حلال‌گوشت: تفاوت میان نسخه‌ها
Abbasahmadi (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Abbasahmadi (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
به حیواناتی که خوردن برخی از اجزایشان | به حیواناتی که خوردن برخی از اجزایشان پس از [[تذکیه]]،<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۴۲۶.</ref> [[جایز]] باشد، حلال‌گوشت گفته می‌شود. در متون فقهی شیعه [[احکام شرعی|احکام]] مربوط به حیوانات حلال‌گوشت در [[ابواب فقه|ابواب فقهی]] [[طهارت]]،<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۲۸۷.</ref> [[نماز]]،<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ۲۳۶.</ref> [[صید]] و [[ذبح شرعی|ذباحه]]<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۸، ۲۵۸.</ref> ذکر شده است. | ||
در متون فقهی شیعه [[احکام شرعی|احکام]] مربوط به حیوانات حلال‌گوشت در [[ابواب فقه|ابواب فقهی]] [[طهارت]]، [[نماز]]، [[صید]] و [[ذبح شرعی|ذباحه]] ذکر شده است. | |||
==حیوانات حلال‌گوشت== | ==حیوانات حلال‌گوشت== | ||
نسخهٔ ۱۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۴۸
 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
حلال‌گوشت در اصطلاح اسلامی، به حیواناتی گفته می‌شود که خوردن گوشت آنها جایز است. در هر یک از انواع سه‌گانه حیوانات خشکی، آبزیان و پرندگان، حیوانات حلال‌گوشت وجود دارد. تذکیه شرط حلال‌بودن این نوع حیوانات است. استفاده از مواد فراوری‌شده از اجزای حیوانات حلال‌گوشت جایز است. استفاده از محصولاتی نظیر کیف و کفش چرمی که معلوم نیست از پوست حیوانات حلال‌گوشت به دست آمده، در صورتی که در بازار مسلمانان و کشورهای اسلامی خرید و فروش شود، جایز دانسته شده است.
در بیشتر کشورهای اسلامی و برخی کشورهای غیراسلامی، در بسته‌بندی محصولات غذایی که از حیوانات حلال‌گوشت و بر اساس ضوابط شرعی تولید شده باشند، از نشان تجاری حلال استفاده می‌شود.
مفهوم‌شناسی
به حیواناتی که خوردن برخی از اجزایشان پس از تذکیه،[۱] جایز باشد، حلال‌گوشت گفته می‌شود. در متون فقهی شیعه احکام مربوط به حیوانات حلال‌گوشت در ابواب فقهی طهارت،[۲] نماز،[۳] صید و ذباحه[۴] ذکر شده است.
حیوانات حلال‌گوشت
بر پایه فقه شیعه، از میان انواع سه‌گانه حیوانات خشکی، دریایی و پرندگان، حیوانات زیر حلال‌گوشت‌اند:
- حیوانات خشکی: از میان حیوانات خشکی، چهارپایانی نظیر گوسفند، بز، گاو، شتر، آهو، غزال، گوزن، گورخر و بز کوهی حلال دانسته شده است.[۵] گوشت اسب، قاطر و خر اهلی هم حلال است؛ اما خوردن گوشتشان مکروه است.[۶]
- جانوران دریایی: ماهیان پولک‌دار و میگو حلال‌گوشت‌اند و بقیه آبزیان در زمره حیوانات حرام‌گوشت قرار دارند.[۷]
- پرندگان: پرندگانی که یکی از چهار ویژگی داشتن چینه‌دان، سنگ‌دان، خارِ پشت پا، بال‌زدن پی‌درپی را داشته باشند، حلال‌گوشت هستند؛[۸] مانند مرغ خانگی، بوقلمون، گنجشک، کبوتر، مرغابی، کبک، تیهو، بلبل و شترمرغ.[۹] گوشت هدهد،[۱۰] چلچله و پرستو هم حلال، اما خوردنش مکروه است.[۱۱]
اجزای حرام حیوانات حلال‌گوشت
فقیهان برخی اجزای حیوانات حلال‌گوشت را، هرچند تذکیه شده باشند حرام شمرده‌اند.[۱۲] برای نمونه به گفته صاحب جواهر، فقیه شیعه قرن سیزدهم قمری، همه فقیهان شیعه طحال و آلت تناسلی نر در حیوانات حلال‌گوشت را حرام دانسته‌اند.[۱۳]
کاربرد غیر خوراکی
در منابع فقهی امامیه، محصولات فراوری‌شده از اجزای حیوانات حلال‌گوشت، پاک و استفاده از آنها جایز است.[۱۴] با این حال، حیوانات حلال‌گوشتِ دارای خون جهنده که بدون تذکیه مرده باشند، نجس هستند و استفاده از چرمشان در نماز ممنوع است.[۱۵]
دارو و مواد آرایشی
روغن، صابون و ژلاتینِ فرآوری‌شده از حیوانات حلال‌گوشتِ تذکیه‌شده پاک و استفاده آن در نماز صحیح است. برخی مراجع شیعه، به کارگیری روغن و ژلاتین حیوانات حلال‌گوشت تذکیه‌نشده و حرام‌گوشت را در مصارف دارویی نظیر پماد و کرم‌ها نیز جایز می‌دانند. اگرچه درباره حیوانات حرام‌گوشت، معتقد به شستن مواد آرایشی و بهداشتی از بدن برای نماز شده‌اند.[۱۶]
مواد فراوری‌شده از حیوانات مشکوک
محصولاتی نظیر کیف، کفش و پوشاک چرمی در صورتی که مشخص نیست از حیوان تذکیه شده تولید شده، در صورتی که در بازار غیرمسلمانان تولید و عرضه می‌شود، نیاز است حلال‌گوشت بودن و تذکیه آن احراز شود.[۱۷]
اما اگر در بازار سرزمین‌های اسلامی، تولید و عرضه می‌شود، پوست و چرم حاصل از آن پاک و استفاده از آن در نماز جایز است.[۱۸]
نظارت شرعی برای احراز حلال‌گوشت بودن
در ایران و برخی دیگر از کشورهای اسلامی، برای احراز حلال بودن گوشت‌های مصرفی، کارشناسان امور ذبح و صید شرعی حیوانات، بر فرایند کشتار و صید حیوانات حلال‌گوشت نظارت می‌کنند.[۱۹] در ایران، بر اساس اصل ۱۲۳ قانون اساسی، قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید در سال ۱۳۸۷ش به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید.[۲۰]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۴۲۶.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۲۸۷.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۲، ۲۳۶.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۸، ۲۵۸.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸.
- ↑ امام خمینی، رساله توضیح‌المسائل، ۱۴۲۶ق، ص۵۵۵.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۳، ص۴۰۸؛ «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی راجع به حیوانات حلال‌گوشت»، پورتال انهار.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۲۵۵ و ۲۵۶.
- ↑ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵-۲۷۹.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۱۰.
- ↑ امام خمینی، تحریرالوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۵.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۵۵.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۳۶، ص۳۴۲.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۴ش، ج۲، ص۴۲۷.
- ↑ بنی‌هاشمی خمینی، توضیح المسائل مراجع، مسأله ۸۸، پورتال انهار.
- ↑ «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره استفاده از ژلاتین، مواد دارویی و آرایشی فراوری شده از حیوانات حرام‌گوشت تذکیه‌نشده»، پورتال انهار.
- ↑ «حکم استفاده از چرم»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله سیستانی.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۲۸۰؛ امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۲۷۰ و ۲۷۱.
- ↑ «اجرای قانون ذبح شرعی در ۵۷ کشور اسلامی»، سایت خبری حکیم مهر.
- ↑ «قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید»، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
منابع
- امام خمینی، سید روح‌الله موسوی، رساله توضیح المسائل، محقق: مسلم قلی‌پور گیلانی، بی‌جا، چاپ اول، ۱۴۲۶ق.
- امام خمینی، سیدروح‌الله، تحریرالوسیله، ترجمه علی اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ ۲۱، ۱۴۲۵ق.
- بروجردی، حسین طباطبایی، منابع فقه شیعه، مترجم: مهدی حسینیان قمی/محمدحسین صبوری، انتشارات فرهنگ سبز، چاپ اول، ۱۴۲۹ق.
- کاسانی، ابوبکر بن مسعود، بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، بیروت، ۱۴۰۲ق.
- مجلسی، محمدتقی، یک دوره فقه کامل فارسی، با مقدمه آیت الله مرعشی نجفی، تهران، مؤسسه و انتشارات فراهانی، چاپ اول، ۱۴۰۰ق.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام، مصحح عباس قوچانی/ علی آخوندی، بیروت،دار إحیاءالتراث العربی، چاپ هفتم، ۱۴۰۴ق.
- نووی، یحیی‌بن شرف، المجموع: شرح المهذّب، بیروت، دارالفکر، بی‌تا.
- هاشمی شاهرودی، سیدمحمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل‌بیت(ع)، قم، مؤسسه دائرةالمعارف فقه الاسلامی، چاپ اول، ۱۳۸۷ش.
- «استفتاء از آیت‌الله سیستانی راجع به حکم خوردن کنسرو ماهی خارجی»، پایگاه خبری شفقنا، تاریخ انتشار: ۲۶-۱۱-۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «پاسخ آیت‌الله سیستانی درباره حکم خوردن گوشت زرافه، کانگورو و پنگوئن»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ انتشار: ۵-۷-۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «پاسخ آیت الله سیستانی درباره حکم خوردن گوشت زرافه، کانگورو و پنگوئن»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ انتشار: ۵-۷-۱۳۹۵ش، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- بنی‌هاشمی خمینی، سیدمحمدحسن، توضیح المسائل مراجع، مسأله ۸۸؛ مردار، پورتال انهار، بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره استفاده از ژلاتین، مواد دارویی و آرایشی فراوری شده از حیوانات حرام گوشت تذکیه نشده»، پورتال انهار زیر نظر سیدمحمد حسن بنی‌هاشمی خمینی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی درباره حیوانات حلال‌گوشت»، پورتال انهار، سیدمحمدحسن بنی‌هاشمی خمینی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «استفتاء از آیت‌الله مکارم شیرازی راجع به حیوانات حلال‌گوشت»، پورتال انهار، زیر نظر سیدمحمدحسن بنی‌هاشمی خمینی، تاریخ بازدید:۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «قانون نظارت شرعی بر ذبح و صید»، پایگاه اینترنتی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «اجرای قانون ذبح شرعی در ۵۷ کشور اسلامی»، پایگاه اینترنتی مرکز مجازی پژوهش‌های راهبردی دامپزشکی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «نشان تجاری حلال»، پایگاه مؤسسه جهانی حلال، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «گوشت حلال و گوشت حرام»، همشری آنلاین، تاریخ انتشار: ۱۲-۰۸-۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «حکم خوردن گوشت کلاغ و زاغ»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله مکارم شیرازی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «حکم استفاده از چرم»، سایت رسمی دفتر آیت‌الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- «حکم استفاده از مواد دارویی فراوری شده از حیوانات حرام گوشت تذکیه نشده»، پایگاه رسمی دفتر آیت الله سیستانی، تاریخ بازدید: ۲۴-۱۱-۱۳۹۶ش.
- فخاری، عبدالحسین، «حلال و کوشر»، پایگاه اینترنتی روزنامه اطلاعات، تاریخ انتشار: ۱۵-۰۴-۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۶-۱۲-۱۳۹۶ش.
پیوند به بیرون