پرش به محتوا

رمیصاء بنت ملحان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
(صفحه‌ای جدید حاوی « {{در دست ویرایش ۲|ماه=فروردین|روز=۲۰|سال=۱۳۹۳|چند = ۲}} رُمَیصاء بنت مِلحان بن ...» ایجاد کرد)
 
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:




رُمَیصاء بنت مِلحان بن خالد بن زید ، صحابیۀ پیامبر اسلام.  
رُمَیصاء بنت مِلحان بن خالد بن زید ، صحابیۀ پیامبر اسلام.


==نام ها==
==نام و نسب ==
برای وی نامهای مختلفی همچون غُمَیصا، سَهله، رُمَیله، انیفه و رُمَیثه نیز ذكر كرده‌اند <ref>ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۴؛ ابن‌حجر عسقلانی، ج ۸، ص ۴۰۹</ref> كنیه‌اش امّسُلَیم و به آن نیز شهرت داشت. وی از زنان انصار و از قبیلۀ خزرج بود (ذهبی، ج ۲، ص ۳۰۴). مادرش، ملیكه بنت مالك‌بن عدی، از طایفۀ بنی‌نجار بود <ref>ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۴ـ۴۲۵</ref> رمیصاء پیش از اسلام، با مالك‌بن نضر ازدواج كرد و پسرش اَنَس را به دنیا آورد <ref>ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۵؛ ابن‌حجر عسقلانی، ج ۸، ص ۴۰۹</ref> پس از انتشار اسلام در مدینه، رمیصاء از جمله نخستین انصاری بود كه به دین اسلام گروید و پسرش انس‌بن مالك* را نیز به اسلام ترغیب كرد <ref>ابن‌سعد؛ ابن‌حجر عسقلانی، همانجاها</ref> مالك‌بن نضر ــكه از اسلام آوردن زن و فرزندش خشمگین شده بودــ به شام رفت و در آنجا درگذشت <ref>ابن عبدالبرّ، ج ۴، ص ۱۹۴۰</ref> رمیصاء پس از مرگ مالك، تا بزرگ شدن انس ازدواج نكرد <ref>ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۵ـ۴۲۶؛ ابن‌حجر عسقلانی، همانجا</ref> پس از آن، چون ابوطلحه از وی خواستگاری كرد، وی شرط ازدواجش با او را اسلام آوردن ابوطلحه قرار داد و او را از بت‌پرستی نهی كرد. ابوطلحه مسلمان شد و حاصل این ازدواج ابوعُمَیر و عبداللّه بودند <ref>ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۵ـ۴۲۷</ref>
برای وی نامهای مختلفی همچون غُمَیصا، سَهله، رُمَیله، انیفه و رُمَیثه نیز ذكر كرده‌اند<ref>ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۴؛ ابن‌حجر عسقلانی، ج ۸، ص ۴۰۹</ref> كنیه‌اش امّسُلَیم و به آن نیز شهرت داشت. وی از زنان [[انصار]] و از [[قبیلۀ خزرج]] بود <ref>ذهبی، ج ۲، ص ۳۰۴</ref> مادرش، ملیكه بنت [[مالك‌ بن عدی]]، از طایفۀ [[بنی‌ نجار]] بود<ref>ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۴ـ۴۲۵</ref>  


رمیصاء بعد از ورود پیامبر صلی‌اللّه‌علیه‌وآله‌وسلم به مدینه، مقدم وی را گرامی داشت و انس را كه ده سال داشت، به خادمی ایشان گمارد (ابن‌حجر عسقلانی، ج ۸، ص ۴۱۰). رمیصاء در بسیاری از غزوات پیامبر اكرم حضور داشت. در جنگ احد (سال سوم هجرت) وی در حالی كه مشك آبی بر پشت خود حمل می‌كرد، به مداوای مجروحان می‌پرداخت (واقدی، ج ۱، ص ۲۴۹؛ ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۵) و خنجری برای دفاع از خود به همراه داشت (ذهبی، همانجا). در غزوۀ خیبر (سال هفتم هجرت) نیز وی از جمله زنانی بود كه در جنگ مشاركت نمود.<ref>واقدی، ج ۲، ص ۶۸۵؛ رجوع کنید به ابن‌هشام، ج ۳، ص ۳۵۴؛ مقریزی، ج ۱۰، ص ۵۴</ref>
==پیش از اسلام==
رمیصاء پیش از [[اسلام]]، با [[مالك‌ بن نضر]] ازدواج كرد و اَنَس را به دنیا آورد<ref>ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۵؛ ابن‌حجر عسقلانی، ج ۸، ص ۴۰۹</ref> پس از انتشار اسلام در [[مدینه]]، رمیصاء از جمله نخستین [[انصاری]] بود كه به دین اسلام گروید و پسرش [[انس‌ بن مالك]] را نیز به اسلام ترغیب كرد<ref>ابن‌سعد؛ ابن‌حجر عسقلانی، همانجاها</ref> مالك‌ بن نضر كه از اسلام آوردن زن و فرزندش خشمگین شده بود به [[شام]] رفت و در آنجا درگذشت<ref>ابن عبدالبرّ، ج ۴، ص ۱۹۴۰</ref> رمیصاء پس از مرگ مالك، تا بزرگ شدن انس [[ازدواج]] نكرد<ref>ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۵ـ۴۲۶؛ ابن‌حجر عسقلانی، همانجا</ref> پس از آن، چون [[ابو طلحه]] از وی خواستگاری كرد، وی شرط ازدواجش با او را اسلام آوردن ابو طلحه قرار داد و او را از بت‌ پرستی نهی كرد. ابوطلحه مسلمان شد و حاصل این ازدواج ابوعُمَیر و عبداللّه بودند.<ref>ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۵ـ۴۲۷</ref>


در سال هفتم هجرت، مُقَوقَس، پادشاه اسكندریه، در جواب دعوت پیامبر به پذیرش اسلام، هدایایی از جمله دو كنیز برای ایشان فرستاد. پیامبر آنان را برای مدتی نزد رمیصاء جای داد<ref>طبری، ج ۳، ص ۲۱</ref> در غزوه حنین (سال هشتم هجرت) ، رمیصاء از پیامبر خواست افرادی را كه فرار می‌كردند، همچون مشركان بكشد <ref>واقدی، ج ۳، ص ۹۰۳ـ۹۰۴؛ طبری، ج ۳، ص ۷۶ـ۷۷</ref> وی با وجود فرار مردان، در حالی كه پسرش عبداللّه‌بن ابی‌طلحه را باردار بود، خنجری برای دفاع از خود به همراه داشت (<ref>واقدی، ج ۳، ص ۹۰۴؛ ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۵؛ ابن‌هشام، ج ۴، ص ۸۸ـ۸۹</ref>).
==شرکت در جنگ ها==
رمیصاء بعد از ورود [[پیامبر صلی‌اللّه‌ علیه‌وآله‌وسلم]] به مدینه، مقدم وی را گرامی داشت و انس را كه ده سال داشت، به خادمی ایشان گمارد<ref>ابن‌حجر عسقلانی، ج ۸، ص ۴۱۰</ref> رمیصاء در بسیاری از [[غزوات]] پیامبر اكرم حضور داشت. در [[جنگ احد]] (سال سوم هجرت) وی در حالی كه مشك آبی بر پشت خود حمل می‌كرد، به مداوای مجروحان می‌پرداخت<ref>واقدی، ج ۱، ص ۲۴۹؛ ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۵</ref> و خنجری برای دفاع از خود به همراه داشت<ref>ذهبی، همانجا</ref>
 
در [[غزوۀ خیبر]] (سال هفتم هجرت) نیز وی از جمله زنانی بود كه در جنگ مشاركت نمود.<ref>واقدی، ج ۲، ص ۶۸۵؛ نک: ابن‌هشام، ج ۳، ص ۳۵۴؛ مقریزی، ج ۱۰، ص ۵۴</ref>
 
در سال هفتم [[هجرت]]، مُقَوقَس، پادشاه [[اسكندریه]]، در جواب دعوت پیامبر به پذیرش اسلام، هدایایی از جمله دو كنیز برای ایشان فرستاد. پیامبر آنان را برای مدتی نزد رمیصاء جای داد.<ref>طبری، ج ۳، ص ۲۱</ref>  
 
[[در غزوه حنین]] (سال هشتم هجرت)، رمیصاء از پیامبر خواست افرادی را كه فرار می‌كردند، همچون [[مشركان]] بكشد<ref>واقدی، ج ۳، ص ۹۰۳ـ۹۰۴؛ طبری، ج ۳، ص ۷۶ـ۷۷</ref>وی با وجود فرار مردان، در حالی كه پسرش [[عبداللّه‌ بن ابی‌ طلحه]] را باردار بود، خنجری برای دفاع از خود به همراه داشت.<ref>واقدی، ج ۳، ص ۹۰۴؛ ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۵؛ ابن‌هشام، ج ۴، ص ۸۸ـ۸۹</ref>).


== پس از رحلت پیامبر ==
== پس از رحلت پیامبر ==
بعد از وفات پیامبر اكرم، از زندگی رمیصاء خبری در دست نیست و فقط ابن‌شهرآشوب (ج ۳، ص ۲۱۲) قولی از او روایت كرده كه، بعد از شهادت امام حسین علیه‌السلام از آسمان بارانی سرخ رنگ باریده است.
پس از [[رحلت پیامبر اكرم]]، از زندگی رمیصاء خبری در دست نیست و فقط [[ابن‌ شهر آشوب]]<ref>ابن‌ شهرآشوب، ج ۳، ص ۲۱۲</ref>) قولی از او روایت كرده كه، بعد از [[شهادت]] [[امام حسین علیه‌السلام]] از آسمان بارانی سرخ رنگ باریده است.
==جایگاه نزد پیامبر==
به گفته اَنَس‌ بن مالك، پیامبر برای دیدار رمیصاء به خانه‌اش می‌رفت و با اقامۀ [[نماز]] مستحبی، برای وی و خانواده‌اش دعا می‌كرد.<ref>ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۶ـ۴۲۷؛ ذهبی، ج ۲، ص ۳۰۹</ref>
هنگامی كه پیامبر اكرم برای صرف غذا در خانۀ رمیصاء و ابو طلحه بود، به [[بركت]] الهی، پیامبر و همراهانش از غذای اندك وی سیر شدند.<ref>مالك‌ بن انس، ج ۲، ص ۹۲۷ـ۹۲۸؛ ابن‌شهر آشوب، ج ۱، ص ۹۰؛ مقریزی، ج ۵، ص ۱۶۵</ref>
 
وقتی اختلافی بین رمیصاء و همسرش ابو طلحه رخ داد، رمیصاء به پیامبر شكایت برد و ایشان شخصاً اختلاف آنان را برطرف كرد. <ref>احمدبن حنبل، ج ۱، ص ۲۱۴؛ ابن‌عساكر، ج ۳۷، ص ۴۷۱</ref>


به گفته اَنَس‌بن مالك، پیامبر برای دیدار رمیصاء به خانه‌اش می‌رفت و با اقامۀ نماز مستحبی، برای وی و خانواده‌اش دعا می‌كرد (ابن‌سعد، ج ۸، ص ۴۲۶ـ۴۲۷؛ ذهبی، ج ۲، ص ۳۰۹). همچنین گفته‌اند، هنگامی كه پیامبر اكرم برای صرف غذا در خانۀ رمیصاء و ابوطلحه بود، به بركت الهی، پیامبر و همراهانش از غذای اندك وی سیر شدند (مالك‌بن انس، ج ۲، ص ۹۲۷ـ۹۲۸؛ ابن‌شهر آشوب، ج ۱، ص ۹۰؛ مقریزی، ج ۵، ص ۱۶۵). وقتی اختلافی بین رمیصاء و همسرش ابوطلحه رخ داد، رمیصاء به پیامبر شكایت برد و ایشان شخصآ اختلاف آنان را برطرف كرد (احمدبن حنبل، ج ۱، ص ۲۱۴؛ ابن‌عساكر، ج ۳۷، ص ۴۷۱). رمیصاء را از جمله راویان حدیث و از زنان عاقل و فاضل دانسته‌اند (رجوع کنید به ابن ابی‌حاتم رازی، ج ۹، ص ۴۶۴؛ ابن عبدالبرّ، ج ۴، ص ۱۹۴۰). عایشه، امّسَلَمه و انس‌بن مالك از وی روایت كرده‌اند (ابن‌اثیر، ج ۶، ص ۱۱۹، ۳۴۶).
رمیصاء را از جمله [[راویان حدیث]] و از زنان عاقل و فاضل دانسته‌اند.<ref>نک:ابن ابی‌حاتم رازی، ج ۹، ص ۴۶۴؛ ابن عبدالبرّ، ج ۴، ص ۱۹۴۰).</ref> [[عایشه]]، [[امّ سَلَمه]] و انس‌ بن مالك از وی [[روایت]] كرده‌اند.<ref>ابن‌اثیر، ج ۶، ص ۱۱۹، ۳۴۶</ref>


==منابع==
==منابع==
خط ۲۱: خط ۳۵:
* ابن‌اثیر، اسدالغابه فی‌المعرفه الصحابه، چاپ محمدابراهیم البنا، محمداحمد عاشور، محمود عبدالوهاب فاید، بیروت، ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
* ابن‌اثیر، اسدالغابه فی‌المعرفه الصحابه، چاپ محمدابراهیم البنا، محمداحمد عاشور، محمود عبدالوهاب فاید، بیروت، ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
* ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، چاپ عادل احمد عبدالموجود، علی‌محمد معوض، بیروت، ۱۴۱۵/۱۹۹۵؛ ابن‌سعد؛ الطبقات‌الكبری، بیروت ۱۴۰۵ه /۱۹۸۵
* ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، چاپ عادل احمد عبدالموجود، علی‌محمد معوض، بیروت، ۱۴۱۵/۱۹۹۵؛ ابن‌سعد؛ الطبقات‌الكبری، بیروت ۱۴۰۵ه /۱۹۸۵
* ابن‌شهرآشوب، مناقب آل ابی‌طالب، نجف اشرف، ۱۳۷۶/۱۹۵۶.
* [[ابن‌ شهر آشوب]]، [[مناقب آل ابی‌ طالب]]، نجف اشرف، ۱۳۷۶/۱۹۵۶.
* ابن‌عبدالبر، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، چاپ علی‌محمد بجاوی، بیروت، ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
* ابن‌عبدالبر، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب، چاپ علی‌محمد بجاوی، بیروت، ۱۴۱۲/۱۹۹۲.
* ابن‌عساكر، تاریخ مدینه دمشق، چاپ علی شیری، بیروت، ۱۴۱۵.
* ابن‌عساكر، تاریخ مدینه دمشق، چاپ علی شیری، بیروت، ۱۴۱۵.
* ابن‌هشام، السیره‌النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری و عبدالحفیظ شلبی، قاهره ۱۹۳۶.
* ابن‌ هشام، السیره‌النبویه، چاپ مصطفی سقا، ابراهیم ابیاری و عبدالحفیظ شلبی، قاهره ۱۹۳۶.
* احمدبن حنبل، بیروت، دارصادر، بی‌تا.
* احمدبن حنبل، بیروت، دارصادر، بی‌تا.
* احمدبن حنبل، مسند.
* احمدبن حنبل، مسند.
* ذهبی، سیر اعلام‌النبلاء، چاپ شعیب الارنووط، حسین اسد، بیروت، ۱۴۱۳/۱۹۹۳.
* ذهبی، سیر اعلام‌النبلاء، چاپ شعیب الارنووط، حسین اسد، بیروت، ۱۴۱۳/۱۹۹۳.
* طبری، محمدبن جریر، تاریخ طبری، چاپ محمدابراهیم ابوالفضل، بیروت، ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
* طبری، محمدبن جریر، تاریخ طبری، چاپ محمدابراهیم ابوالفضل، بیروت، ۱۳۸۷/۱۹۶۷.
* مالك‌بن انس، المؤطّأ، چاپ محمدفؤاد عبدالباقی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۵.
* مالك‌ بن انس، المؤطّأ، چاپ محمدفؤاد عبدالباقی، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۵.
* مقریزی، امتاع‌الاسماع، چاپ محمد عبدالحمید النمیسی، بیروت، ۱۴۲۰/۱۹۹۹.
* مقریزی، امتاع‌الاسماع، چاپ محمد عبدالحمید النمیسی، بیروت، ۱۴۲۰/۱۹۹۹.
* واقدی، محمدبن عمر، المغازی، چاپ مارسدن جونس، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
* واقدی، محمدبن عمر، المغازی، چاپ مارسدن جونس، بیروت ۱۴۰۹/۱۹۸۹.
*
*