پرش به محتوا

البرهان فی تفسیر القرآن (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جز (←‏نسخه‌های خطی: ویکی‌سازی)
خط ۳۹: خط ۳۹:
==ساختار و سبک تالیف==
==ساختار و سبک تالیف==
{{تفسیر}}
{{تفسیر}}
علامه بحرانی در تفسیر البرهان، بسیاری از احادیث رسیده از [[اهل بیت]] (ع) در تفسیر [[قرآن]] را جمع‌آوری کرده است<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ج۳، ص۹۳</ref>.
علامه بحرانی در تفسیر البرهان، بسیاری از احادیث رسیده از [[اهل بیت]](ع) در تفسیر [[قرآن]] را جمع‌آوری کرده است<ref>آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ج۳، ص۹۳</ref>.


مؤلف در مقدمه کتاب می‌نویسد:
مؤلف در مقدمه کتاب می‌نویسد:
::کتاب البرهان، شما را بر بسیاری از اسرار علوم قرآن آگاه می‌سازد. برخی مسائل علوم شرعی، قصص و اخبار [[پیامبر|انبیاء]] (ع) و فضائل [[اهل بیت]] امامت (ع) را برای شما، روشن می‌گرداند ... من روایات را از کتب معتبر، قابل اعتماد و مورد رجوعی، انتخاب کردم که مؤلفین آنها از مشایخ معتبر و علمای منتجب هستند. اغلب روایات را از طریق [[امامیه]] نقل کرده‌ام، ولی در آنجایی که روایات [[اهل سنت]] موافق روایات [[اهل بیت]] (ع)، یا در بیان فضائل اهل بیت (ع) هستند، از آنها نیز نقل نموده‌ام. از [[ابن عباس]] نیز مقدار کمی در تفسیر آیات، نقل کرده‌ام، زیرا او شاگرد [[حضرت علی]] (ع) بوده‌است.<ref>بحرانى‌، هاشم‌، البرهان‌ فى‌ تفسير القرآن‌، ج۱، ص۴</ref>
::کتاب البرهان، شما را بر بسیاری از اسرار علوم قرآن آگاه می‌سازد. برخی مسائل علوم شرعی، قصص و اخبار [[پیامبر|انبیاء]](ع) و فضائل [[اهل بیت]] امامت(ع) را برای شما، روشن می‌گرداند... من روایات را از کتب معتبر، قابل اعتماد و مورد رجوعی، انتخاب کردم که مؤلفین آنها از مشایخ معتبر و علمای منتجب هستند. اغلب روایات را از طریق [[امامیه]] نقل کرده‌ام، ولی در آنجایی که روایات [[اهل سنت]] موافق روایات [[اهل بیت]](ع)، یا در بیان فضائل اهل بیت(ع) هستند، از آنها نیز نقل نموده‌ام. از [[ابن عباس]] نیز مقدار کمی در تفسیر آیات، نقل کرده‌ام، زیرا او شاگرد [[حضرت علی]](ع) بوده‌است.<ref>بحرانی‌، هاشم‌، البرهان‌ فی‌ تفسیر القرآن‌، ج۱، ص۴</ref>


شیوه وی در این کتاب چنین است که ابتدا به نام [[سوره]] و محل نزول، فضیلت سوره و تعداد [[آیه|آیات]]، اشاره می‌کند، آنگاه آیاتی را که دارای روایت تفسیری‌اند، ذکر کرده، روایات مربوط به هر آیه قرآنی را به دنبال آن نقل می‌نماید.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ص۴۷۵.</ref>
شیوه وی در این کتاب چنین است که ابتدا به نام [[سوره]] و محل نزول، فضیلت سوره و تعداد [[آیه|آیات]]، اشاره می‌کند، آنگاه آیاتی را که دارای روایت تفسیری‌اند، ذکر کرده، روایات مربوط به هر آیه قرآنی را به دنبال آن نقل می‌نماید.<ref>خرمشاهی، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، ۱۳۷۷ش، ص۴۷۵.</ref>


علامه بحرانى‌ در البرهان‌، تنها به‌ ذكر روايات‌ و اخبار بسنده‌ كرده‌، و سلسله‌ اسناد احاديث‌ ضبط شده‌ و احاديث‌ اهل‌ سنت‌ را به‌ صورت‌ جداگانه‌ در پايان‌ هر بخش‌ آورده‌ است‌. او كتاب‌ تفسير خود را بيان‌ تأويل‌ آيات‌ مى‌داند.<ref>بحرانى‌، هاشم‌، البرهان‌ فى‌ تفسير القرآن‌، ج۱، ص۴</ref>و منظور وي‌ از تأويل‌ دقيقاً احاديث‌ نقل‌ شده‌ از [[ائمه معصومین|امامان‌ معصوم‌]] (ع‌) و ذكر فضايل‌ آنان‌ است‌. وي‌ در خلال‌ تفسير خود توضيحى‌ بر مطالب‌ جمع‌آوري‌ شده‌، نيفزوده‌ است‌، اما در مقدمه مفصلى‌ كه‌ پيش‌ از تفسير آورده‌، ديدگاه‌ها و تحليل‌ خود از تفسير و مبانى‌ آن‌ را وصف‌ كرده‌ است‌.<ref>بحرانى‌، هاشم‌، البرهان‌ فى‌ تفسير القرآن‌، ج۱، ص۲-۵</ref> مقدمه ديگري‌ نيز بر كتاب‌ او توسط [[ابوالحسن‌ شريف‌ عاملى‌ اصفهانى‌]] (د ۱۱۳۸ق‌ يا ۱۱۴۰ق‌) با عنوان‌ [[مرآة الانوار و مشكاة الاسرار]] نگارش‌ يافته‌ است‌.
علامه بحرانی‌ در البرهان‌، تنها به‌ ذکر روایات‌ و اخبار بسنده‌ کرده‌، و سلسله‌ اسناد احادیث‌ ضبط شده‌ و احادیث‌ اهل‌ سنت‌ را به‌ صورت‌ جداگانه‌ در پایان‌ هر بخش‌ آورده‌ است‌. او کتاب‌ تفسیر خود را بیان‌ تأویل‌ آیات‌ می‌داند.<ref>بحرانی‌، هاشم‌، البرهان‌ فی‌ تفسیر القرآن‌، ج۱، ص۴</ref>و منظور وی‌ از تأویل‌ دقیقاً احادیث‌ نقل‌ شده‌ از [[ائمه معصومین|امامان‌ معصوم‌]](ع) و ذکر فضایل‌ آنان‌ است‌. وی‌ در خلال‌ تفسیر خود توضیحی‌ بر مطالب‌ جمع‌آوری‌ شده‌، نیفزوده‌ است‌، اما در مقدمه مفصلی‌ که‌ پیش‌ از تفسیر آورده‌، دیدگاه‌ها و تحلیل‌ خود از تفسیر و مبانی‌ آن‌ را وصف‌ کرده‌ است‌.<ref>بحرانی‌، هاشم‌، البرهان‌ فی‌ تفسیر القرآن‌، ج۱، ص۲-۵</ref> مقدمه دیگری‌ نیز بر کتاب‌ او توسط [[ابوالحسن‌ شریف‌ عاملی‌ اصفهانی‌]] (د ۱۱۳۸ق‌ یا ۱۱۴۰ق‌) با عنوان‌ [[مرآة الانوار و مشکاة الاسرار]] نگارش‌ یافته‌ است‌.


علامه بحرانی در ۱۶ باب‌ مقدمه مسائل‌ قرآنى‌ و ديدگاه‌هاي‌ تفسيری خود را بيان‌ مى‌كند و فضاي‌ حاكم‌ بر اين‌ ابواب‌ و مقدمات‌ بيان‌ اختصاص‌ تفسير به‌ [[ائمه اطهار]] (ع‌) است‌ و صريحاً در باب‌ ششم‌ ديگران‌ را از دست‌ زدن‌ به‌ [[تفسیر]] نهى‌ مى‌كند. هرچند تعبير او از تفسير در اينجا به‌ [[تفسیر|تأويل‌]] بسيار نزديك‌ شده‌ است‌. در باب‌ پانزدهم‌ به‌ بيان‌ همبستگى‌ [[اهل بیت(ع)|عترت‌]] و [[قرآن‌]] و تأكيد بر اينكه‌ باطن‌ و علم‌ قرآن‌ نزد ائمه‌(ع‌) است‌، مى‌پردازد. باب‌ آخر مقدمه‌، يعنى‌ باب‌ شانزدهم‌ معرفى‌ منابع‌ وي‌ و ارائه برخى‌ اصطلاحات‌ رايج‌ تفسيري‌ است‌؛ بى‌ آنكه‌ تعريفى‌ از هيچ‌ يك‌ از اين‌ اصطلاحات‌ از قبيل‌ [[ناسخ‌ و منسوخ‌]]، [[محكم‌ و متشابه‌]]، عام‌ و خاص‌، و تقديم‌ و تأخير ارائه‌ دهد و بدين‌گونه‌، زمينه‌ را براي‌ وارد شدن‌ در تفسير آيات‌ و بيان‌ احاديثى‌ در ذيل‌ آيه‌، يا آيات‌ منتخب‌ هموار مى‌سازد. حسى‌ كه‌ به‌ فضاي‌ تفسير البرهان‌ غلبه‌ دارد، حاكى‌ از دفاعى‌ كلامى‌ براي‌ اثبات‌ حقانيت‌ و معرفى‌ فضايل‌ [[اهل بیت]] (ع‌) است‌.
علامه بحرانی در ۱۶ باب‌ مقدمه مسائل‌ قرآنی‌ و دیدگاه‌های‌ تفسیری خود را بیان‌ می‌کند و فضای‌ حاکم‌ بر این‌ ابواب‌ و مقدمات‌ بیان‌ اختصاص‌ تفسیر به‌ [[ائمه اطهار]](ع) است‌ و صریحاً در باب‌ ششم‌ دیگران‌ را از دست‌ زدن‌ به‌ [[تفسیر]] نهی‌ می‌کند. هرچند تعبیر او از تفسیر در اینجا به‌ [[تفسیر|تأویل‌]] بسیار نزدیک‌ شده‌ است‌. در باب‌ پانزدهم‌ به‌ بیان‌ همبستگی‌ [[اهل بیت(ع)|عترت‌]] و [[قرآن‌]] و تأکید بر اینکه‌ باطن‌ و علم‌ قرآن‌ نزد ائمه‌(ع‌) است‌، می‌پردازد. باب‌ آخر مقدمه‌، یعنی‌ باب‌ شانزدهم‌ معرفی‌ منابع‌ وی‌ و ارائه برخی‌ اصطلاحات‌ رایج‌ تفسیری‌ است‌؛ بی‌آنکه‌ تعریفی‌ از هیچ‌ یک‌ از این‌ اصطلاحات‌ از قبیل‌ [[ناسخ‌ و منسوخ‌]]، [[محکم‌ و متشابه‌]]، عام‌ و خاص‌، و تقدیم‌ و تأخیر ارائه‌ دهد و بدین‌گونه‌، زمینه‌ را برای‌ وارد شدن‌ در تفسیر آیات‌ و بیان‌ احادیثی‌ در ذیل‌ آیه‌، یا آیات‌ منتخب‌ هموار می‌سازد. حسی‌ که‌ به‌ فضای‌ تفسیر البرهان‌ غلبه‌ دارد، حاکی‌ از دفاعی‌ کلامی‌ برای‌ اثبات‌ حقانیت‌ و معرفی‌ فضایل‌ [[اهل بیت]](ع) است‌.


==منابع تفسیر==
==منابع تفسیر==
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۶٬۰۷۱

ویرایش