محمد بن جعفر بن نمای حلی: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Mashg بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Pourghorbani بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
| محل تحصیل = | | محل تحصیل = | ||
| محل زندگی = | | محل زندگی = | ||
| تاریخ وفات = [[ذیحجه]] ۶۴۵ق/۱۲۴۸م | | تاریخ وفات = [[ذیحجه]] ۶۳۶ یا ۶۴۵ق/۱۲۳۹ یا ۱۲۴۸م | ||
| شهر وفات = [[حله|حلّه]] | | شهر وفات = [[حله|حلّه]] | ||
| محل دفن = [[کربلا]] | | محل دفن = [[کربلا]] | ||
نسخهٔ ۶ اوت ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۲۸
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | محمد بن جعفر بن نما |
| لقب | نجیب الدین |
| نسب | خاندان ابن نما |
| تاریخ تولد | حدوداً ۵۶۵ق |
| تاریخ وفات | ذیحجه ۶۳۶ یا ۶۴۵ق/۱۲۳۹ یا ۱۲۴۸م |
| محل دفن | کربلا |
| شهر وفات | حلّه |
| خویشاوندان سرشناس | جعفر بن محمد بن نما حلی |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | علی بن سعید راوندی، ابن ادریس حلی، محمد بن جعفر مشهدی، برهان الدین محمد قزوینی و پدرش |
| شاگردان | سید بن طاووس، عبدالکریم بن احمد ابن طاووس، ابن علقمی، محقق حلی، یوسف بن علی حلی، یحیی بن سعید حلی |
محمد بن جعفر بن نَما (متولد حدوداً ۵۶۵ق) استاد محقق حلی و از معروف‌ترین علمای خاندان ابن نما. وی نزد اساتیدی چون ابن ادریس حلی، برهان الدین محمد قزوینی و جعفربن نما علم‌آموزی کرد. سید بن طاووس، عبدالکریم بن احمد ابن طاووس، ابن علقمی وزیر، محقق حلی، یوسف بن علی حلی از شاگردان وی محسوب می‌شوند.
خاندان
آل نما از جمله خاندان هاى بزرگ حله است. نسبت این خاندان به قبيله ربيعه مى رسد لذا آنان را به ربعی نیز می گویند.[۱]
زندگی‌نامه
ابو ابراهیم (ابوجعفر) محمد بن جعفر بن محمد (هبةالله) ابن نما، ملقب به نجیب الدین از معروف‌ترین علمای خاندان ابن نما است. پدرش جعفر از فقهای سرشناس حله بود.[۲] از جزئیات زندگی و تحصیل ابن نما آگاهی دقیقی در دست نیست. اما از آنجا که سن وی را در هنگام مرگ، ۸۰ سال بیان کرده‌اند[۳]، احتمالاً در حدود سال ۵۶۵ق متولد شده است. اگر در متون فقهی، ابن نما به صورت مطلق بیاید، منظور محمد بن جعفر است که اندیشه‌هایش در میان فقها معروف است.[۴]
وفات
ابن نما در ذیحجه سال ۶۴۵ق یا ۶۳۶ق[۵] در حلّه درگذشت و در کربلا به‌خاک سپرده شد.[۶] برخی نیز درگذشت و دفن او را در نجف ذکر کرده‌اند.[۷]
زندگی علمی
جایگاه
دوره ابن ادریس و سپس شاگرد بلند آوازه اش، ابن نما دوره بازنگری در اجتهاد و برون رفت از رکود و تقلید از آرای فقهی شیخ طوسی بود. یکی از مهم ترین منتقدین مکتب شیخ طوسی و تقلید از آن در این دوره نجيب الدين محمد بن جعفر بن هبه اللَّه بن نما بود که دو شاگردش علامه حلي (متوفای ۶۶۵ق) و أحمد بن طاوس حلي (متوفای ۶۷۳ ق) مشی استاد را پی گرفتند.[۸]
استادان و مشایخ
بر اساس اسناد برخی روایات، وی از بزرگان زیر بهره برده است:
- ابوالفرج علی بن سعید راوندی[۹]،
- ابن ادریس حلی؛[۱۰] ابن نما از وی اجازه نقل روایت دریافت کرده بود.[۱۱]
- محمد بن جعفر مشهدی [۱۲]، عبدالرؤساء؛ ابن نما اجازه نقل تمام كتاب های سید مرتضی(متوفای۴۳۶ق) و سید رضی(متوفای۴۰۶ق) را از شیخ محمد بن علی شهرآشوب(متوفای۵۸۸ق) از طریق محمد بن مشهدی(متوفای۶۱۰ق) دریافت می کند.[۱۳]
- هبة الله بن حامد،
- برهان الدین محمد قزوینی
- پدرش، جعفر بن هبة الله[۱۴] .
- شيخ كمال الدين ابو الحسن علي بن شرف الدين بن حماد ليثی واسطی؛ شیخ نجم الدین از او نقل روایات می کند.[۱۵]
- شيخ شمس الدين فخّار بن معد موسوی؛ ابن نما از او اجازه نقل روایت دریافت کرده است.[۱۶]
شاگردان
- سید بن طاووس؛ به گفته خود از نجیب الدین اجازه روایت داشته و نزد او فقه آموخته است.[۱۷]
- عبدالکریم بن احمد ابن طاووس،
- ابن علقمی وزیر،
- جعفر بن حسن مشهور به محقق حلی،
- یوسف بن علی حلی،
- یحیی بن سعید حلی
- فرزندش جعفر بن محمد بن نما حلی [۱۸]
تألیفات
گرچه در منابع گفته شده که وی دارای تألیفاتی بوده است[۱۹]، اما نه خود آن تألیفات در دسترس است و نه حتی نام آنها.
تاسیس حوزه علمیه حله
در سال ۶۳۶ق نجيب الدين بن نما، کلاس های درسی را که نزديك به مكان منسوب به امام زمان بود، تعمير كرد و جمعى از فقها را در آن سكنى داد. از این زمان به تدریج حوزه علمیه حله اوج گرفت.[۲۰] بسيارى از بزرگان عصر تجدید اجتهاد نیز از حله برخاسته‌اند. چون مغولان به سوی عراق یورش بردند، گروهى از اهل حله نزد هلاكو، فرمانده لشكريان مغول رفته و از او امان گرفتند، لذا جلسات بحث و تدريس كلام و فقه داير ماند.[۲۱]
فرزندان
- جعفر؛ لقبش نجم الدین است و فقیهی مبرز بود. مزار او در حله مقبره ای معروف است به مزار ابن نما.[۲۲]
- أحمد؛ او نزد پدر کسب علم کرد و اجازه نقل روایت گرفت. وی ملقب به نظام الدین است.[۲۳]
- ابو محمد اسماعیل؛ وی نیز از جمله فقهاء بود.[۲۴]
پانویس
منابع
- ابن‌نما، جعفر بن محمد، مثیر الاحزان و منیر سبل الاشجان، قم، مدرسة الإمام المهدی، ۱۴۰۶ق.
- ابن‌طاووس، فرحه الغری، نجف، ۱۳۶۸ق.
- ابن‌طاووس، علی بن موسی، الدروع الوافیه، نسخه عکسی موجود در کتابخانه مرکز.
- ابن‌طاووس، فتح الابواب، به کوشش حامد خفّاف، بیروت، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.
- ابن‌فوطی، عبدالرزاق بن احمد، تلخیص مجمع الآداب، به‌کوشش احمد حسینی، قم، ۱۴۰۱ق.
- امین، محسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
- پاک‌نیای تبریزی، عبدالکریم، «آشنایی با منابع معتبر شیعه: مقتل مثیر الأحزان و منیر سبل الأشجان»، مجله مبلغان، دی و بهمن ۱۳۸۹، ش۱۳۶.
- جمعى از بزرگان، تأريخ الفقه و تطوراته (المنتخب)، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
- حر عاملی، محمد بن حسن، امل الآمل، به‌کوشش احمد حسینی، بغداد، ۱۳۸۵ق.
- خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات، قم، اسماعیلیان، چ۱، ۱۳۹۰ ق.
- سبحانى تبريزى، جعفر، موسوعة طبقات الفقهاء، قم، مؤسسه امام صادق(ع)، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
- قمى، عباس، الكنى و الألقاب، تهران، مكتبة الصدر، چاپ پنجم، ۱۳۶۸ش.
- گرجى، ابوالقاسم، تاريخ فقه و فقهاء، تهران، مؤسسه سمت، چاپ سوم، ۱۴۲۱ق.
- مجلسی، محمد باقر بن محمد تقى، بحار الأنوار، بيروت، مؤسسة الطبع و النشر، اول، ۱۴۱۰ق.
- همو، بحار الانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
- نوری، حسین، مستدرک الوسائل، تهران، ۱۳۲۱ق.
- ابن‌فوطى، عبدالرزاق بن احمد، مجمع الآداب في معجم الألقاب، تهران، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامى، چاپ اول، ۱۴۱۶ق.
- جمعى از بزرگان، تأريخ الفقه و تطوراته (المنتخب)، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
- صدر، حسن، تكملة أمل الآمل، بيروت، دار المورخ العربي، چاپ اول، ۱۴۲۹ق.
- اعرجى، جعفر بن محمد، مناهل الضرب في أنساب العرب، قم، كتابخانه عمومى حضرت آيت‌الله العظمى مرعشى نجفى، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.
- حر عاملى، محمد بن حسن، أمل الآمل في علماء جبل عامل، بغداد، مكتبة الأندلس، چاپ اول، بی‌تا.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دایرة المعارف بزرگ اسلامی
- ↑ ابن فوطى، مجمع الآداب في معجم الألقاب، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۳۳
- ↑ امین،أعيان الشيعة، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص ۲۰۳.
- ↑ امین، اعیان الشیعه، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص۲۰۳.
- ↑ پاک‌نیا تبریزی، «آشنایی با منابع معتبر شیعه مقتل مثیر الاحزان و منیز سبل الاشجان»، ص۱۶۸.
- ↑ امین،أعيان الشيعة، ۱۴۰۳ق، ج۹، ص ۲۰۳.
- ↑ حرعاملی، وسایل الشیعه، ج۲، ص۳۱۰.
- ↑ ابن نما، مثیر الاحزان، مقدمه طریحی، ۱۴۰۶ق، ص۹-۱۰.
- ↑ تأريخ الفقه و تطوراته (المنتخب)، جمعى از بزرگان، بی‌تا، ص۳۸
- ↑ ابن طاووس، فتح الابواب، ۱۴۰۹ق، ص۱۳۱، ۱۳۴.
- ↑ ابن طاووس، فرحة الغری، ۱۳۶۸ق، ص۴۸، ۷۲، ۸۷.
- ↑ خوانساری، روضات الجنات في أحوال العلماء و السادات، ۱۳۹۰ق، ج۲ ، ص۱۷۹.
- ↑ ابن طاووس، الدروع الواقیه، ص۱۱۲
- ↑ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۱۰ق، ج۱۰۶، ص۴۳
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۷، ص۴۷، ۵۲؛ نوری، مستدرک الوسایل، ۱۳۲۱ق، ج۳، ص۴۷۷.
- ↑ امين، أعيان الشيعة، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۲۲۶
- ↑ اعرجى، مناهل الضرب في أنساب العرب، ۱۴۱۹ق، ص۴۷۵
- ↑ ابن طاووس، الدروع الواقیه، ص۷۵.
- ↑ ابن طاووس، فرحه الغری، ۱۳۶۸ق، ص۴۸؛ ابن فوطی، تلخیص...، ج۴، جزء۱، ص۳۳۲-۳۳۳؛ حرعاملی، وسائل الشیعه، ج۲، ص۳۱۰؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۱۰۵، ص۴۴، ج۱۰۶، ص۲۱.
- ↑ حرعاملی، وسائل الشیعه، ج۲، ص۳۱۰.
- ↑ صدر، تكملة أمل الآمل، ۱۴۲۹ق، ج۴، ص۴۲۴
- ↑ گرجى، تاريخ فقه و فقها،۱۴۲۱ق، ص۲۲۷
- ↑ قمی، الكنى و الألقاب، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۴۴۲
- ↑ حر عاملی٬أمل الآمل في علماء جبل عامل، بی‌تا، ج۲، ص۲۴
- ↑ سبحانی، موسوعة طبقات الفقهاء، ۱۴۱۸ق، ج۷، ص۳۲۹