پرش به محتوا

شکیات: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۷۱۶ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۷ ژوئن ۲۰۱۶
جز
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶۱: خط ۶۱:
# شک بعد از وقت؛ خواه در شرایط نماز باشد یا افعال و یا در رکعات و یا اصل خواندن نماز.
# شک بعد از وقت؛ خواه در شرایط نماز باشد یا افعال و یا در رکعات و یا اصل خواندن نماز.
# شک بعد فراغ از نماز؛ خواه شک در شرایط باشد یا افعال و یا در رکعات، به شرط آنکه در یکی از اطراف شک در رکعات، نماز صحیح باشد؛ به عنوان مثال، در شک بین سه و چهار و پنج بعد از نماز، بنا را بر اینکه چهار رکعت خوانده می‏گذارد؛ لیکن اگر شک بین دو یا سه و پنج باشد نمازش باطل است، مگر آنکه نماز دو یا سه رکعتی باشد. برخی گفته‏اند: بنا را بر اقل می‏گذارد و نیازی به اعاده نیست.
# شک بعد فراغ از نماز؛ خواه شک در شرایط باشد یا افعال و یا در رکعات، به شرط آنکه در یکی از اطراف شک در رکعات، نماز صحیح باشد؛ به عنوان مثال، در شک بین سه و چهار و پنج بعد از نماز، بنا را بر اینکه چهار رکعت خوانده می‏گذارد؛ لیکن اگر شک بین دو یا سه و پنج باشد نمازش باطل است، مگر آنکه نماز دو یا سه رکعتی باشد. برخی گفته‏اند: بنا را بر اقل می‏گذارد و نیازی به اعاده نیست.
# شک [[کثیر الشک]]؛ یعنی کسی که در نماز بسیار شک می‏کند، هرچند به حدّ وسواس نرسد؛ خواه در عدد رکعتها باشد یا در افعال و یا در شرایط آن. مراد از عدم اعتنا به شک در کثیر الشک این است که بنا را بر وقوع مشکوک می‏گذارد، مگر آنکه چنین بنایی موجب بطلان نماز گردد که در این صورت بنا را بر عدم وقوع آن می‏گذارد. بنابر این، اگر کثیر الشک بین رکعت سوم و چهارم شک کند، بنا را بر اکثر می‏گذارد و اگر بین چهار و پنج شک کند، بنا را بر اقل می‏گذارد و اگر شک کند رکوع را به جا آورده یا نه، بنا را بر به جا آوردن آن می‏گذارد.
# شک [[کثیر الشک]]؛ یعنی کسی که در نماز بسیار شک می‏کند، هرچند به حدّ وسواس نرسد؛ وظیفه کثیر الشک این است که بنا را بر وقوع مشکوک می‏گذارد، مگر آنکه چنین بنایی موجب بطلان نماز گردد که در این صورت بنا را بر عدم وقوع آن می‏گذارد. بنابر این، اگر کثیر الشک بین رکعت سوم و چهارم شک کند، بنا را بر اکثر می‏گذارد و اگر بین چهار و پنج شک کند، بنا را بر اقل می‏گذارد و اگر شک کند رکوع را به جا آورده یا نه، بنا را بر به جا آوردن آن می‏‌گذارد.<ref>نجفی، جواهر الکلام ۱۲/ ۴۱۶ ـ ۴۱۸؛ یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص ۳۰۶ ـ ۳۰۷؛ حکیم، مستمسک العروة، ج۷، ص۵۶۴ ـ ۵۶۷  </ref>
اگر نماز گزار تنها در فعلی خاص ـ مثلا بین یک و دو ـ کثیر الشک باشد، در صورتی که در غیر آن فعل ـ مثلا بین دو و سه ـ شکی برایش پدید آید، آیا حکم کثیر الشک در این فعل نیز جاری می‏شود یا نه، اختلاف است. بنابر قول دوم، باید به شکش اعتنا و به مقتضای آن عمل کند. <ref>نجفی، جواهر الکلام ۱۲/ ۴۱۶ ـ ۴۱۸؛ یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص ۳۰۶ ـ ۳۰۷؛ حکیم، مستمسک العروة، ج۷، ص۵۶۴ ـ ۵۶۷  </ref>
# شک بَدْوی که با تأمل و اندیشه، جای خود را به یقین یا ظن معتبر و یا شکی دیگر می‏دهد.
# شک بَدْوی که با تأمل و اندیشه، جای خود را به یقین یا ظن معتبر و یا شکی دیگر می‏دهد.
# شک هر یک از امام و مأموم با یقین یا ظن دیگری. بنابر این، اگر امام جماعت در شمار رکعتهای نماز شک کند ـ که مثلا سه رکعت خوانده یا چهار رکعت ـ چنانچه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده و آن را به امام بفهماند، امام به شک خود اعتنا نمی‏کند و نماز را تمام می‏کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست و نیز اگر امام یقین یا گمان دارد که چند رکعت خوانده و مأموم در شمار رکعتهای نماز شک دارد، باید به شک خود اعتنا نکند. <ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۱۲، ص ۴۰۴؛ یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۳۱۰ </ref>
# شک هر یک از امام و مأموم با یقین یا ظن دیگری. بنابر این، اگر امام جماعت در شمار رکعتهای نماز شک کند ـ که مثلا سه رکعت خوانده یا چهار رکعت ـ چنانچه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده و آن را به امام بفهماند، امام به شک خود اعتنا نمی‏کند و نماز را تمام می‏کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست و نیز اگر امام یقین یا گمان دارد که چند رکعت خوانده و مأموم در شمار رکعتهای نماز شک دارد، باید به شک خود اعتنا نکند. <ref>نجفی، جواهر الکلام، ج۱۲، ص ۴۰۴؛ یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۳۱۰ </ref>
در اینکه حکم یاد شده به شک در عدد رکعتهای نماز اختصاص دارد یا شامل شک در افعال نیز می‏شود، اختلاف است. <ref>حکیم، مستمسک العروة، ج۷، ص۵۷۳</ref> بنابر قول مشهور در بنا گذاشتن بر حفظ دیگری، حصول ظن برای شک کننده شرط نیست؛ از این رو، وی به دیگری رجوع می‏کند، حتی اگر پس از رجوع نیز شکش باقی بماند. <ref>حکیم، مستمسک العروة، ج۷، ص۵۷۴</ref>
# شک در [[نمازهای مستحب]]: شک کننده در نماز مستحب می‏تواند بنا را بر اقل و یا اکثر بگذارد؛ هرچند بنا گذاشتن بر اقل افضل است. در صورت بنا گذاشتن بر اکثر، نماز احتیاط و سجده سهو به‏ جا آورده‏ نمی‏‌شود. <ref>نجفی، جواهرالکلام۱۲ /۴۲۳ـ ۴۲۵</ref>
در اینکه حکم رجوع به حفظ دیگری اختصاص به صورت شک دارد یا صورت ظن را نیز دربر می‏گیرد در فرضی که دیگری یقین داشته باشد، اختلاف است. بنابر قول نخست، فرد دارای ظن به یک طرف، به مقتضای ظن خود عمل می‌‏کند و نمی‏تواند به حفظ دیگری رجوع نماید. <ref>حکیم، مستمسک العروة، ج۷، ص۵۷۴ ـ ۵۷۵؛ یزدی، العروة الوثقی، ج۳، ص۳۱۲ ـ ۳۱۵</ref>
# شک در [[نوافل]]: شک کننده در نماز مستحب می‏تواند بنا را بر اقل و یا اکثر بگذارد؛ هرچند بنا گذاشتن بر اقل افضل است. در صورت بنا گذاشتن بر اکثر، نماز احتیاط و سجده سهو به‏ جا آورده‏ نمی‏‌شود. <ref>نجفی، جواهرالکلام۱۲ /۴۲۳ـ ۴۲۵</ref>
در صورت شک در افعال، آیا حکم نماز واجب در آن جاری می‏شود؟ مسئله اختلافی است. بنابر قول به جریان، قبل از تجاوز از محل، جزء مشکوک به جا آورده می‏شود، برخلاف قول به عدم جریان که نیازی به آن نیست. <ref>نجفی، جواهرالکلام، ج۱۲، ص۴۲۸ ـ ۴۲۹.</ref>
در صورت شک در افعال، آیا حکم نماز واجب در آن جاری می‏شود؟ مسئله اختلافی است. بنابر قول به جریان، قبل از تجاوز از محل، جزء مشکوک به جا آورده می‏شود، برخلاف قول به عدم جریان که نیازی به آن نیست. <ref>نجفی، جواهرالکلام، ج۱۲، ص۴۲۸ ـ ۴۲۹.</ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس2}}
{{پانویس2}}
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۳۰۵

ویرایش