پرش به محتوا

شهادت: تفاوت میان نسخه‌ها

۸۶۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲ اوت ۲۰۲۱
جز
مستندسازی
جز (تمیزکاری)
جز (مستندسازی)
خط ۳۹: خط ۳۹:
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = {{شعر}}{{ب|کجایید ای شهیدان خدایی| بلاجویان دشت کربلایی}}{{ب|کجایید ای سبک روحان عاشق| پرنده‌تر ز مرغان هوایی}}{{ب| کجایید ای شهان آسمانی| بدانسته فلک را درگشایی}}{{ب|کجایید ای ز جان و جا رهیده| کسی مر عقل را گوید کجایی}}{{ب|کجایید ای در زندان شکسته| بداده وام‌داران را رهایی}}{{ب|کجایید ای در مخزن گشاده| کجایید ای نوای بی‌نوایی}}{{ب|در آن بحرید کاین عالم کف او است| زمانی بیش دارید آشنایی}}{{ب|کف دریاست صورت‌های عالم| ز کف بگذر اگر اهل صفایی}}{{ب|دلم کف کرد کاین نقش سخن شد| بهل نقش و به دل رو گر ز مایی}}{{ب|برآ ای شمس تبریزی ز مشرق| که اصل اصل اصل هر ضیایی}}{{پایان شعر}}|تاریخ بایگانی|
{{جعبه نقل قول| عنوان =| نقل‌قول = {{شعر}}{{ب|کجایید ای شهیدان خدایی| بلاجویان دشت کربلایی}}{{ب|کجایید ای سبک روحان عاشق| پرنده‌تر ز مرغان هوایی}}{{ب| کجایید ای شهان آسمانی| بدانسته فلک را درگشایی}}{{ب|کجایید ای ز جان و جا رهیده| کسی مر عقل را گوید کجایی}}{{ب|کجایید ای در زندان شکسته| بداده وام‌داران را رهایی}}{{ب|کجایید ای در مخزن گشاده| کجایید ای نوای بی‌نوایی}}{{ب|در آن بحرید کاین عالم کف او است| زمانی بیش دارید آشنایی}}{{ب|کف دریاست صورت‌های عالم| ز کف بگذر اگر اهل صفایی}}{{ب|دلم کف کرد کاین نقش سخن شد| بهل نقش و به دل رو گر ز مایی}}{{ب|برآ ای شمس تبریزی ز مشرق| که اصل اصل اصل هر ضیایی}}{{پایان شعر}}|تاریخ بایگانی|
| منبع = دیوان شمس (غزلیات)، غزل شماره ۲۷۰۷.| تراز = چپ| عرض = ۴۲۰px| اندازه خط = ۱۵px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
| منبع = دیوان شمس (غزلیات)، غزل شماره ۲۷۰۷.| تراز = چپ| عرض = ۴۲۰px| اندازه خط = ۱۵px| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
روایات زیادی درباره منزلت و فضیلت شهادت وارد شده است. از جمله اینکه شهادت در روایات بالاترین نیکی<ref> ابن حیون مغربی، دعائم الاسلام، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۳۴۳.</ref>و گرامی‌ترین مرگ<ref> صدوق، من لایحضر الفقیه، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۴۰۲، ح۵۸۶۸.</ref> دانسته شده است و برخی از مرگ‌های دیگر در اجر و پادش به آن تشبیه شده است.{{مدرک}} همچنین در دعاهایی که از [[چهارده معصوم]] رسیده ختم عاقبت به شهادت،<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۹۵، ص۳۶۸؛ ج۹۱، ص۲۳۹؛ ج۹۴، ص۳۳۲.</ref> شهادت زیر پرچم [[پیامبر(ص)]]<ref> مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۹۴، ص۳۷۶.</ref> و کشته شدن به‌دست بدترین مردم<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۹۴، ص۲۶۱.</ref> از خدا درخواست شده است.
روایات زیادی درباره منزلت و فضیلت شهادت وارد شده است. از جمله اینکه شهادت در روایات بالاترین نیکی<ref> ابن حیون مغربی، دعائم الاسلام، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۳۴۳.</ref>و گرامی‌ترین مرگ<ref> صدوق، من لایحضر الفقیه، ۱۴۰۳ق، ج۴، ص۴۰۲، ح۵۸۶۸.</ref> دانسته شده است و برخی از مرگ‌های دیگر در اجر و پادش به آن تشبیه شده است.{{مدرک}} همچنین در دعاهایی که از [[چهارده معصوم]] رسیده ختم عاقبت به شهادت،<ref> علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۹۵، ص۳۶۸؛ ج۹۱، ص۲۳۹؛ ج۹۴، ص۳۳۲.</ref> شهادت زیر پرچم [[پیامبر(ص)]]<ref> علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۹۴، ص۳۷۶.</ref> و کشته شدن به‌دست بدترین مردم<ref> علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۹۴، ص۲۶۱.</ref> از خدا درخواست شده است.


در قرآن از واژه شهادت با تعبیر «قَتْل فی سبیل‌الله» (کشته شدن در راه خدا) یاد شده است.<ref>قرشی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۷۶.</ref> همچنین از شهادت و شهید درباب‌های احکام طهارت و جهاد کتاب‌های فقهی سخن گفته شده است.  
در قرآن از واژه شهادت با تعبیر «قَتْل فی سبیل‌الله» (کشته شدن در راه خدا) یاد شده است.<ref>قرشی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۷۶.</ref> همچنین از شهادت و شهید درباب‌های احکام طهارت<ref> برای نمونه نگاه کنید به علامه حلی، تحریر الاحکام، ۱۴۲۰ق، ج۱، ۳۳۱۷.</ref> و جهاد کتاب‌های فقهی سخن گفته شده است.  


نخستین شهدای مسلمان [[سمیه دختر خباط]] و [[یاسر بن عامر عنسی]] پدر و مادر [[عمار یاسر]] بودند که بر اثر شنکجه مشرکان جان خود را از دست دادند. همچنین امام حسین(ع)، [[سید الشهداء]] (بزرگ شهیدان) است.
نخستین شهدای مسلمان [[سمیه دختر خباط]] و [[یاسر بن عامر عنسی]] پدر و مادر [[عمار یاسر]] بودند که بر اثر شنکجه مشرکان جان خود را از دست دادند. همچنین امام حسین(ع)، [[سید الشهداء]] (بزرگ شهیدان) است.
خط ۴۹: خط ۴۹:
* برخورداری از حق شفاعت؛ شهید در کنار پیامبران و عالمان از شفاعت‌کنندگان در [[قیامت]] است.<ref> حمیری، قرب الاسناد، مکتبة نینوا، ج۱، ص۳۱.</ref>
* برخورداری از حق شفاعت؛ شهید در کنار پیامبران و عالمان از شفاعت‌کنندگان در [[قیامت]] است.<ref> حمیری، قرب الاسناد، مکتبة نینوا، ج۱، ص۳۱.</ref>
* آمرزش گناهان و رحمت خدا<ref>سوره آل عمران، آیه۱۵۷.</ref>در روایتی که از [[امام باقر(ع)]] نقل شده هنگامی که نخستین قطره خون شهید جاری می‌شود، تمام گناهان او به جز [[حق‌الناس]] بخشیده می‌شود.<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۸۳.</ref>
* آمرزش گناهان و رحمت خدا<ref>سوره آل عمران، آیه۱۵۷.</ref>در روایتی که از [[امام باقر(ع)]] نقل شده هنگامی که نخستین قطره خون شهید جاری می‌شود، تمام گناهان او به جز [[حق‌الناس]] بخشیده می‌شود.<ref>شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۸۳.</ref>
*ورود به بهشت<ref>سوره توبه، آیه۱۱۱.</ref> شهید از نخستین کسانی است که به بهشت می‌رود.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۷۱، ص۱۴۴.</ref>  
*ورود به بهشت<ref>سوره توبه، آیه۱۱۱.</ref> شهید از نخستین کسانی است که به بهشت می‌رود.<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۷۱، ص۱۴۴.</ref>  


== احکام شهید در معرکه==
== احکام شهید در معرکه==
فقیهان برای شهید در معرکه احکامی ذکر کرده‌اند:
فقیهان برای شهید در معرکه احکامی ذکر کرده‌اند:
* [[غسل میت]]؛ بنا به نظر فقیهان شیعه، شهید در معرکه غسل میت ندارد.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیه، ج۱، ص۴۱۱.</ref> اما کسی که در معرکه جنگ زخمی شده و پس از اتمام کارزار جنگ به شهادت برسد را باید غسل داد.{{مدرک}}
* [[غسل میت]]؛ بنا به نظر فقیهان شیعه، شهید در معرکه جنگ غسل میت ندارد.<ref>شیخ انصاری، کتاب الطهاره، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۳۹۹.</ref> اما کسی که در معرکه جنگ زخمی شده و پس از اتمام جنگ به شهادت برسد را باید غسل داد.<ref>علامه حلی، نهایة الاحکام، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۳۵.</ref>
*کفن؛ بنا به نظر فقیهان شیعه شهید در معرکه کفن نمی‌شود و با همان لباس رزم دفن می‌شود.<ref>شهید ثانی، الروضة البهیه، ج۱، ص۴۱۱.</ref> مگر اینکه لباس به تن نداشته باشد که در این صورت باید او را کفن کرد.{{مدرک}}
*کفن؛ بنا به نظر فقیهان شیعه شهید در معرکه کفن نمی‌شود<ref>شیخ انصاری، کتاب الطهاره، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۳۹۹.</ref> و با همان لباس رزم دفن می‌شود.<ref>شیخ انصاری، کتاب الطهاره، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۴۰۶.</ref> مگر اینکه لباس به تن نداشته باشد که در این صورت باید او را کفن کرد.<ref>شیخ انصاری، کتاب الطهاره، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۴۰۶-۴۰۷.</ref>
* مس بدن شهید؛‌ مس بدن شهید موجب واجب شدن [[غسل مس میت]] نمی‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۵، ص۳۰۷.</ref>
* مس بدن شهید؛‌ مس بدن شهید موجب واجب شدن [[غسل مس میت]] نمی‌شود.<ref>نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۵، ص۳۰۷.</ref>
* نماز میت: بیشتر اهل‌سنت معتقدند که خواندن نماز میت بر شهید واجب نیست.{{مدرک}} البته از نظر فقیهان شیعه خواندن نماز میت بر شهید واجب است.<ref> شهید ثانی، الروضة البهیه، ج۱، ص۴۱۱.</ref>  
* نماز میت: بیشتر اهل‌سنت معتقدند که خواندن نماز میت بر شهید واجب نیست.{{مدرک}} البته از نظر فقیهان شیعه خواندن نماز میت بر شهید واجب است.<ref> شیخ انصاری، کتاب الطهاره، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۳۹۹.</ref>  


این احکام به شهید در معرکه اختصاص دارد و شامل کسانی که به طریق دیگری در راه خدا کشته می‌شوند و یا در حکم شهیدند، نمی‌گردد.
این احکام به شهید در معرکه اختصاص دارد و شامل کسانی که به طریق دیگری در راه خدا کشته می‌شوند و یا در فضیلت مانند شهیدند، نمی‌گردد.<ref>شیخ انصاری، کتاب الطهاره، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۴۰۴.</ref>
==شهادت امامان شیعه==
==شهادت امامان شیعه==
به اعتقاد شماری از عالمان شیعه، همه [[امامان شیعه]] با شهادت از دنیا می‌روند.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۳۲-۱۳۱؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ ق، ج۲، ص۲۰۹.</ref> دلیل آنان، [[روایت|روایات]] از جمله روایت «وَ اللَّهِ مَا مِنَّا إِلَّا مَقْتُولٌ شَهِید» منقول از امام صادق(ع) است که بنابر آن، همه امامان با شهادت از دنیا خواهند رفت.<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ ق، ج۲، ص۲۰۹؛ طبرسی، إعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۳۲-۱۳۱.</ref> [[شیخ مفید]] در کتاب «[[تصحیح اعتقادات الامامیه]]» شهادت امام علی(ع)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، امام موسی(ع) و امام رضا(ع) را پذیرفته و در شهادت سایر ائمه تردید کرده است.<ref>مفید، تصحیح اعتقاد الامامیه، ۱۴۱۴ق، ص۱۳۲و۱۳۱.</ref> [[علامه مجلسی]] در توجیه سخن شیخ مفید گفته است با توجه به اینکه اخبار شهادت سایر ائمه(ع) متواتر نیست، شاید منظور او نفی [[تواتر]] و قطعیت شهادت سایر ائمه(ع) باشد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۲۷، ص۲۱۶.</ref>  
به اعتقاد شماری از عالمان شیعه، همه [[امامان شیعه]] با شهادت از دنیا می‌روند.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۳۲-۱۳۱؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ ق، ج۲، ص۲۰۹.</ref> دلیل آنان، [[روایت|روایات]] از جمله روایت «وَ اللَّهِ مَا مِنَّا إِلَّا مَقْتُولٌ شَهِید» منقول از امام صادق(ع) است که بنابر آن، همه امامان با شهادت از دنیا خواهند رفت.<ref>ابن شهر آشوب، مناقب آل ابی‌طالب، ۱۳۷۹ ق، ج۲، ص۲۰۹؛ طبرسی، إعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۳۲-۱۳۱.</ref> [[شیخ مفید]] در کتاب «[[تصحیح اعتقادات الامامیه]]» شهادت امام علی(ع)، امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، امام موسی(ع) و امام رضا(ع) را پذیرفته و در شهادت سایر ائمه تردید کرده است.<ref>مفید، تصحیح اعتقاد الامامیه، ۱۴۱۴ق، ص۱۳۲و۱۳۱.</ref> [[علامه مجلسی]] در توجیه سخن شیخ مفید گفته است با توجه به اینکه اخبار شهادت سایر ائمه(ع) متواتر نیست، شاید منظور او نفی [[تواتر]] و قطعیت شهادت سایر ائمه(ع) باشد.<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۴ق، ج۲۷، ص۲۱۶.</ref>  


== مراتب و درجات شهداء==
== مراتب و درجات شهداء==
خط ۹۲: خط ۹۲:
*ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، قم، علامه، ۱۳۷۹ ق.
*ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی‌طالب(ع)، قم، علامه، ۱۳۷۹ ق.
*حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، تهران، نینوا، بی‌تا.
*حمیری، عبدالله بن جعفر، قرب الاسناد، تهران، نینوا، بی‌تا.
*شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، حاشیه سید محمد کلانتر، قم، کتابفروشی داوری، ۱۴۱۰ق.
*شیخ انصاری، مرتضی، کتاب الطهارة، قم، کنگره جهانی بزرگداشت شیخ اعظم انصاری، ۱۴۱۵ق.
*شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق.
*شیخ صدوق، محمد بن علی، من لایحضره الفقیه، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق.
*طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری باعلام الهدی، قم، مؤسسة آل البیت، ۱۴۱۷ق.
*طبرسی، فضل بن حسن، إعلام الوری باعلام الهدی، قم، مؤسسة آل البیت، ۱۴۱۷ق.
*طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، تحقیق احمد حسینی اشکوری، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، ۱۴۱۶ق.
*طریحی، فخرالدین بن محمد، مجمع البحرین، تحقیق احمد حسینی اشکوری، تهران، کتابفروشی مرتضوی، چاپ سوم، ۱۴۱۶ق.
*علامه حلی، حسن بن یوسف، تحریر الشرعیه علی مذهب الامامیه، تصحیح ابراهیم بهادری، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، ۱۴۲۰ق.
*علامه حلی، حسن بن یوسف، نهایة الاحکام فی معرفة الاحکام، قم، مؤسسة آل البیت، ۱۴۱۹ق.
*علامه مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، محقق محمدباقر محمودی و عبد الزهراء علوی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
*قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ ششم، ۱۴۱۲ق.
*قرشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ ششم، ۱۴۱۲ق.
*مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، محقق محمدباقر محمودی و عبد الزهراء علوی، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.
*مفید، محمد بن محمد، تصحیح اعتقاد الامامیه، تحقیق و تصحیح حسین درگاهی، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق.
*مفید، محمد بن محمد، تصحیح اعتقاد الامامیه، تحقیق و تصحیح حسین درگاهی، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ دوم، ۱۴۱۴ق.
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش.