confirmed، templateeditor
۱۱٬۵۵۷
ویرایش
البرهان فی تفسیر القرآن (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیز کاری
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (←مولف و انگیزه تالیف: تمیزکاری) |
جز (تمیز کاری) |
||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
==ساختار و سبک تالیف== | ==ساختار و سبک تالیف== | ||
{{تفسیر}} | {{تفسیر}} | ||
علامه بحرانی در تفسیر البرهان، بسیاری از احادیث رسیده از [[اهل بیت | علامه بحرانی در تفسیر البرهان، بسیاری از احادیث رسیده از [[اهل بیت(ع)]] در تفسیر [[قرآن]] را جمع‌آوری کرده است<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ج۳، ص۹۳</ref>. | ||
مؤلف در مقدمه کتاب می‌نویسد: | مؤلف در مقدمه کتاب می‌نویسد: | ||
::کتاب البرهان، شما را بر بسیاری از اسرار علوم قرآن آگاه می‌سازد. برخی مسائل علوم شرعی، قصص و اخبار [[پیامبر|انبیاء]](ع) و فضائل [[اهل بیت]] امامت(ع) را برای شما، روشن می‌گرداند... من روایات را از کتب معتبر، قابل اعتماد و مورد رجوعی، انتخاب کردم که مؤلفین آنها از مشایخ معتبر و علمای منتجب هستند. اغلب روایات را از طریق [[امامیه]] نقل کرده‌ام، ولی در آنجایی که روایات [[اهل سنت]] موافق روایات [[اهل بیت | ::کتاب البرهان، شما را بر بسیاری از اسرار علوم قرآن آگاه می‌سازد. برخی مسائل علوم شرعی، قصص و اخبار [[پیامبر|انبیاء]](ع) و فضائل [[اهل بیت]] امامت(ع) را برای شما، روشن می‌گرداند... من روایات را از کتب معتبر، قابل اعتماد و مورد رجوعی، انتخاب کردم که مؤلفین آنها از مشایخ معتبر و علمای منتجب هستند. اغلب روایات را از طریق [[امامیه]] نقل کرده‌ام، ولی در آنجایی که روایات [[اهل سنت]] موافق روایات [[اهل بیت(ع)]]، یا در بیان فضائل اهل بیت(ع) هستند، از آنها نیز نقل نموده‌ام. از [[ابن عباس]] نیز مقدار کمی در تفسیر آیات، نقل کرده‌ام، زیرا او شاگرد [[حضرت علی(ع)]] بوده‌است.<ref>بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۴</ref> | ||
شیوه وی در این کتاب چنین است که ابتدا به نام [[سوره]] و محل نزول، فضیلت سوره و تعداد [[آیه|آیات]]، اشاره می‌کند، آنگاه آیاتی را که دارای روایت تفسیری‌اند، ذکر کرده، روایات مربوط به هر آیه قرآنی را به دنبال آن نقل می‌نماید.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ص۴۷۵.</ref> | شیوه وی در این کتاب چنین است که ابتدا به نام [[سوره]] و محل نزول، فضیلت سوره و تعداد [[آیه|آیات]]، اشاره می‌کند، آنگاه آیاتی را که دارای روایت تفسیری‌اند، ذکر کرده، روایات مربوط به هر آیه قرآنی را به دنبال آن نقل می‌نماید.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ص۴۷۵.</ref> | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
علامه بحرانی در البرهان، تنها به ذکر روایات و اخبار بسنده کرده، و سلسله اسناد احادیث ضبط شده و احادیث اهل سنت را به صورت جداگانه در پایان هر بخش آورده است. او کتاب تفسیر خود را بیان تأویل آیات می‌داند.<ref>بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۴</ref>و منظور وی از تأویل دقیقاً احادیث نقل شده از [[ائمه معصومین|امامان معصوم]](ع) و ذکر فضایل آنان است. وی در خلال تفسیر خود توضیحی بر مطالب جمع‌آوری شده، نیفزوده است، اما در مقدمه مفصلی که پیش از تفسیر آورده، دیدگاه‌ها و تحلیل خود از تفسیر و مبانی آن را وصف کرده است.<ref>بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۲-۵</ref> مقدمه دیگری نیز بر کتاب او توسط [[ابوالحسن شریف عاملی اصفهانی]] (د ۱۱۳۸ق یا ۱۱۴۰ق) با عنوان [[مرآة الانوار و مشکاة الاسرار]] نگارش یافته است. | علامه بحرانی در البرهان، تنها به ذکر روایات و اخبار بسنده کرده، و سلسله اسناد احادیث ضبط شده و احادیث اهل سنت را به صورت جداگانه در پایان هر بخش آورده است. او کتاب تفسیر خود را بیان تأویل آیات می‌داند.<ref>بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۴</ref>و منظور وی از تأویل دقیقاً احادیث نقل شده از [[ائمه معصومین|امامان معصوم]](ع) و ذکر فضایل آنان است. وی در خلال تفسیر خود توضیحی بر مطالب جمع‌آوری شده، نیفزوده است، اما در مقدمه مفصلی که پیش از تفسیر آورده، دیدگاه‌ها و تحلیل خود از تفسیر و مبانی آن را وصف کرده است.<ref>بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، ج۱، ص۲-۵</ref> مقدمه دیگری نیز بر کتاب او توسط [[ابوالحسن شریف عاملی اصفهانی]] (د ۱۱۳۸ق یا ۱۱۴۰ق) با عنوان [[مرآة الانوار و مشکاة الاسرار]] نگارش یافته است. | ||
علامه بحرانی در ۱۶ باب مقدمه مسائل قرآنی و دیدگاه‌های تفسیری خود را بیان می‌کند و فضای حاکم بر این ابواب و مقدمات بیان اختصاص تفسیر به [[ائمه اطهار]](ع) است و صریحاً در باب ششم دیگران را از دست زدن به [[تفسیر]] نهی می‌کند. هرچند تعبیر او از تفسیر در اینجا به [[تفسیر|تأویل]] بسیار نزدیک شده است. در باب پانزدهم به بیان همبستگی [[اهل بیت(ع)|عترت]] و قرآن و تأکید بر اینکه باطن و علم قرآن نزد ائمه(ع) است، می‌پردازد. باب آخر مقدمه، یعنی باب شانزدهم معرفی منابع وی و ارائه برخی اصطلاحات رایج تفسیری است؛ بی‌آنکه تعریفی از هیچ یک از این اصطلاحات از قبیل [[ناسخ و منسوخ]]، [[محکم و متشابه]]، عام و خاص، و تقدیم و تأخیر ارائه دهد و بدین‌گونه، زمینه را برای وارد شدن در تفسیر آیات و بیان احادیثی در ذیل آیه، یا آیات منتخب هموار می‌سازد. حسی که به فضای تفسیر البرهان غلبه دارد، حاکی از دفاعی کلامی برای اثبات حقانیت و معرفی فضایل [[اهل بیت | علامه بحرانی در ۱۶ باب مقدمه مسائل قرآنی و دیدگاه‌های تفسیری خود را بیان می‌کند و فضای حاکم بر این ابواب و مقدمات بیان اختصاص تفسیر به [[ائمه اطهار]](ع) است و صریحاً در باب ششم دیگران را از دست زدن به [[تفسیر]] نهی می‌کند. هرچند تعبیر او از تفسیر در اینجا به [[تفسیر|تأویل]] بسیار نزدیک شده است. در باب پانزدهم به بیان همبستگی [[اهل بیت(ع)|عترت]] و قرآن و تأکید بر اینکه باطن و علم قرآن نزد ائمه(ع) است، می‌پردازد. باب آخر مقدمه، یعنی باب شانزدهم معرفی منابع وی و ارائه برخی اصطلاحات رایج تفسیری است؛ بی‌آنکه تعریفی از هیچ یک از این اصطلاحات از قبیل [[ناسخ و منسوخ]]، [[محکم و متشابه]]، عام و خاص، و تقدیم و تأخیر ارائه دهد و بدین‌گونه، زمینه را برای وارد شدن در تفسیر آیات و بیان احادیثی در ذیل آیه، یا آیات منتخب هموار می‌سازد. حسی که به فضای تفسیر البرهان غلبه دارد، حاکی از دفاعی کلامی برای اثبات حقانیت و معرفی فضایل [[اهل بیت(ع)]] است. | ||
==منابع تفسیر== | ==منابع تفسیر== | ||