تذکرة الاولیاء (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

| نویسنده =عطار نیشابوری

'''تَذْکِرَهُ الاَوْلیاء''' (به معنای یاد دوستان خدا)، کتابی به زبان فارسی از عطار نیشابوری<small>(زنده در۶۱۷ق)</small> در شرح حال ۹۷ تن از مشایخ صوفیه است که با هدف الگوگیری از سیره عملی و گفتاری آنان تألیف شده است.

عطار در تذکرة الاولیاء، نمونه‌هایی از رفتار، کردار، افکار و گفتار هر عارفی را بیان کرده است. البته تأکید او بر گفتار است و هدفش این بوده که این گفتارها درس عملی برای دیگران باشند.<ref>روح بخشان، تذکرة الاولیا، ص۵۷.</ref> او بیش از آنکه در صحت روایات دقت کند، به تأثیر تربیتی آنها توجه دارد. از این رو در برخی موارد در ضبط وقایع و صحت مطالب خالی از مسامحه نیست.

عطّار در مقدمة کتاب<ref>عطّار، تذکرة الاولیاء، چاپ، استعلامی، ص۵.</ref> می‌گوید که پس از [[قرآن]] و [[روایت|اخبار]] [[پیامبر(ص)]] هیچ سخنی برتر از سخنان مشایخ طریقت نیست. او با این اعتقاد و بنا به درخواست دوستان این کتاب را تألیف کرده است. وی در نقل سخنان مشایخ، به شرح آن سخنان نمی‌پردازد مگر برای رفع شبهه<ref>عطّار، تذکرة الاولیاء، چاپ استعلامی، ص۵.</ref> او توجه دارد که اولیا روش و دیدِ یکسان ندارند، اما چون آنان را در راه حق می‌داند، هریک را در جای خود می‌ستاید. به همین دلیل، [[امام ششم|امام ششم شیعیان]]، را در کنار چهار امام [[اهل سنت]] ذکر می‌کند.<ref> عطّار، تذکرة الاولیاء، چاپ استعلامی، ص۱۲-۱۸.</ref>، و از آن چهار تن، بصراحت زبان به ستایش [[اهل بیت]] می‌گشاید و می‌گوید که اگر ستایش آل محمد خلاف سنّت است، بگذار که جن و انس مرا گمراه بدانند.<ref> عطّار، تذکرة الاولیاء، چاپ استعلامی، ص۱۳.</ref> عطار در آغاز کتاب دلایل مختلف و به قول خودش سبب‌ها وباعث‌های گوناگون برای این کار را ذکر کرده است. او در این باره می‌گوید:

عطار، از ترکان خاتون مادر خوارزمشاه به عبارت «خداوند، ملکه ترکان، دام ملک‌ها» تعبیر می‌کند. و این تصریح است در این‌که ترکان خاتون، آن وقت در عین شوکت... بوده، و حال آن‌که در آخر سال ۶۱۶ق از خوارزم فرار کرده است....پس تألیف کتاب قبل از ۶۱۶ یا اقلا در همان سال بوده است.<ref>روح بخشان، تذکرة الاولیا، ص۵۶.</ref>