ابوالقاسم فردوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

ابوالقاسم فردوسی (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۳ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۰۸

۳۳۰ بایت حذف‌شده ، ‏۳ مهٔ ۲۰۲۳

جز

←‏مذهب فردوسی

دیداریویکی‌متن

Mkhaghanif

Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor

۴٬۴۵۴

ویرایش

@@ خط ۵۳: / خط ۵۳: @@
 ==مذهب فردوسی==
-درباره باورهای دینی فردوسی بحث‌های فراوانی وجود دارد. اما تاریخ‌نویسان اتفاق بر شیعه‌بودن فردوسی دارند.<ref>شاپور شهبازی، علیرضا، زندگینامه تحلیلی فردوسی، ص۶۹ و ۸۰.</ref> [[جلال خالقی مطلق]]، شاهنامه پژوه مشهور ایرانی، معتقد است اعتقاد فردوسی به تشیع از خود شاهنامه پیداست؛ اما روشن نیست که فردوسی شیعه اسماعیلی یا زیدی یا دوازده امامی بوده است.<ref>خالقی مطلق، «فردوسی»، ص۱۴۲.</ref>
+درباره باورهای دینی فردوسی بحث‌های فراوانی وجود دارد. اما تاریخ‌نویسان اتفاق بر شیعه‌بودن فردوسی دارند.<ref>شاپور شهبازی، علیرضا، زندگینامه تحلیلی فردوسی، ص۶۹ و ۸۰.</ref> جلال خالقی مطلق، شاهنامه‌پژوه ایرانی، معتقد است اعتقاد فردوسی به تشیع از خود شاهنامه پیداست؛ اما روشن نیست که [[اسماعیلیه|اسماعیلی]] بوده یا [[زیدیه|زیدی]] یا [[امامیه|دوازده امامی]].<ref>خالقی مطلق، «فردوسی»، ص۱۴۲.</ref>
-سید حسن امین معتقد است که در عصر فردوسی، [[شیعه|تشیع]] در بخش‌هایی از [[خراسان بزرگ|خراسان]] به ویژه [[طوس]]، [[بیهق]]، باژ و طابران رواج داشته و با وجود این زمینه‌ها، تعلق فردوسی به جامعۀ [[شیعه]] آن روز را بعید ندانسته‌ و حتی نویسنده، به نسبت‌هایی مانند [[رافضی]] به فردوسی اشاره کرده است.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۲.</ref> امین، برای شیعه‌بودن فردوسی به شواهدی مانند منطقه و فضای شیعی محل زندگی او، استقبال مردم آن منطقه از قیام‌های شیعی و مسائلی از این قبیل اشاره کرده است.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۴.</ref> مهدوی دامغانی معتقد است، از تعداد شعرهای یک [[شاعر]] نمی‌توان به مذهب او رسید، مگر اینکه تصریحی در اشعار آن شاعر وجود داشته باشد.<ref>مهدوی دامغانی، «مذهب فردوسی»، ص۲۱.</ref> نویسنده در ادامه به شیعی‌بودن فردوسی اشاره می‌کند و می‌گوید در مذهب او شکی نیست.‌<ref>مهدوی دامغانی، «مذهب فردوسی»، ص۲۳.</ref>
+[[سید حسن امین]] معتقد است که در عصر فردوسی، [[شیعه|تشیع]] در بخش‌هایی از [[خراسان بزرگ|خراسان]] به ویژه [[طوس]]، [[بیهق]]، رواج داشته و  تعلق فردوسی به جامعۀ [[شیعه]] آن روز بعید نیست و حتی گاه نسبت‌هایی مانند [[رافضی]] به داده‌اند.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۲.</ref> [[احمد مهدوی دامغانی|مهدوی دامغانی]] پس از نقل نظریه نخست [[سید محمد محیط طباطبائی|محیط طباطبائی]] مبنی بر زیدی بودن فردوسی و سپس عدول او از نظریه‌اش<ref>مهدوی دامغانی، «مذهب فردوسی»، ص۲۳.</ref> و با ذکر مقدماتی نسبتا طولانی با تکیه بر استفاده کلمه وصی در شاهنامه برای علی ابن ابیطالب معتقد می‌شود که فردوسی یک شیعه امامی مذهب است.‌<ref>مهدوی دامغانی، «مذهب فردوسی»، ص۴۱.</ref>
+[[عبدالجلیل قزوینی]] اولین کسیاست که به [[شیعه دوازده امامی]] بودن فردوسی در [[کتاب النقض]] اشاره کرده است. بعدها [[قاضی نورالله شوشتری]] نیز او را شیعه معرفی کرده است.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۴.</ref>
 بنابر نقل منابع تاریخی، [[دفن]] فردوسی در قبرستان مسلمانان، با ممانعت شخصی به نام ابوالقاسم گرگانی روبرو شد که معتقد بوده فردوسی در شعرهایش [[کفار]] و [[زرتشت]]یان را ستایش کرده است.<ref>مستوفی، تاریخ گزیده، ۱۳۶۴ش، ص۶۳۰.</ref>
-[[عبدالجلیل قزوینی]] اولین کسی بود که به [[شیعه دوازده امامی]] بودن فردوسی در [[کتاب النقض]] اشاره کرده است. بعدها [[قاضی نورالله شوشتری]] نیز او را شیعه معرفی کرده است.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۴.</ref> اما برخی مانند ابراهیم پورداود و شاگردش محمد معین، او را [[زرتشت]]ی می‌دانستند و [[ملک الشعرای بهار]] نیز او را احیاگر زرتشت دانسته است.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۶.</ref>
+ اما برخی مانند ابراهیم پورداود و شاگردش محمد معین، او را [[زرتشت]]ی می‌دانستند و [[ملک الشعرای بهار]] نیز او را احیاگر زرتشت دانسته است.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۶.</ref>
 === فردوسی و مدح پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) ===
 فردوسی در شاهنامه چندبار ارادت خود را به امام علی(ع) و خاندان پاکش ابراز داشته و بر آن تأکید ورزیده است.<ref>خطیبی، «هزاره نظم فردوسی»، ص۵.</ref> او در دیباچه کتاب و آغاز و انجام داستان‌ها، به شیوه یک مسلمان شیعه، به توصیف و ستایش خداوند، پیامبر(ص) و طرفداری از تشیع و مدح علی(ع) پرداخته است.<ref>زرشناس، «ذکر علی(ع) در شاهنامه»، ص۴۴. </ref>
@@ خط ۷۳: / خط ۷۵: @@
 {{پایان شعر}}
 از جمله شاعران پارسی‌گوی که از سخنان امام علی(ع) الهام گرفته‌‌اند، به [[فردوسی]] اشاره شده است.<ref>شهیدی، بهره ادبیات از سخنان علی علیه‌السلام، ۱۳۸۰ش، ص۳۰.</ref> محققان به هماهنگی بسیاری میان اندیشه‌های فردوسی با مندرجات مهم شیعه از جمله در مسئله عقل با فصل اول کتاب اصول کافی کلینی معتقد هستند.<ref>فردوسی، شاهنامه (پیشگفتار از دبیرسیاقی)، ج۱، ص۲۱.</ref> فردوسی مهر و اعتقاد خود به خاندان علی(ع) را آشکارا به زبان می‌آورد.<ref>اسلامی ندوشن، زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، ص۵۲.</ref>
 ==شاهنامه==
 شاهنامه اثر فردوسی، یکی از مهم‌ترین یادگارهای ادب و هنر جهان، میراث پارسی‌زبانان است. این کتاب مجموعه داستان‌های حماسی و وقایع تاریخی ایران زمان [[ساسانیان]] است که به نظم درآمده و اغلب، متعلق به ایران خاوری و آسیای میانه است.<ref>استاریکوف، آلکسی آرکادیویچ، فردوسی و شاهنامه، ص۱ و ۲.</ref> شاهنامه، در قالب مثنوی و در حدود شصت هزار بیت (در اغلب نسخه‌ها پنجاه هزار بیت) <ref>شریفی، «شاهنامه»، ص۸۶۸.</ref> در وزن «بحر متقارب» از رایج‌ترین و معروف‌ترین اوزان شعر فارسی سروده شده است.<ref>نفیسی، «وزن شعر فردوسی»، ص۴۰۳.</ref> شاهنامه مشتمل است بر روایات اساطیری و پهلوانی و تاریخی از عهد کیومرث تا پایان روزگار یزگرد سوم ساسانی.<ref>شریفی، «شاهنامه»، ص۸۶۸.</ref>