ولایت باطنی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ولایت باطنی''' یا '''معنوی''' نوعی از [[ولایت]]، مخصوص [[خدا|خداوند]]، [[امامان شیعه|ائمه(ع)]] و اولیای خاص خداوند، و در مقابل ولایت ظاهری و سیاسی قرار دارد. به عقیده برخی ولایت باطنی همان هدایت باطنی است. شخصی که ولایت باطنی دارد، معصوم از [[گناه]]، گمراهی و نمونه‌ای از یک انسان کامل بوده و به مرحله [[یقین]] رسیده است. طبق اعتقاد [[شیعه]] کسی که ولایت باطنی دارد شایسته ولایت ظاهری نیز است. برخی معتقدند که [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] ولایت باطنی [[چهارده معصوم|معصومین]] را قبول کرده و با ولایت ظاهری و سیاسی ایشان مخالفت دارند. همچنین به باور برخی منظور [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت رسول(ص)]] در روز [[عید غدیر]] از «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» ولایت ظاهری بوده نه باطنی. برخی متکلمین و [[مجتهد|فقها]] با این عقیده مخالفت کرده‌اند. از ولایت باطنی به ولایت کلیه ظلیه نیز تعبیر شده است.

به ولایت باطنی، ولایت کلیه ظلیه، ولایت عرفانی و ولایت معنوی نیز گفته می‌شود.<ref>گرامی، مذهب تشیع آینده تاریخ بشریت، ۱۳۸۸ش، ص۹۰؛ صفایی حائری، از وحدت تا جدایی، ۱۳۸۳ش، ص۴۳-۴۷؛ منصوری لاریجانی، عقیق ولایت، ۱۳۹۰ش، ص۴۵.</ref> به عقیده برخی این جمله [[زیارت جامعه کبیره]] «بکم یفک الذل من رقابنا: ذلت از گردن ما بوسیله شما برداشته می‌شود»،<ref>[http://www.erfan.ir/mafatih253/%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%A7%D9%88%D9%84-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86 زیارت جامعه کبیره]</ref> اشاره به ولایت باطنی و ظاهری دارد.<ref>گرامی، مذهب تشیع آینده تاریخ بشریت، ۱۳۸۸ش، ص۱۰۷.</ref>

به باور برخی با توجه به اینکه ولایت باطنی یک مقام الهی است و شخصی نمی‌تواند آن را به انسان بدهد؛ منظور [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|حضرت رسول(ص)]] در روز [[عید غدیر]] از «من کنت مولاه فهذا علی مولاه» ولایت ظاهری نه باطنی.<ref>منصوری لاریجانی، عقیق ولایت، ۱۳۹۰ش، ص۳۲.</ref> اما به عقیده [[شیخ مفید]]، وظیفه پیامبر معرفی و ابلاغ بوده و منظور از این جمله را، هم ولایت باطنی و هم ولایت ظاهری دانسته است.<ref>شیخ مفید، الافصاخ فی الامامة، ۱۳۱۴ق، ص۳۳.</ref>

به برخی از [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نسبت داده شده است که معتقدند، [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت رسول الله]] دارای ولایت باطنی بودند؛ ولی برای خلافت سیاسی مسلمانان معتقدند که باید آرای مردم آن را تعیین کند.<ref>منصوری لاریجانی، عقیق ولایت، ۱۳۹۰ش، ص۴۵.</ref> اما شیعیان معتقدند کسی که ولایت باطنی دارد شایسته ولایت ظاهری و خلافت سیاسی نیز است.<ref>گرامی، مذهب تشیع آینده تاریخ بشریت، ۱۳۸۸ش، ص۹۵؛ طباطبایی، شیعه در اسلام، ۱۳۸۸ش، ص۱۶۶.</ref>

به عقیده [[عبدالکریم سروش]] معصومین ولایت ظاهری و سیاسی دارند. او توضیح دادن [[چهارده معصوم|معصومین]] درباره موضوعات مختلف را به معنای پاسخگویی دانسته و معتقد است، شخصی که ولایت باطنی و عرفانی دارد خودش حجت، مراد، پیر و مرشد است و نیاز به پاسخگو بودن ندارد. [[صفایی حایری]] با انتقاد از سروش معتقد است: ولایت باطنی که مقصود [[شیعیان]] است نوعی ولایت دینی، باطنی، سیاسی و همراه با بینه، دلیل و [[قرآن]] است که نیاز به توضیح و روشنگری برای مردم دارد. روشنگری و هدایت از وظایف معصومین بوده است. به عقیده صفایی حایری سروش، ولایت باطنی که از عقاید ناب شیعه است را با ولایت عرفانی و تصوف مولوی اشتباه گرفته است. به عقیده وی این نوع نگاه به ولایت باطنی، برگرفته از اعتقادات اهل سنت از جمله [[محی الدین عربی]] است.<ref>صفایی حائری، از وحدت تا جدایی، ۱۳۸۳ش، ص۴۳-۴۷.</ref>