حلال‌گوشت: تفاوت میان نسخه‌ها
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها) جز ←مفهوم‌شناسی |
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مقاله توصیفی فقهی}} | {{مقاله توصیفی فقهی}} | ||
'''حلال‌گوشت''' | '''حلال‌گوشت''' حیوانی که به‌لحاظ فقهی، خوردن گوشتش جایز است. در هر یک از انواع سه‌گانه حیوانات خشکی، آبزیان و پرندگان، حیوانات حلال‌گوشت وجود دارد. شرط حلال‌بودن خوردن گوشت حلال‌گوشت [[تذکیه]] است. طبق فتوای فقیهان، خوردن برخی از اجزای آن، هرچند تذکیه شده باشند، حرام است؛ مانند خون، طحال، آلت تناسلی نر و دنبلان یا بیضه. | ||
به‌فتوای فقیهان، استفاده از مواد فراوری‌شده از اجزای حیوانات حلال‌گوشتِ تذکیه‌شده، مانند روغن، پماد و چرم و استفاده از آنها در نماز، جایز است. | |||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
نسخهٔ ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۲۲
 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
حلال‌گوشت حیوانی که به‌لحاظ فقهی، خوردن گوشتش جایز است. در هر یک از انواع سه‌گانه حیوانات خشکی، آبزیان و پرندگان، حیوانات حلال‌گوشت وجود دارد. شرط حلال‌بودن خوردن گوشت حلال‌گوشت تذکیه است. طبق فتوای فقیهان، خوردن برخی از اجزای آن، هرچند تذکیه شده باشند، حرام است؛ مانند خون، طحال، آلت تناسلی نر و دنبلان یا بیضه.
به‌فتوای فقیهان، استفاده از مواد فراوری‌شده از اجزای حیوانات حلال‌گوشتِ تذکیه‌شده، مانند روغن، پماد و چرم و استفاده از آنها در نماز، جایز است.
مفهوم‌شناسی
در فقه، حیوانات به حلال‌گوشت و حرام‌گوشت تقسیم می‌شوند.[۱] حلال‌گوشت‌ها آنها هستند که خوردن اجزایشان، پس از تذکیه، جایز است.[۲]
در کتاب‌های فقهی، از احکام حیوانات حلال‌گوشت در ابواب فقهی‌ای چون طهارت،[۳] نماز،[۴] صید[۵] و ذبح[۶] بحث می‌شود.
حیوانات حلال‌گوشت
بر پایه فقه شیعه، از میان انواع سه‌گانه حیوانات خشکی، دریایی و پرندگان، حیوانات زیر حلال‌گوشت‌اند:
- حیوانات خشکی: از میان حیوانات خشکی، چهارپایانی نظیر گوسفند، بز، گاو، شتر، آهو، غزال، گوزن، گورخر و بز کوهی حلال دانسته شده است.[۷] گوشت اسب، قاطر و خر اهلی هم حلال است؛ اما خوردن گوشتشان مکروه است.[۸]
- جانوران دریایی: ماهیان پولک‌دار و میگو حلال‌گوشت‌اند و بقیه آبزیان در زمره حیوانات حرام‌گوشت قرار دارند.[۹]
- پرندگان: پرندگانی که یکی از چهار ویژگی داشتن چینه‌دان، سنگ‌دان، خارِ پشت پا، بال‌زدن پی‌درپی را داشته باشند، حلال‌گوشت هستند؛[۱۰] مانند مرغ خانگی، بوقلمون، گنجشک، کبوتر، مرغابی، کبک، تیهو، بلبل و شترمرغ.[۱۱] گوشت هدهد،[۱۲] چلچله و پرستو هم حلال، اما خوردنش مکروه است.[۱۳]
اجزای حرام حیوانات حلال‌گوشت
فقیهان برخی اجزای حیوانات حلال‌گوشت را، هرچند تذکیه شده باشند حرام شمرده‌اند؛[۱۴] مانند خون، طحال، آلت تناسلی نر و دنبلان یا بیضه.[۱۵]
کاربرد غیر خوراکی
در منابع فقهی شیعه، محصولات فراوری‌شده از اجزای حیوانات حلال‌گوشت، پاک و استفاده از آنها جایز است.[۱۶] با این حال، حیوانات حلال‌گوشتِ دارای خون جهنده که بدون تذکیه مرده باشند، نجس هستند و استفاده از چرمشان در نماز ممنوع است.[۱۷]
دارو و مواد آرایشی
روغن، صابون و ژلاتینِ فرآوری‌شده از حیوانات حلال‌گوشتِ تذکیه‌شده پاک و استفاده آن در نماز صحیح است. برخی مراجع شیعه، به کارگیری روغن و ژلاتین حیوانات حلال‌گوشت تذکیه‌نشده و حرام‌گوشت را در مصارف دارویی نظیر پماد و کرم‌ها نیز جایز می‌دانند. اگرچه درباره حیوانات حرام‌گوشت، معتقد به شستن مواد آرایشی و بهداشتی از بدن برای نماز شده‌اند.[۱۸]
مواد فراوری‌شده از حیوانات مشکوک
محصولاتی نظیر کیف، کفش و پوشاک چرمی در صورتی که مشخص نیست از حیوان تذکیه شده تولید شده، در صورتی که در بازار غیرمسلمانان تولید و عرضه می‌شود، نیاز است حلال‌گوشت بودن و تذکیه آن احراز شود.[۱۹]
اما اگر در بازار سرزمین‌های اسلامی، تولید و عرضه می‌شود، پوست و چرم حاصل از آن پاک و استفاده از آن در نماز جایز است.[۲۰]
نظارت شرعی برای احراز حلال‌گوشت بودن
در ایران و برخی دیگر از کشورهای اسلامی، برای احراز حلال بودن گوشت‌های مصرفی، کارشناسان امور ذبح و صید شرعی حیوانات، بر فرایند کشتار و صید حیوانات حلال‌گوشت نظارت می‌کنند.[۲۱] در ایران، بر اساس اصل ۱۲۳ قانون اساسی، قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید در سال ۱۳۸۷ش به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.[۲۲]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۴۲۶.
- ↑ نگاه کنید به نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۲۸۷.
- ↑ نگاه کنید به نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ۲۳۶.
- ↑ نگاه کنید به سبزواری، مهذب‌الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۲۳، ص۲۹.
- ↑ نگاه کنید به نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۸، ۲۵۸.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸.
- ↑ امام خمینی، رساله توضیح‌المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۵۵۵.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸؛ «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی راجع به حیوانات حلال‌گوشت»، پورتال انهار.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۵۵ و ۲۵۶.
- ↑ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵-۲۷۹.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۱۰.
- ↑ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۵۵.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۴۲.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۴۲۷.
- ↑ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، مسأله ۸۸، پورتال انهار.
- ↑ «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره استفاده از ژلاتین، مواد دارویی و آرایشی فراوری شده از حیوانات حرام‌گوشت تذکیه‌نشده»، پورتال انهار.
- ↑ «حکم استفاده از چرم»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله سیستانی.
- ↑ مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۸۰؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۰ و ۲۷۱.
- ↑ «اجرای قانون ذبح شرعی در ۵۷ کشور اسلامی»، سایت خبری حکیم مهر.
- ↑ «قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
منابع
- امام خمینی، سید روح‌الله موسوی، رساله توضیح المسائل، محقق: مسلم قلی‌پور گیلانی، بی‌جا، چاپ اول، ۱۴۲۶ق.
- امام خمینی، سیدروح‌الله، تحریرالوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ ۲۱، ۱۴۲۵ق.
- سبزواری، سید عبدالاعلی، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم، دار التفسیر، ۱۴۱۳ق.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، مصحح عباس قوچانی/ علی آخوندی، بیروت،دار إحیاءالتراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
- مؤسسه دایرةالمعارف فقه فارسی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، قم، مؤسسه دائرةالمعارف فقه الاسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
- بنی‌هاشمی خمینی، سیدمحمدحسن، توضیح المسائل مراجع، مسأله ۸۸؛ مردار، پورتال انهار، بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره استفاده از ژلاتین، مواد دارویی و آرایشی فراوری شده از حیوانات حرام گوشت تذکیه نشده»، پورتال انهار زیر نظر سیدمحمد حسن بنی‌هاشمی خمینی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی راجع به حیوانات حلال‌گوشت»، پورتال انهار، زیر نظر سیدمحمدحسن بنی‌هاشمی خمینی، تاریخ بازدید:۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید»، پایگاه اینترنتی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «اجرای قانون ذبح شرعی در ۵۷ کشور اسلامی»، پایگاه اینترنتی مرکز مجازی پژوهش‌های راهبردی دامپزشکی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «حکم استفاده از چرم»، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
پیوند به بیرون