سعی صفا و مروه: تفاوت میان نسخه‌ها

سعی، عبارت است از هفت دور پیمودن مسافت بین صفا و مروه به نیت حج یا عمره؛ به هر دور این عمل «شوط» گفته می‌شود. <ref>مناسک حج، م۸۷۱</ref> سعی از [[واجب|واجبات]]، بلکه ارکان حج و عمره است که ترک عمدی آن ‌به گونهای که زمان تدارکش بگذرد موجب باطل شدن حج و عمره می‌شود؛ ترک آن از روی فراموشی موجب بُطلان نمی‌گردد و هر وقت یادش آمد باید آن را به جا آورد و در صورت عدم امکان یا مشقت داشتن، باید نایب بگیرد و تا زمانی که سعی انجام نشود، محرماتی که پس از سعی بر او حلال می‌شود، به قوت خود باقی است.<ref>جواهر الکلام ج۱۹، ص۴۲۹ -۴۳۱</ref>

در روایات آمده است زمانی که [[هاجر]] در جستجوی آب برای [[حضرت اسماعیل|اسماعیل]] بود، هفت بار میان کوه صفا و مروه رفت و برگشت. این سنت ابراهیمی حتی در [[جاهلیت]] نیز جزو مراسم [[حج]] به شمار می‌آمد و در آن زمان بتی در این سو و بتی در سوی دیگر قرار داشت و وقتی سعی کنندگان به بت‌ها می‌رسیدند، آنها را لمس می‌کردند. تصور مردمان جاهلیت بر این بود که این دو بت با نام‌های اُساف و نائِلِه، زن و مرد [[زنا]]کاری بوده‌اند که تبدیل به سنگ شده‌اند.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۵، رسول جعفریان</ref>

سعی پس از [[طواف]] و [[نماز طواف|نماز آن]] به جا آورده می‌شود؛ اگر عمره گزار یا حاجی به عمد آن را قبل از طواف به جا آورد، سعیش باطل و اعاده آن پس از طواف و نماز آن واجب است؛<ref>المعتمد فی شرح المناسک ج۵، ص۶۳</ref><ref>مناسک حج، م۸۴۰</ref> ولی اگر تقدیم از روی فراموشی یا ندانستن مسئله باشد در باطل شدن سعی و وجوب اعاده آن پس از طواف اختلاف [[فتوا]] وجود دارد.<ref>المعتمد فی شرح المناسک ج۵، ص۴۱ ۴۳</ref><ref>جواهرالکلام ج۱۹، ص۴۴۶</ref><ref>مناسک حج، م۸۴۶</ref>

فاصله انداختن بین سعی و طواف تا شب به قول مشهور جایز است.<ref>جواهر الکلام ج۱۹، ص۳۹۰- ۳۹۱</ref> <ref>مناسک حج، م۸۴۱</ref>

پس از نیت و قصد قربت، سعی از [[صفا]] آغاز و به [[مروه]] ختم می‌شود. در صورت شروع آن از مروه چه عمدی یا سهوی یا از روی ندانستن مسئله، سعی باطل می‌شود و اعاده آن از صفا واجب است. <ref>مناسک حج، م۸۵۲</ref> بالا رفتن بر کوه صفا و مروه واجب نیست، هرچند مستحب است. <ref>مناسک حج، م۸۵۱</ref><ref>جامع المقاصد ج۳، ص۲۰۶</ref> هر بار رفتن از صفا به مروه یک دور و بازگشت از مروه به صفا دور دیگر به شمار می‌رود. <ref>مناسک حج، م۸۷۱</ref>

اگر کسی از روی علم و عمد بیش از هفت دور سعی کند، سعیش باطل است. <ref>مناسک حج، م۸۷۲</ref>  

بنابر قول مشهور، [[طهارت]] داشتن و بنابر قول برخی، [[پاک|پاکی]] بدن و لباس نیز هنگام سعی مستحب است.<ref>جواهر الکلام ج۱۹، ص۴۱۰ -۴۱۷</ref> <ref>مناسک حج، م۸۴۱</ref>

راه رفتن در بخش آغازین و پایانی مَسْعیٰ و برای مردان، هَرْوَلِه کردن<ref>هروله کردن حالتی بین راه رفتن و دویدن است</ref> در حدّ فاصلی که با مهتابی سبز رنگ مشخص شده و خواندن دعای وارد شده هنگام سعی از دیگر مستحبات این عمل است.<ref>جواهر الکلام ج۱۹، ص۴۲۳- ۴۲۸</ref>

بر اساس [[فتوا]]ی مشهور فقها، در حج با [[حلق]] یا [[تقصیر]] محرّمات احرام جز [[استمتاع]] از همسر و بوی خوش بر حاجی [[حلال]] می‌شود<ref>جواهر الکلام ج۱۹، ص۲۵۱</ref> و پس از [[طواف]] و سعی، بوی خوش نیز حلال می‌گردد؛<ref>جواهر الکلام ج۱۹، ص۲۵۷ -۲۵۸</ref> در عمره، هیچیک از [[محرمات احرام]] با سعی حلال نمی‌شود.<ref>مناسک حج، م۹۰۳</ref>

* مناسک حج مطابق فتاوای امام خمینی و مراجع معظم تقلید، محمدرضا محمودی، مرکز تحقیقات حج بعثه مقام معظم رهبری، نشر مشعر، چاپ چهارم، ۱۳۸۷ش

* فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج‌۴، ص۴۵۳ – ۴۵۸

* فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، زیر نظر آیت‌الله محمود هاشمی‌شاهرودی، ج۵، ص۸۲

* المعتمد فی شرح المناسک، تقریر دروس سید ابوالقاسم خویی به قلم سید رضا خلخالی، مطبعة العلمیی، قم ۱۴۰۹ق

* وسائل الشیعه، محمد بن الحسن الحر العاملی (م. ۱۱۰۴ ق.)، اول، قم، مؤسسه اهل البیت(علیهم السلام)، ۱۴۱۲ ق.