَدَّ الحُدودَ وَ‌ ما اَحَدٌ اَغْیرَ مِنَ اللهِ وَ مِنْ غَیرَتِهِ حَرَّمَ الْفواحِشَ.|ترجمه=آگاه باشید که خداوند، محرمات را حرام و حدود را وضع کرد و هیچ کس غیورتر از خدا نیست که از روی غیرت، زشتی‌ها را حرام کرده است.}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small>[[بحارالانوار]]، ج۷۳، ص:۳۳۲</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px| اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = [[پیامبر]](ع): {{حدیث|اَلا وَ اِنَّ اللهَ حَرَّمَ الْحَرامَ وَ حَدَّ الحُدودَ وَ‌ ما اَحَدٌ اَغْیرَ مِنَ اللهِ وَ مِنْ غَیرَتِهِ حَرَّمَ الْفواحِشَ.|ترجمه=آگاه باشید که خداوند، محرمات را حرام و حدود را وضع کرد و هیچ کس غیورتر از خدا نیست که از روی غیرت، زشتی‌ها را حرام کرده است.}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small>[[بحارالانوار]]، ج۷۳، ص:۳۳۲</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۵۰px| اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه =#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}


بنابر [[روایات]] [[شیعه]]، غیرتمندی از صفات [[خداوند]] است و خداوند بی‌غیرتی را نمی‌پسندد.<ref>کلینی، اصول کافی، ۱۴۰۱، ج۸، ص۳۷۲.</ref> غیرت در روایات مذکور، همراه با کرامت و عزت آمده است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، حکمت ۳۰۵، ص۵۲۹.</ref> بر اساس برخی روایات، مردان بی‌غیرت [[لعن|ملعون]] هستند،<ref>شیخ حرعاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۱۴ق، ج۲۰، ص۲۳۵.</ref>
بنابر [[روایات]] [[شیعه]]، غیرتمندی از صفات [[خداوند]] است و خداوند بی‌غیرتی را نمی‌پسندد.<ref>کلینی، اصول کافی، ۱۴۰۱، ج۸، ص۳۷۲.</ref> غیرت در روایات مذکور، همراه با کرامت و عزت آمده است.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، حکمت ۳۰۵، ص۵۲۹.</ref> بر اساس برخی روایات، مردان بی‌غیرت [[لعن|ملعون]] هستند.<ref>شیخ حرعاملی، وسایل الشیعه، ۱۴۱۴ق، ج۲۰، ص۲۳۵.</ref>


==انواع و مصادیق==
==انواع و مصادیق==
۳۸۶

ویرایش