کاربر ناشناس
طواف: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[Image:طواف کعبه.jpg|thumb|230px|طواف کعبه در مسجدالحرام]] | [[Image:طواف کعبه.jpg|thumb|230px|طواف کعبه در مسجدالحرام]] | ||
{{احکام}} | {{احکام}} | ||
'''طَواف''' به معنای هفت بار چرخیدن به دور [[کعبه]]، یکی از اعمال واجب [[حج]] و [[عمره]] است. هر دور از این چرخیدن «شَوط» نام دارد. | '''طَواف''' به معنای هفت بار چرخیدن به دور [[کعبه]]، یکی از اعمال واجب [[حج]] و [[عمره]] است. هر دور از این چرخیدن «شَوط» نام دارد. تمام اقسام حج و عمره دارای دو طواف زیارت و [[طواف نساء]] هستند به جز عمره تمتع که طواف نساء ندارد. در غیر حالت [[احرام]] نیز می‌توان طواف مستحبی انجام داد. پس از هر طواف، دو رکعت [[نماز]] طواف پشت [[مقام ابراهیم]] خوانده می‌شود. | ||
==واژه شناسی== | ==واژه شناسی== | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۱: | ||
سابقه تاریخی طواف به زمان [[حضرت آدم]] باز می‌گردد، زمانی وی از [[بهشت]] رانده شد نزد [[کعبه]] آمده و آن را همانند طواف [[ملائکه]] در [[عرش]]، طواف نمود.<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی؛ علل الشرایع، تحقیق محمدصادق بحرالعلوم، نجف اشرف، الحیدریۀ، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۴۰۷.</ref> طواف بیت الله الحرام، در طول تاریخ استمرار داشت و رکنی از ارکان حج به شمار می‌رفت و حتی در زمان [[جاهلیت]] قبل از اسلام هر موقع فردی وارد [[حرم مکه|حرم]] می‌شد یا قصد مسافرت داشت، اولین عملی که انجام می‌داد طواف بیت بود و این عمل از مهمترین راه‌های تقرب به خدایان به حساب می‌آمد. انجام این کار زمان و مکان خاصی نداشت و آنها هر موقع داخل معبدی می‌شدند که بت در آنجا بود هفت مرتبه به دور آن می‌چرخیدند؛ فقرا با پای برهنه و افراد ثروتمند با کفش.<ref>جواد علی؛ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۶، ص۳۵۵.</ref> | سابقه تاریخی طواف به زمان [[حضرت آدم]] باز می‌گردد، زمانی وی از [[بهشت]] رانده شد نزد [[کعبه]] آمده و آن را همانند طواف [[ملائکه]] در [[عرش]]، طواف نمود.<ref>شیخ صدوق، محمد بن علی؛ علل الشرایع، تحقیق محمدصادق بحرالعلوم، نجف اشرف، الحیدریۀ، ۱۳۸۴ق، ج۲، ص۴۰۷.</ref> طواف بیت الله الحرام، در طول تاریخ استمرار داشت و رکنی از ارکان حج به شمار می‌رفت و حتی در زمان [[جاهلیت]] قبل از اسلام هر موقع فردی وارد [[حرم مکه|حرم]] می‌شد یا قصد مسافرت داشت، اولین عملی که انجام می‌داد طواف بیت بود و این عمل از مهمترین راه‌های تقرب به خدایان به حساب می‌آمد. انجام این کار زمان و مکان خاصی نداشت و آنها هر موقع داخل معبدی می‌شدند که بت در آنجا بود هفت مرتبه به دور آن می‌چرخیدند؛ فقرا با پای برهنه و افراد ثروتمند با کفش.<ref>جواد علی؛ المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام، ج۶، ص۳۵۵.</ref> | ||
===برهنه طواف کردن=== | === برهنه طواف کردن=== | ||
در زمان جاهلیت برخی افراد خانه کعبه را برهنه و بدون لباس طواف می‌کردند. علت این کار در منابع تاریخی مختلف نقل شده است: | در زمان جاهلیت برخی افراد خانه کعبه را برهنه و بدون لباس طواف می‌کردند. علت این کار در منابع تاریخی مختلف نقل شده است: | ||
* می‌خواستند در لباسی که [[گناه]] در آن صورت گرفته طواف نکنند،<ref>سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج۳، ص۷۸، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق</ref> | * می‌خواستند در لباسی که [[گناه]] در آن صورت گرفته طواف نکنند،<ref>سیوطی، جلال الدین، الدر المنثور فی تفسیر المأثور، ج۳، ص۷۸، قم، کتابخانه آیة الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق</ref> | ||
* لباس طواف کنندگان در اختیار [[قریش]] بود و اگر کسی از آنها لباس تهیه نمی‌کرد بایستی برهنه طواف | * لباس طواف کنندگان در اختیار [[قریش]] بود و اگر کسی از آنها لباس تهیه نمی‌کرد بایستی برهنه طواف کند.<ref>[http://islamquest.net/fa/archive/question/fa52249 اسلام کوئست]</ref> | ||
* در روایتی از [[امام صادق]](ع) آمده است در آن زمان تصور می‌کردند اگر کسی در لباس خودش طواف کند باید آن را [[صدقه]] بدهد، لذا لباسی قرض یا اجاره می‌کردند و اگر چیزی پیدا نمی‌شد و تنها یک لباس داشتند برهنه طواف می‌کردند، حتی زنان.<ref>[http://lib.eshia.ir/12015/1/281 قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر | * هر کس که اول بار به حج یا عمره می‌آمد می‌بایست اولین طواف خود رادر جامه‌ای انجام دهد که از«حمس» عاریه و یا اجاره کرده باشد واگر در لباس غیر حمس طواف می‌کرد می‌بایست آن را به دور اندازد و اگر نمی‌خواست لباسش را از دست دهد می‌بایست برهنه طواف کند. این طواف به «طواف عربان» مشهور بود.<ref>فرهنگ اصطلاحات حج،حریری، ص۱۱۱</ref> | ||
* در روایتی از [[امام صادق]](ع) آمده است در آن زمان تصور می‌کردند اگر کسی در لباس خودش طواف کند باید آن را [[صدقه]] بدهد، لذا لباسی قرض یا اجاره می‌کردند و اگر چیزی پیدا نمی‌شد و تنها یک لباس داشتند برهنه طواف می‌کردند، حتی زنان.<ref>[http://lib.eshia.ir/12015/1/281 قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی]</ref> | |||
==طواف در آیات قرآن== | ==طواف در آیات قرآن== | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
==فضیلت طواف در روایات== | ==فضیلت طواف در روایات== | ||
{{نقل قول چهار طبقه|عرض= | {{نقل قول چهار طبقه|عرض=۳۶|تراز=چپ|رنگ حاشیه=D6E0CC|قال امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام:|إِنَّ لِلَّهِ مِائَةً وَ عِشْرِینَ رَحْمَةً عِنْدَ بَیتِهِ الْحَرَامِ سِتُّونَ لِلطَّائِفِینَ وَ أَرْبَعُونَ لِلْمُصَلِّینَ وَ عِشْرُونَ لِلنَّاظِرِین.|امام علی(ع) فرمود: خداوند اطراف کعبه یکصد و بیست رحمت قرار داده، که شصت رحمت آن مخصوص طواف کنندگان، چهل رحمت برای نمازگزاران و بیست رحمت برای نگاه کنندگان به کعبه است.|محاسن برقی، ج۱، ص۶۹}} | ||
در روایات فضائل فراوانی برای طواف بیان شده است. امیرالمؤمنین [[علی(ع)]] فرمود: خداوند اطراف [[کعبه]] یکصد و بیست رحمت قرار داده، که شصت رحمت آن مخصوص طواف کنندگان، چهل رحمت برای [[نماز]]گزاران و بیست رحمت برای نگاه کنندگان به کعبه است.<ref>محاسن برقی، ج۱، ص۶۹</ref> همین روایت را اهل سنت به نقل از [[رسول خدا(ص)]] آورده اند<ref>اخبار مکه: ج۲، ص۸،دار الثقافه</ref> برخی دیگر از فضائل طواف عبارتند از: | در روایات فضائل فراوانی برای طواف بیان شده است. امیرالمؤمنین [[علی(ع)]] فرمود: خداوند اطراف [[کعبه]] یکصد و بیست رحمت قرار داده، که شصت رحمت آن مخصوص طواف کنندگان، چهل رحمت برای [[نماز]]گزاران و بیست رحمت برای نگاه کنندگان به کعبه است.<ref>محاسن برقی، ج۱، ص۶۹</ref> همین روایت را اهل سنت به نقل از [[رسول خدا(ص)]] آورده اند<ref>اخبار مکه: ج۲، ص۸،دار الثقافه</ref> برخی دیگر از فضائل طواف عبارتند از: | ||
{{ستون شروع}} | {{ستون شروع}} | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
* برآورده شدن حاجات<ref>کافی، چاپ اسلامیه، ج۴، ص۴۱۱</ref> | * برآورده شدن حاجات<ref>کافی، چاپ اسلامیه، ج۴، ص۴۱۱</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
در روایات، علت هفت دور بودن طواف، هفت هزار سال [[توبه]] و [[عبادت]] فرشتگان در ماجرای خلقت [[حضرت آدم]] بیان شده است، هر شوطی در مقابل هزار سال.<ref group="یادداشت">عَنِ الثُّمَالِی عَنْ عَلِی بْنِ الْحُسَینِ(ع) قَالَ: قُلْتُ لِأَبِی لِمَ صَارَ الطَّوَافُ سَبْعَةَ أَشْوَاطٍ قَالَ لِأَنَّ اللَّهَ تَبَارَكَ وَ تَعَالَی قَالَ لِلْمَلَائِكَةِ- إِنِّی جاعِلٌ فِی الْأَرْضِ خَلِیفَةً فَرَدُّوا عَلَی اللَّهِ تَبَارَكَ وَ تَعَالَی وَ قالُوا أَ تَجْعَلُ فِیها مَنْ یفْسِدُ فِیها وَ یسْفِكُ الدِّماءَ قَالَ اللَّهُ إِنِّی أَعْلَمُ ما لاتَعْلَمُونَ وَ كَانَ لَا یحْجُبُهُمْ عَنْ نُورِهِ فَحَجَبَهُمْ عَنْ نُورِهِ سَبْعَةَ آلَافِ عَامٍ فَلَاذُوا بِالْعَرْشِ سَبْعَةَ آلَافِ سَنَةٍ فَرَحِمَهُمْ وَ تَابَ عَلَیهِمْ وَ جَعَلَ لَهُمُ الْبَیتَ الْمَعْمُورَ الَّذِی فِی السَّمَاءِ الرَّابِعَةِ فَجَعَلَهُ مَثَابَةً وَ أَمْناً وَ وَضَعَ الْبَیتَ الْحَرَامَ تَحْتَ الْبَیتِ الْمَعْمُورِ فَجَعَلَهُ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَ أَمْناً فَصَارَ الطَّوَافُ سَبْعَةَ أَشْوَاطٍ وَاجِباً عَلَی الْعِبَادِ لِكُلِّ أَلْفِ سَنَةٍ شَوْطاً وَاحِد. بحار الأنوار (ط - بیروت)، ج۱۱، ص: ۱۱۱، ح۲۵</ref> | |||
در کتاب [[وسائل الشیعه]] ۴۴۵ حدیث بیانگر جزئیات احکام طواف هستند.<ref>وسائل الشیعه، ج۱۳، ابواب الطواف</ref> | در کتاب [[وسائل الشیعه]] ۴۴۵ حدیث بیانگر جزئیات احکام طواف هستند.<ref>وسائل الشیعه، ج۱۳، ابواب الطواف</ref> | ||
==اقسام طواف== | ==اقسام طواف== | ||
طواف واجب دو نوع است: طواف زیارت و [[طواف نساء]]؛ این دو طواف در تمام اقسام [[حج]] و [[عمره]] انجام می‌شوند به جز عمره تمتع که طواف نساء ندارد. این طواف‌ها تنها در نیت با هم تفاوت دارند. | |||
طواف زیارت از ارکان حج و عمره است ولی طواف نساء هرچند واجب است، ولی بدون انجام آن حج یا عمره باطل نمی‌شود؛ هرچند استمتاع از همسر برای او ممنوع باقی خواهد ماند تا اینکه خودش یا اگر امکان ندارد نایبش از طرف او طواف نساء و نماز آن را انجام دهند.<ref>مناسک حج، م۵۵۱ و م۱۱۸۸</ref> | |||
علاوه بر طواف‌های واجب، می‌توان در [[مسجد الحرام]] طواف مستحبی نیز انجام داد. پس از انجام هر طواف دو رکعت [[نماز]] خوانده می‌شود که برای طواف‌های واجب پشت [[مقام ابراهیم]] و در طواف‌های مستحبی در هرکجای مسجدالحرام می‌توان آن را به جا آورد. طواف به هنگام ورود به مکه(طواف ورود) و وداع با مسجدالحرام(طواف وداع) نیز مستحب است.<ref>فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، آیت‌الله محمود هاشمی‌شاهرودی، ج۵، ص۲۳۰</ref> | |||
===طواف زیارت=== | |||
منظور از طواف زیارت، طواف واجب رکنی است که در مراسم حج و عمره به جا آورده می‌شود. از این طواف به نام‌های «طواف اول»، «طواف فرض»، «طواف فریضه» و «طواف رکن» نیز یاد شده است. این طواف: | |||
* در عمره مفرده دومین عمل است که پس از احرام و در لباس احرام صورت می‌گیرد و زمان انجام آن طول ایام سال است،به جز ایام اختصاصی حج. | |||
* در عمره تمتع دومین عمل است که بعد از احرام و در لباس احرام صورت می‌گیرد و زمان انجام آن از اول ماه [[شوال]] است تا قبل از روز نهم ذ یحجه([[روز عرفه]]). | |||
* در حج، هفتمین عمل حج(تمتع و قران) است که بعد از حلق یا تقصیر در روز دهم ذی حجه با کوچ از منا به مکه صورت می‌گیرد و می‌توان آن را پس از مراجعت از منی(در روز دوازدهم ذی حجه) نیز می‌توان انجام داد،ولی مستحب است که در همان روز عید صورت گیرد. این طواف در غیر لباس احرام صورت می‌گیرد چرا که با انجام حلق یا تقصیر،حاجی از لباس احرام بیرون می‌آید.<ref>فرهنگ اصطلاحات حج،حریری، ص۱۱۰</ref> علت نام گذاری این طواف به طواف زیارت آن است که حاجی پس از فراغت از اعمال [[منا]] در روز [[عید قربان]]، برای زیارت خانه خدا به مکّه باز می‌گردد و طواف می‌کند و سپس برای به جا آوردن باقی مانده مناسک به منا باز می‌گردد.<ref>[http://lib.eshia.ir/10075/8/347 تذکرة الفقهاء، ج۸، ص۳۴۷]</ref> پس از این طواف، [[عطر]] بر حج‌گزار حلال می‌شود. | |||
===طواف نساء=== | |||
{{اصلی|طواف نساء}} | {{اصلی|طواف نساء}} | ||
طواف | طواف نساء و نماز آن آخرین عمل عمره مفرده و آخرین عمل از اعمال مکه در حج است. این طواف بر همه حج یا عمره‌گزاران واجب است و پس از انجام آن [[استمتاع]] از همسر برای فرد حلال می‌شود. | ||
==کیفیت طواف== | ==کیفیت طواف== | ||
برای انجام طواف لازم است به نیت طواف (طواف زیارت، طواف نساء، طواف نیابتی، طواف مستحبی) هفت بار (هفت شوط) دور کعبه خلاف جهت عقربه‌های ساعت چرخید. آغاز و پایان طواف [[حجر الاسود]] است که اکنون با مرمرهای سیاه از این رکن تا انتهای مسجدالحرام مشخص شده است. به هنگام طواف باید مانند حالت نماز [[طهارت]] داشته و [[غسل|غسلی]] بر شخص واجب نباشد. لباس‌های او نیز باید از [[نجاست]] پاک باشند. به هنگام طواف شانه چپ به سمت [[کعبه]] قرار می‌گیرد و [[حجر اسماعیل]] نیز داخل محدوده‌ای قرار می‌گیرد که طواف به دورِ آن صورت می‌گیرد. | برای انجام طواف لازم است به نیت طواف (طواف زیارت، طواف نساء، طواف نیابتی، طواف مستحبی) هفت بار (هفت شوط) دور کعبه خلاف جهت عقربه‌های ساعت چرخید. آغاز و پایان طواف [[حجر الاسود]] است که اکنون با مرمرهای سیاه از این رکن تا انتهای مسجدالحرام مشخص شده است. به هنگام طواف باید مانند حالت نماز [[طهارت]] داشته و [[غسل|غسلی]] بر شخص واجب نباشد. لباس‌های او نیز باید از [[نجاست]] پاک باشند. به هنگام طواف شانه چپ به سمت [[کعبه]] قرار می‌گیرد و [[حجر اسماعیل]] نیز داخل محدوده‌ای قرار می‌گیرد که طواف به دورِ آن صورت می‌گیرد. مردان بایستی قبل از طواف ختنه کرده باشند. | ||
طواف را می‌توان سواره نیز انجام داد و نقل شده برخی به هنگام سیل و آب گرفتگی مسجدالحرام، طواف را شنا کنان انجام داده‌اند.<ref>رساله مفرحة الأنام فی تأسیس بیت اللّه الحرام رسول جعفریان میقات حج: ش۵، ص۱۶۳</ref> | طواف را می‌توان سواره نیز انجام داد و نقل شده برخی به هنگام سیل و آب گرفتگی مسجدالحرام، طواف را شنا کنان انجام داده‌اند.<ref>رساله مفرحة الأنام فی تأسیس بیت اللّه الحرام رسول جعفریان میقات حج: ش۵، ص۱۶۳</ref> | ||
| خط ۷۶: | خط ۸۷: | ||
* شیخ صدوق، شرح من لایحضره الفقیه، ناشر: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم | * شیخ صدوق، شرح من لایحضره الفقیه، ناشر: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم | ||
* بحارالانوار، محمد باقر مجلسی (م. ۱۱۱۰ ق.)، سوم، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق. | * بحارالانوار، محمد باقر مجلسی (م. ۱۱۱۰ ق.)، سوم، بیروت،دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق. | ||
* فرهنگ فقه فارسی، زیر نظر آیت الله سید محمود شاهرودی، انتشارات مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی | |||
* فرهنگ اصطلاحات حج، محمدیوسف حریری، انتشارات دارالحدیث، قم، ۱۳۸۴ش | |||
* تفسیر قمی، علی بن ابراهیم، دار الکتاب، قم، چاپ سوم، ۱۴۰۴ق | |||
* مناسک حج مطابق فتاوای امام خمینی و مراجع معظم تقلید، محمدرضا محمودی، مرکز تحقیقات حج بعثه مقام معظم رهبری، نشر مشعر، چاپ چهارم، ۱۳۸۷ش | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||