حلال‌گوشت: تفاوت میان نسخه‌ها
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها) جز ←مفهوم‌شناسی |
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها) |
||
| خط ۱۹: | خط ۱۹: | ||
=== اجزای حرام حیوانات حلال‌گوشت === | === اجزای حرام حیوانات حلال‌گوشت === | ||
فقیهان برخی اجزای حیوانات حلال‌گوشت را، هرچند تذکیه شده باشند [[حرام]] | فقیهان برخی اجزای حیوانات حلال‌گوشت را، هرچند تذکیه شده باشند [[حرام]] شمرده‌اند؛<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۵۵.</ref> مانند خون، طحال، آلت تناسلی نر و دنبلان یا بیضه.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۴۲.</ref> | ||
==کاربرد غیر خوراکی== | ==کاربرد غیر خوراکی== | ||
نسخهٔ ۱۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۳۱
 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
حلال‌گوشت در اصطلاح اسلامی، به حیواناتی گفته می‌شود که خوردن گوشت آنها جایز است. در هر یک از انواع سه‌گانه حیوانات خشکی، آبزیان و پرندگان، حیوانات حلال‌گوشت وجود دارد. تذکیه شرط حلال‌بودن این نوع حیوانات است. استفاده از مواد فراوری‌شده از اجزای حیوانات حلال‌گوشت جایز است. استفاده از محصولاتی نظیر کیف و کفش چرمی که معلوم نیست از پوست حیوانات حلال‌گوشت به دست آمده، در صورتی که در بازار مسلمانان و کشورهای اسلامی خرید و فروش شود، جایز دانسته شده است.
در بیشتر کشورهای اسلامی و برخی کشورهای غیراسلامی، در بسته‌بندی محصولات غذایی که از حیوانات حلال‌گوشت و بر اساس ضوابط شرعی تولید شده باشند، از نشان تجاری حلال استفاده می‌شود.
مفهوم‌شناسی
در فقه، حیوانات به حلال‌گوشت و حرام‌گوشت تقسیم می‌شوند.[۱] حلال‌گوشت‌ها آنها هستند که خوردن اجزایشان، پس از تذکیه، جایز است.[۲]
در کتاب‌های فقهی، از احکام حیوانات حلال‌گوشت در ابواب فقهی‌ای چون طهارت،[۳] نماز،[۴] صید[۵] و ذبح[۶] بحث می‌شود.
حیوانات حلال‌گوشت
بر پایه فقه شیعه، از میان انواع سه‌گانه حیوانات خشکی، دریایی و پرندگان، حیوانات زیر حلال‌گوشت‌اند:
- حیوانات خشکی: از میان حیوانات خشکی، چهارپایانی نظیر گوسفند، بز، گاو، شتر، آهو، غزال، گوزن، گورخر و بز کوهی حلال دانسته شده است.[۷] گوشت اسب، قاطر و خر اهلی هم حلال است؛ اما خوردن گوشتشان مکروه است.[۸]
- جانوران دریایی: ماهیان پولک‌دار و میگو حلال‌گوشت‌اند و بقیه آبزیان در زمره حیوانات حرام‌گوشت قرار دارند.[۹]
- پرندگان: پرندگانی که یکی از چهار ویژگی داشتن چینه‌دان، سنگ‌دان، خارِ پشت پا، بال‌زدن پی‌درپی را داشته باشند، حلال‌گوشت هستند؛[۱۰] مانند مرغ خانگی، بوقلمون، گنجشک، کبوتر، مرغابی، کبک، تیهو، بلبل و شترمرغ.[۱۱] گوشت هدهد،[۱۲] چلچله و پرستو هم حلال، اما خوردنش مکروه است.[۱۳]
اجزای حرام حیوانات حلال‌گوشت
فقیهان برخی اجزای حیوانات حلال‌گوشت را، هرچند تذکیه شده باشند حرام شمرده‌اند؛[۱۴] مانند خون، طحال، آلت تناسلی نر و دنبلان یا بیضه.[۱۵]
کاربرد غیر خوراکی
در منابع فقهی شیعه، محصولات فراوری‌شده از اجزای حیوانات حلال‌گوشت، پاک و استفاده از آنها جایز است.[۱۶] با این حال، حیوانات حلال‌گوشتِ دارای خون جهنده که بدون تذکیه مرده باشند، نجس هستند و استفاده از چرمشان در نماز ممنوع است.[۱۷]
دارو و مواد آرایشی
روغن، صابون و ژلاتینِ فرآوری‌شده از حیوانات حلال‌گوشتِ تذکیه‌شده پاک و استفاده آن در نماز صحیح است. برخی مراجع شیعه، به کارگیری روغن و ژلاتین حیوانات حلال‌گوشت تذکیه‌نشده و حرام‌گوشت را در مصارف دارویی نظیر پماد و کرم‌ها نیز جایز می‌دانند. اگرچه درباره حیوانات حرام‌گوشت، معتقد به شستن مواد آرایشی و بهداشتی از بدن برای نماز شده‌اند.[۱۸]
مواد فراوری‌شده از حیوانات مشکوک
محصولاتی نظیر کیف، کفش و پوشاک چرمی در صورتی که مشخص نیست از حیوان تذکیه شده تولید شده، در صورتی که در بازار غیرمسلمانان تولید و عرضه می‌شود، نیاز است حلال‌گوشت بودن و تذکیه آن احراز شود.[۱۹]
اما اگر در بازار سرزمین‌های اسلامی، تولید و عرضه می‌شود، پوست و چرم حاصل از آن پاک و استفاده از آن در نماز جایز است.[۲۰]
نظارت شرعی برای احراز حلال‌گوشت بودن
در ایران و برخی دیگر از کشورهای اسلامی، برای احراز حلال بودن گوشت‌های مصرفی، کارشناسان امور ذبح و صید شرعی حیوانات، بر فرایند کشتار و صید حیوانات حلال‌گوشت نظارت می‌کنند.[۲۱] در ایران، بر اساس اصل ۱۲۳ قانون اساسی، قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید در سال ۱۳۸۷ش به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.[۲۲]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۴۲۶.
- ↑ نگاه کنید به نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۲۸۷.
- ↑ نگاه کنید به نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ۲۳۶.
- ↑ نگاه کنید به سبزواری، مهذب‌الاحکام، ۱۴۱۳ق، ج۲۳، ص۲۹.
- ↑ نگاه کنید به نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۸، ۲۵۸.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸.
- ↑ امام خمینی، رساله توضیح‌المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۵۵۵.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸؛ «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی راجع به حیوانات حلال‌گوشت»، پورتال انهار.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۵۵ و ۲۵۶.
- ↑ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵-۲۷۹.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۱۰.
- ↑ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۵۵.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۴۲.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۴۲۷.
- ↑ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، مسأله ۸۸، پورتال انهار.
- ↑ «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره استفاده از ژلاتین، مواد دارویی و آرایشی فراوری شده از حیوانات حرام‌گوشت تذکیه‌نشده»، پورتال انهار.
- ↑ «حکم استفاده از چرم»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله سیستانی.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۸۰؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۰ و ۲۷۱.
- ↑ «اجرای قانون ذبح شرعی در ۵۷ کشور اسلامی»، سایت خبری حکیم مهر.
- ↑ «قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
منابع
- امام خمینی، سید روح‌الله موسوی، رساله توضیح المسائل، محقق: مسلم قلی‌پور گیلانی، بی‌جا، چاپ اول، ۱۴۲۶ق.
- امام خمینی، سیدروح‌الله، تحریرالوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ ۲۱، ۱۴۲۵ق.
- بروجردی، حسین طباطبایی، منابع فقه شیعه، مترجم: مهدی حسینیان قمی/محمدحسین صبوری، انتشارات فرهنگ سبز، چاپ اول، ۱۴۲۹ق.
- سبزواری، سید عبدالاعلی، مهذب الاحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم، دار التفسیر، ۱۴۱۳ق.
- کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت، ۱۴۰۲ق.
- مجلسی، محمدتقی، یک دوره فقه کامل فارسی، با مقدمه آیت الله مرعشی نجفی، تهران، مؤسسه و انتشارات فراهانی، چاپ اول، ۱۴۰۰ق.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، مصحح عباس قوچانی/ علی آخوندی، بیروت،دار إحیاءالتراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
- نووی، یحیی‌بن شرف، المجموع: شرح المهذّب، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
- هاشمی شاهرودی، سیدمحمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، قم، مؤسسه دائرةالمعارف فقه الاسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
- «استفتاء از آیت‌الله سیستانی راجع به حکم خوردن کنسرو ماهی خارجی»، پایگاه خبری شفقنا، تاریخ انتشار: ۲۶-۱۱-۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «پاسخ آیت‌الله سیستانی درباره حکم خوردن گوشت زرافه، کانگورو و پنگوئن»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ انتشار: ۵-۷-۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «پاسخ آیت الله سیستانی درباره حکم خوردن گوشت زرافه، کانگورو و پنگوئن»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ انتشار: ۵-۷-۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- بنی‌هاشمی خمینی، سیدمحمدحسن، توضیح المسائل مراجع، مسأله ۸۸؛ مردار، پورتال انهار، بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره استفاده از ژلاتین، مواد دارویی و آرایشی فراوری شده از حیوانات حرام گوشت تذکیه نشده»، پورتال انهار زیر نظر سیدمحمد حسن بنی‌هاشمی خمینی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره حیوانات حلال‌گوشت»، پورتال انهار، سیدمحمدحسن بنی‌هاشمی خمینی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی راجع به حیوانات حلال‌گوشت»، پورتال انهار، زیر نظر سیدمحمدحسن بنی‌هاشمی خمینی، تاریخ بازدید:۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید»، پایگاه اینترنتی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «اجرای قانون ذبح شرعی در ۵۷ کشور اسلامی»، پایگاه اینترنتی مرکز مجازی پژوهش‌های راهبردی دامپزشکی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «نشان تجاری حلال»، پایگاه مؤسسه جهانی حلال، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «گوشت حلال و گوشت حرام»، همشری آنلاین، تاریخ انتشار: ۱۲-۰۸-۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «حکم خوردن گوشت کلاغ و زاغ»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «حکم استفاده از چرم»، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «حکم استفاده از مواد دارویی فراوری شده از حیوانات حرام گوشت تذکیه نشده»، پایگاه رسمی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- فخاری، عبدالحسین، «حلال و کوشر»، پایگاه اینترنتی روزنامه اطلاعات، تاریخ انتشار: ۱۵-۰۴-۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۶-۱۲-۱۳۹۶ش.
پیوند به بیرون