اخلاق: تفاوت میان نسخه‌ها
←تعریف
(←تعریف) |
|||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==تعریف== | ==تعریف== | ||
اخلاق به صفات درونی انسان گفته می‌شود که در درون نهادینه شده است. این واژه، هم خوی‌های نیکو و پسندیده مانند جوان‌مردی و دلیری را شامل می‌شود و هم خوی‌های زشت و ناپسند همچون فرومایگی و بزدلی را؛<ref>مصباح یزدی، فلسفه اخلاق، ۱۳۹۴ش، ص۱۹، ۲۰؛ معلمی، فلسفه اخلاق، ص۱۳و۱۴.</ref> همچنین اخلاق فردی چون [[صبر]] و [[شجاعت]] و اخلاق اجتماعی مثل [[تواضع]] و [[ایثار]] را دربرمی‌گیرد.<ref>مکارم شیرازی،اخلاق در قرآن، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۷۶.</ref> | اخلاق به صفات درونی انسان گفته می‌شود که در درون نهادینه شده است. این واژه، هم خوی‌های نیکو و پسندیده مانند جوان‌مردی و دلیری را شامل می‌شود و هم خوی‌های زشت و ناپسند همچون فرومایگی و بزدلی را؛<ref>مصباح یزدی، فلسفه اخلاق، ۱۳۹۴ش، ص۱۹، ۲۰؛ معلمی، فلسفه اخلاق، ص۱۳و۱۴.</ref> همچنین اخلاق فردی چون [[صبر]] و [[شجاعت]] و اخلاق اجتماعی مثل [[تواضع]] و [[ایثار]] را دربرمی‌گیرد.<ref>مکارم شیرازی،اخلاق در قرآن، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۷۶.</ref> | ||
اخلاق اسلامی به بخشی از آموزه‌های دین [[اسلام]] گفته می‌شود که از فضایل و رذایل اعمال انسان سخن می‌گوید.<ref>موسوی بجنوردی، «بررسی نقش اخلاق در فقه و حقوق(۱)و(۲)»، ص۱۲۸۵.</ref> | اخلاق اسلامی به بخشی از آموزه‌های دین [[اسلام]] گفته می‌شود که از فضایل و رذایل اعمال انسان سخن می‌گوید.<ref>موسوی بجنوردی، «بررسی نقش اخلاق در فقه و حقوق(۱)و(۲)»، ص۱۲۸۵.</ref>{{یادداشت|[[مطهری]] به نقل از دانشمندان اسلامی مجموعه تعالیم اسلام را سه بخش می‌داند:۱- '''بخش عقاید''' ، یعنی مسائل و معارفی که باید آنها را شناخت و بدانها معتقد بود و ایمان آورد ، مانند مسأله توحید ، صفات ذات خداوند متعال ، نبوت عامه و خاصه ، و برخی مسائل دیگر .۲- '''بخش اخلاق''' ، یعنی مسائل و دستورهایی که درباره چگونه بودن " انسان از نظر صفات روحی و خصلت‌های معنوی است . از قبیل : عدالت ، تقوا ، شجاعت ، عفت و... ۳- '''بخش احکام''' ، یعنی مسائل مربوط به کار و عمل که چه کارهایی و چگونه باید انجام شود ، از قبیل نماز ، روزه ، حج ، جهاد ، امر به معروف و...علمی که متصدی بخش اول است علم کلام است ، و علمی که عهده دار بخش دوم است علم اخلاق نامیده می‌شود ، و علمی که بخش سوم را بر عهده دارد علم فقه نام گرفته است. مطهری، آشنایی با علوم اسلامی۲، ج۱، ص۱۶. }} | ||
==اهمیت== | ==اهمیت== | ||
دین [[اسلام]] برای اخلاق، اهمیت فراوان قائل شده است. [[قرآن]] به مفاهیم اخلاقی چون خیر و شرّ، [[عدل (کلام)|عدل]] و ظلم، صبر و احسان توجه فراوان داشته<ref>غرویان، فلسفه اخلاق، ۱۳۷۹ش، ص۲۰.</ref> و هدف مهم [[نبوت|رسالت]] پیامبر(ص) را اصلاح اخلاق انسان‌ها بیان کرده است.<ref>بقره، ۱۵۱؛ آل عمران، ۱۶۴؛ جمعه، ۲. </ref>{{یادداشت| تزکیه در کنار تعلیم و تلاوت آیات خدا یکی از مأموریت‌های [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] در قرآن برشمرده شده است. تزکیه همان تهذیب و پاک ساختن مردمان از عقائد و اندیشه‌های منحرف و اخلاق و صفات پست نفسانی و رفتارها و عادت‌های زشت است تا برای دریافت معارف و حقایق الهی آماده شوند. (مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۳۳) واژگان هم ریشه با تزکیه در [[قرآن]] بیش از پنجاه بار آمده است در پنج آیه به عنوان یکی از کارهای پیامبر(ص) معرفی شده است. در چهار مورد تلاوت آیات و تزکیه و تعلیم در کنار هم قرار گرفته‌اند.(عبدالباقی، المعجم المفهرس، ۱۴۱۴ق، ص۴۲۰-۴۲۱.) ۱و۲- يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ([[سوره آل‌عمران|سوره آل عمران]] آیه۱۶۴ و[[سوره جمعه]] آیه۲) ۳- يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ(سوره بقره آیه ۱۵۱ آيات ما را بر شما مى‌خواند، و شما را پاک مى‌گرداند، و به شما کتاب و حکمت مى‌آموزد، و آنچه را نمى‌دانستید به شما یاد مى‌دهد ) تعلیم در این آیه دو بار ذکر شده است که شاید اشاره به تعالیم دینی وغیر آن باشد.(قرائتی، تفسیر نور،۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۳۳.) | دین [[اسلام]] برای اخلاق، اهمیت فراوان قائل شده است. [[قرآن]] به مفاهیم اخلاقی چون خیر و شرّ، [[عدل (کلام)|عدل]] و ظلم، صبر و احسان توجه فراوان داشته<ref>غرویان، فلسفه اخلاق، ۱۳۷۹ش، ص۲۰.</ref> و هدف مهم [[نبوت|رسالت]] پیامبر(ص) را اصلاح اخلاق انسان‌ها بیان کرده است.<ref>بقره، ۱۵۱؛ آل عمران، ۱۶۴؛ جمعه، ۲. </ref>{{یادداشت| تزکیه در کنار تعلیم و تلاوت آیات خدا یکی از مأموریت‌های [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر]] در قرآن برشمرده شده است. تزکیه همان تهذیب و پاک ساختن مردمان از عقائد و اندیشه‌های منحرف و اخلاق و صفات پست نفسانی و رفتارها و عادت‌های زشت است تا برای دریافت معارف و حقایق الهی آماده شوند. (مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ۱۳۶۸ش، ج ۴، ص۱۳۳) واژگان هم ریشه با تزکیه در [[قرآن]] بیش از پنجاه بار آمده است در پنج آیه به عنوان یکی از کارهای پیامبر(ص) معرفی شده است. در چهار مورد تلاوت آیات و تزکیه و تعلیم در کنار هم قرار گرفته‌اند.(عبدالباقی، المعجم المفهرس، ۱۴۱۴ق، ص۴۲۰-۴۲۱.) ۱و۲- يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ([[سوره آل‌عمران|سوره آل عمران]] آیه۱۶۴ و[[سوره جمعه]] آیه۲) ۳- يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِنَا وَيُزَكِّيكُمْ وَيُعَلِّمُكُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَيُعَلِّمُكُمْ مَا لَمْ تَكُونُوا تَعْلَمُونَ(سوره بقره آیه ۱۵۱ آيات ما را بر شما مى‌خواند، و شما را پاک مى‌گرداند، و به شما کتاب و حکمت مى‌آموزد، و آنچه را نمى‌دانستید به شما یاد مى‌دهد ) تعلیم در این آیه دو بار ذکر شده است که شاید اشاره به تعالیم دینی وغیر آن باشد.(قرائتی، تفسیر نور،۱۳۸۳ش، ج۱، ص۲۳۳.) | ||