جعل حدیث: تفاوت میان نسخه‌ها

به‌گفته احمد پاکتچی، در اواخر قرن پنجم آثاری درباره احادیث ساختگی و وضع حدیث نوشته شد؛ هرچند استفاده از اتهام صریح جعل حدیث در ارزیابی‌های رجالی [[شیعه]] به اوایل قرن چهارم قمری باز می‌گردد و نمونه‌های آن در اظهارنظرهای [[ابن عقده|ابن‌عقده]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به علامه حلی، رجال، ۱۴۰۲ق، ص۲۱۴.</ref> و [[ابن ولید|ابن‌ولید]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به نجاشی، رجال، ۱۳۶۵ش، ص۳۳۸؛ علامه حلی، رجال، ۱۴۰۲ق، ص۲۵۵.</ref> و در قرن پنجم نزد [[ابن غضائری|ابن‌غضائری]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به علامه حلی، رجال، ۱۴۰ق، ص۲۱۴.</ref> دیده می‌شود. همچنین به‌گفته وی در حوزه حدیثِ [[اهل‌سنت]]، نخستین بار [[رجال|رجالیان]] مکتب بغداد، از نسبت جعل حدیث در ارزیابی‌های خود بهره گرفتند.<ref> پاکتچی، «حدیث»، ص۲۶۰.</ref>

* '''کم‌رنگ‌کردن [[فضایل امام علی(ع)]]''': گفته‌اند بیشترین کسی که علیه او حدیث جعل شد، [[امام علی(ع)]] بود.<ref>امینی، الغدیر، ۱۴۱۶ق، ج۸، ص۵۵-۵۶.</ref> [[ابن ابی‌الحدید معتزلی|ابن‌ابی‌الحدید معتزلی]] در [[شرح نهج البلاغه (ابن ابی‌الحدید)|شرح نهج البلاغه]] از [[ابوجعفر اسکافی|ابوجعفر اِسکافی]] متکلم [[معتزله|معتزلیِ]] قرن سوم قمری نقل کرده که [[معاویه]] گروهی از [[صحابه]] و [[تابعین]] را مأمور کرده بود که احادیثی در نکوهش امام علی(ع) جعل کنند.<ref>ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج‌البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۶۳.</ref> به‌گفته او معاویه در نامه‌ای از کارگزارانش خواست از مردم بخواهند كه روایاتی در فضیلت صحابه و [[خلفای سه‌گانه]] جعل كنند تا اینکه در فضيلت حضرت علی(ع) حديثى نباشد، مگر اينكه روايتى همانند آن در فضل خلفاى نخستين و صحابه بياورند يا ضد و مخالف آن را نقل كنند.<ref> ابن‌ابی‌الحدید، شرح نهج البلاغه، ۱۴۰۴ق، ج۱۱، ص۴۵.</ref>

درباره جعل حدیث آثاری نوشته شده است که بیشترشان به جمع‌آوری احادیث جعلی و معرفی جعل‌کنندگان اختصاص دارد.  کتاب الموضوعات ابن‌جوزی (درگذشت ۵۹۷ق)، الئالی المصنوعة فی الاحادیث الموضوعه اثر جلال الدین سیوطی (درگذشت ۹۱۱ق)، [[الاخبار الدخیلة (کتاب)|اَلْاَخْبارُ الدَّخیلَة]] شیخ محمدتقی شوشتری (درگذشت ۱۳۷۴ش)، الموضوعات فی الآثار و الأخبار  [[سید هاشم معروف الحسنی]] و یکصد و پنجاه صحابه ساختگی [[سید مرتضی عسکری]] (۱۲۹۳-۱۳۸۶ش) از جمله این آثار است.