محقق کرکی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''علی بن حسین بن عبدالعالی کَرَکی جبل عامِلی''' معروف به '''محقق ثانی''' و '''محقّق کَرَکی''' (م. ۹۴۰ق.)، از فقها و علمای مشهور [[شیعه]]  عصر [[صفویه|صفوی]]  که از وطن خود، [[جبل عامل]] مهاجرت کرد و ابتدا به [[عراق]] رفت و سپس در پی دعوت [[شاه اسماعیل صفوی]] به [[ایران]] آمد و در تبلیغ و ترویج [[تشیع|تشیع]]، در ایران نقش مهمی را بر عهده گرفت. محقق ثانی، در  در فقه استدلالی چیره بود و آثار فقهی‌اش با اقبال خاص فقیهان بعدی مواجه گشت. کتاب [[جامع المقاصد فی شرح القواعد]] از او است و بدین رو، وی را«صاحب جامع المقاصد» می‌گویند. محقق ثانی در درباره  [[ولایت فقیه]] نظرات قابل توجهی دارد.

==تولد و وفات==

محقق کرکی در روستای کرکِ نوح<ref>کَرَک نوح، در منتهی الیه جنوب کوههای [[لبنان]] واقع است و از آنجا که منسوب بـه [[حـضـرت نوح(ع)]] است. آن را کرک نوح می­‌خوانند. این شهر، دارای حوزه علمیه بوده که از قرن نهم هجری آوازه بلندی داشت و در قـرن دهم هجری اوج شکوفائی خود را طی می‌کرد زیرا علمای بسیاری از این حوزه برخاسته‌اند. اکـثـر مـهـاجـریـن عـصـر صفوی از علمای جبل عامل به ایران از مجتهدین کرک نوح بودند. (نقل از سایت مرکز جهانی اطلاع رسانی آل البیت و سایت فارس نیوز http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13911127000443).</ref> [[جبل عامل]] در لبنان به سال ۸۶۵ یا ۸۷۰ق متولد شد. پدرش نام وی را «‌علی‌» گذاشت و «‌نور الدین‌» لقب گرفت. او در  ۷۵ سالگی به سال ۹۴۰ق. در [[نجف اشرف]] از دنیا رفت و پیکرش را در جوار مرقد [[علی(ع) |امیرالمؤمنین(ع)]] به خاک سپردند.<br />

#[[زین الدین جعفر بن حسام عاملی]]

#[[شمس الدین محمد بن احمد صهیونی]]

===اساتید اهل سنت ===

#ابی یحیی زکریا انصاری (متوفی ۹۲۶ق)

#کمال الدین ابراهیم بن محمد بن ابی شریف قرشی (متوفی ۹۲۳ق) <ref>المهاجره العاملیه، جعفر مهاجر، ص۱۲۱-۱۲۲.</ref>

==شاگردان==

{{ستون-شروع}}

#[[قاضی صفی الدین عیسی]]

#[[حسین بن محمد بن مکی]]<ref>حر عاملی، امل الآمل ج۲، ص۱۴۹و ص۲۵۴؛ دوانی، علی، مفاخر اسلام، ج۴، ص۴۳۴؛ مجموعه رسائل محقق کرکی (۱ ـ ۳)، تحقیق شیخ محمد حسّون ج۱، ص۳۳.</ref>

{{پایان}}

==هجرت به ایران==

درگیری حکومت [[عثمانی]] با [[صفویه]] و فشار و سخت گیری بر شیعیان در ممالک تحت سلطه عثمانی موجب هجرت علماء و بزرگان به سوی ایران شد. محقق کرکی  از دانشمندانی بود که در دهه دوم قرن دهم هجری به احتمال با دعوت [[شاه اسماعیل]] به ایران آمد<ref>جعفریان، رسول، صفویه از ظهور تا زوال، ص۹۸.</ref> و ۱۵ سال  ماند.  [[جنگ چالدران]] و عدم توجه شاه اسماعیل به امور سیاسی و فرهنگی و موقعیت علمای دربار سبب شد تا محقق کرکی به عراق برود.<ref>پور امینی، محمد باقر، صفویان نماد اقتدار ایران، ص۱۱۶.</ref>

==خدمات دینی و اجتماعی محقق کرکی==

محقق در ایران با حمایت صفویان در ترویج [[تشیع]] بسیار کوشید. عمده فعالیتهای او تبلیغ و ترویج تشیع و آموزه‌های شیعی و تقویت و تاسیس مراکز علوم دینی شیعی و نهی از منکر و زدودن جامعه ایران از مظاهر منافی شرع اسلام بوده است. محقق ثانی تلاشی نیز در اصلاح روش صوفیانه صفویان داشته است.<ref>آشنایی با علوم اسلامی، شهید مطهری، چاپ جامعه مدرسین، ۱۳۶۲ ش.</ref>گویا به فتوای او بود که حکومت صفوی برخی مراکز ِ اعمال منافی شرع اسلام را برچید و تعطیل کرد.<ref>موسوی مدرس بهبهانی، سید علی، حکیم استرآباد (میرداماد)، ص۱۱ و ۱۲.</ref><br />

در آن روزگار،  بسیاری از مردم از مسائل مذهب جعفری و قوانین آن اطلاعی نداشتند و [[شیعیان]] از دستورات دینی خود بی‌خبر بودند. از کتب فقه [[امامیه]] چیزی در دست نبود و فقط جلد اول [[قواعد (کتاب) |قواعد]] [[علامه حلی]] بود که از روی آن تعلیم و تعلم مسائل دینی صورت می‌گرفت.<ref>دوانی، علی، مفاخر اسلام، ج۴، ص۴۴۰.</ref> محقق کرکی بر غنای حوزه‌ها و علوم دینی افزود و در ترویج دانش اهل بیت کوشید. آثاری که در قواعد و رسائل دینی، اخلاقی و عبادی نگاشته، بدین رو بوده است. گفته اند با کوشش محقق کرکی عبارت «‌أشهد ان علیاً ولی الله» و «‌حی علی خیرالعمل» باری دیگر به [[اذان]] ضمیمه و بر مأذنه‌ها گفته شد.<ref>روملو، حسن بیک، احسن التواریخ، ص۸۵.</ref>

:: «‌''فقها و دانشمندان امامیه اتفاق کرده‌اند که فقیه عادل امین که جامع شرایط فتوی باشد ـ فقیهی که از او به مجتهد در احکام شرعی تعبیر می‌شود، نایب امامان شیعه است ـ در حال غیبت در تمام آن چه که یک امام در راستای حکومت می‌تواند انجام دهد و البته عده‌ای از اصحاب کشتن و جاری کردن حد را استثنا کرده‌اند'' ».<ref>جعفریان، رسول، دین و سیاست در دوره صفوی، ص۳۲؛ ص۳۱۲.</ref>

==پانویس==

{{پانویس|اندازه=ریز|3}}

==منابع==

{{ستون-شروع}}