اهل حق: تفاوت میان نسخه‌ها

در بعضی از متون اهل حق از جمله در «[[بارگه بارگه]]» آثار و شواهد صریحی درباره اعتقاد به [[وحدت وجود]] یافت می‌شود<ref>ص ۹۲- ۹۵</ref>، از جمله اینکه برّ و بحر محل حلول یا تجلی ذات الهی است <ref>ص ۱۲۹</ref>. مهم‌ترین مظهر و مَجلای حق البته انسان است. بدین سان، مفهوم اَوَتاره که در دین هندویی و بسیاری از طریقه‌های عرفانی مبنای رابطه خدا و انسان را بیان می‌کند، در اینجا هم مطرح است. منتها در این مکتب، به یک معنا، ظهور و تجسد الهی برای این است که بندگان، او را ببینند<ref>نیک نژاد، همان، ۱۱۰-۱۱۱</ref>. شاید از میان تمامی مظاهر الهی برای اهل حق، [[سلطان اسحاق]] (که به صورت سحاک، صحاک، سهاک (به ضم یا فتح اول) هم ثبت شده است) برجسته‌تر و مهم‌تر باشد، زیرا اینان نه تنها هویت دینی و اعتقادی، بلکه پیوند اجتماعی و وحدت فرقه‌ای و قومی خود را هم از او گرفته‌اند (اگرچه درباره حضرت علی (ع) هم از تعظیم و تکریم بسیار خودداری نمی‌کنند).

مظهر بعدی الوهیت [[بهلول ماهی|بهلول]] است. گفته شده، بهلول - که خود را به دیوانگی زده بود - تجسم دوباره [[حضرت علی]] بوده است <ref>همو، ۲۲۲، ۲۲۳</ref>. این بهلول احتمالاً غیر از بهلول معروف است، و نزد اهل حق به بهلول ماهی معروف است. [[بابا حاتم]]، [[بابا صالح]]، [[بابا رجب]]، [[بابا نجوم]] و [[بابا لره|بابا لُره]] که همه اهل [[لرستان]] بودند، به خدمت بهلول ماهی رسیده، در محضر او طی مقامات عرفانی کردند. ایشان از یاران نزدیک او به شمار می‌روند<ref> دوره بهلول، ۳۵، ۴۱، ۴۶، ۵۳، ۵۹</ref>.

«قرار حقیقت‌» یا شرطِ بودن در زمره اهل حق، این است که به گفته سلطان اسحاق «حق را حاضر و موجود» و «خداوند عالم را همه جا حاضر بدانند»<ref>«ذیل تذکره اعلی »، ۱۶۱</ref>. اهل حق دستور دارند که از اهریمن برائت جویند<ref>«دوره عابدین »، ۵۲۹ -۵۳۰</ref>. شرط معنوی بودن در زمره یارسان گرایش به حق و حقیقت و دوری از بدی و دروغ، شرط صوری و لازم الاجرای آن، [[سر سپردن]] است، که با حضور در مراسم سرسپردگی و اجرای آداب آن صورت می‌پذیرد. برای داوطلب سرسپردگی وجود یک «[[پیر (عرفان)|پیر]]» و یک «[[دلیل (عرفان)|دلیل]]» در اجرای آیین مربوط به آن لازم است و هر یک نقشی خاص خود دارند. البته مقام پیر بالاتر از مقام دلیل است <ref>نک: صفی زاده، مقدمه، ۲۴</ref>.

در سال ۱۳۶۳، دکتر [[بهرام الهی]]، فرزند و جانشین نورعلی الهی، که در حال حاضر در فرانسه زندگی می‌کند، وابستگان فرقه‌ای خود را ملزم به تراشیدن سبیل کرد و به آنان اعلام کرد که خود را [[شیعه اثنی عشری]] معرفی کنند.{{مدرک}}

از دیگر شعائر اهل حق [[روزه غار|روزه مخصوص آنان]] است که با روزه دیگر مسلمانان تفاوت دارد و اصولاً [[روزه|روزه ماه رمضان]] بر آنان ممنوع است. قرمزی یا [[شاه ویس قلی]] روزه یک ماهه را بر اهل حق حرام و اعلام کرده است که هر کس از اهل حق روزه یک ماهه بگیرد، از این طایفه بیرون است <ref>«تذکره اعلی »، ۱۰۹-۱۱۰</ref>. برعکس، بر هر فرد از یارسان واجب است که ۳ روز پیاپی روزه «غار» بگیرد و زمان آن از دوازدهم ماه قمری است که مصادف با [[چله زمستان کردی]] باشد؛ پس از ۳ روز مداوم روزه داری، روز پانزدهم آن ماه را جشن می‌گیرند که «[[عید خاوندگاری]]» نام دارد<ref>نیک نژاد، همان، ۹۸-۹۹؛ نیز نک: صفی زاده، همان، ۵۷۰ -۵۷۱؛ قس : جیحون آبادی، ۳۴۲، که مدت روزه را ۶ روز می‌داند</ref>. این روزه به یاد روزها و ساعاتی است که [[سلطان اسحاق]] و یارانش در غار سپری کردند<ref>همو، ۳۴۱، ۳۴۲</ref>.

برای اهل حق مقدس‌ترین جایگاه و کعبه مقصود «[[پردیور]]» است ؛ در باغهای روستای [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%AE%D8%A7%D9%86_(%D9%BE%D8%A7%D9%88%D9%87) شیخان ]، کنار [http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86 رودخانه سیروان ] در [[اورامان]] [[کردستان]]، قطعه سنگ بزرگی است که جایگاه سلطان و یارانش را مشخص می‌کند. این محل را پردیور می‌نامند و زیارتگاه و محل دعا و نیاز یارسان است.

#[[خاندان ذوالنوری|خاندان زنوری]] یا ذوالنوری مربوط به یکی از بزرگان اهل حق در قرن ۹ق است که ذوالنور نام داشت و فرزند یکی از خانهای [[لرستان]] بود. وی خود فرزندی نداشت، از این رو، بازماندگان بعضی از نزدیکان او خاندان وی را تشکیل دادند<ref>همانجا</ref>.

#[[خاندان آتش بیگی]] منسوب است به [[آتش بیگ]] که از مردم [[لرستان]] بود و در حدود قرن ۱۱ق می‌زیست. او که خود را محل تجلی خداوند می‌دانست، خاندانی برای خود تشکیل داد<ref>همانجا</ref>.