ابوالعاص بن ربیع: تفاوت میان نسخه‌ها

'''اَبوالْعاص بن ربیع بن عبدالعزّی بن عبد شمس، داماد [[پیامبر(ص)]]، خواهرزاده [[خدیجه کبری]] و همسر [[زینب بنت رسول الله|زینب]]. در [[جنگ بدر]] به اسارت [[مسلمانان]] درآمد ولی آزاد شد و چند سال بعد، حدود [[سال ۶ قمری]]، [[اسلام]] آورد و از [[مکه]] به [[مدینه]] مهاجرت کرد.

کنیه او ابوالعاص است اما درباره نام او در منابع اختلاف است. عده‌ای او را قاسم یا مقسّم<ref>ابن قتیبه، ص ۱۴۱</ref> و بعضی هشیم یا مهشم (یا مُهَشِّم) گفته‌اند، اما بیشتر او را لَقیط نامیده‌اند<ref> بلاذری، ج ۱، ص ۳۹۷؛ ابن اثیر، ج ۵، ص ۲۳۷؛ ابن حجر، ج ۴، ص ۱۲۱.</ref>. به گفته طبری، ابو العاص به مال، امانت و تجارت از مردان انگشت شمار مكه بود و مادرش هاله دختر خويلد بود و خديجه خاله وى بود. خدیجه از پيامبر(ص) خواست كه دختر به او بدهد و پیامبر(ص) هیچگاه با خديجه مخالفت نمی‌كرد و اين پيش از نزول وحى بود و دختر بدو داد. خديجه او را چون فرزند خويش می‌شمرد. <ref>تاريخ ‏الطبري،ج‏2،ص:467؛ ترجمه تاريخ‏ الطبري، ج‏3،ص:984</ref>

ابوالعاص پیش از [[بعثت]] پیامبر(ص)، با [[زینب دختر پیامبر (ص)|زینب]] دختر بزرگ آن حضرت [[ازدواج]] کرد. پس از بعثت، با آنکه خدیجه و دخترانش [[ایمان]] آوردند، ابوالعاص همچنان در [[شرک]] باقی ماند<ref>ابن سعد، ج ۸، ص ۳۰-۳۱</ref>. وی که بازرگانی ثروتمند و امین و از جمله مشاهیر [[مکه]] بود<ref>ابن هشام، ج۲، ص۳۰۶</ref>، در [[جنگ بدر]] در صف مشرکان حضور داشت و به اسارت مسلمانان درآمد<ref>واقدی، ج ۱، ص ۱۳۹؛ ابن هشام، ج ۲، ص ۳۰۶</ref>.

هنگامی که مردم مکه برای آزادی اسیران، به تأدیه [[فدیه]] پرداختند، زینب هم فدیه‌ای برای ابوالعاص به [[مدینه]] فرستاد که ضمن آن گردن‌بندی از آن خدیجه بود. گفته‌اند که چون چشم پیامبر(ص) بر آن افتاد، متاثر شد و پس از کسب موافقت مسلمانان، ابوالعاص را آزاد ساخت و اموال زینب را پس فرستاد و از ابوالعاص پیمان گرفت که زینب را آزاد گذارد<ref>ابن هشام، ج ۲، ص ۳۰۷، ۳۰۸؛ واقدی، ج ۱، ص ۱۳۰ـ۱۳۱؛ بلاذری، ج ۱، ص ۳۹۷</ref>. او نیز پس از بازگشت به مکه، زینب را همراه با یاران پیامبر (ص) به مدینه فرستاد<ref> نک: ابن هشام، ج ۲، ص ۳۰۸ـ۳۱۰.</ref>. گفته اند که پیامبر اکرم(ص) پس از هجرت به مدینه کسانی را فرستاد تا دخترانش را از مکه به مدینه بیاورند اما ابوالعاص، زینب را محبوس کرده بود و او نتوانست بیاید.<ref> آفرينش‏وتاريخ/ترجمه،ج‏2،ص:676</ref>

ابوالعاص در مکه به کار خود مشغول بود تا اینکه در [[جمادی الاول]] [[سال ۶ هجری قمری|سال ۶ ق]] همراه با کاروانی از مردان و اموال مردم [[قریش]] برای تجارت راهی [[شام]] شد<ref>بلاذری، ج ۱، ص ۳۷۷، ۳۹۸</ref>. این کاروان در برابر حمله مسلمانان به فرماندهی [[زید بن حارثه]] تاب مقاومت نیاورد. برخی گریختند و برخی دیگر گرفتار شدند و اموالشان به دست مسلمانان افتاد. ابوالعاص نیز گریخت و شبانه خود را به [[مدینه]] رساند و به خانه زینب رفت و به او پناهنده شد. زینب او را پناه داد و آن واقعه را در [[مسجد]] در حضور مسلمانان به اطلاع [[پیامبر(ص)]] رساند. پیامبر(ص) پناهندگی او را پذیرفت و هنگامی که به درخواست زینب دستور داد اموال کاروان را به مشرکان بازگردانند، ابوالعاص همراه با اموال به مکه بازگشت و ضمن بازگرداندن اموال به مردم گفت که به اسلام گرویده است.<ref>مغازی، واقدی، ج2، 553 و 554.</ref>

ابوالعاص پس از چندی به مدینه بازگشت و پیامبر(ص) در [[محرم]] [[سال ۷ هجری قمری|سال ۷ ق]] زینب را با همان عقد زناشویی پیشین نزد او فرستاد<ref>واقدی، ج ۲، ص ۵۵۳ ـ ۵۵۴؛ ابن هشام، ج ۲، ص ۳۱۲ـ۳۱۴؛ ابن سعد، ج ۸، ص ۳۳</ref>. بعضی گفته‌اند که زینب با [[مهریه|مهر]] و [[نکاح]] جدید به زوجیت ابوالعاص درآمد<ref> نک : ابن حجر، ج۴، ص۱۲۲</ref>.

 

زینب برای ابوالعاص پسری به نام «علی» و دختری به نام [[امامه بنت ابوالعاص|امامه]] به دنیا آورد. امامه بعدها به ازدواج علی (ع) درآمد<ref>ابن سعد، ج ۸، ص ۳۱</ref>.

{{پانویس2}}

 

*ابن اثیر، علی بن محمد، سد الغابـه، قاهره، ۱۲۸۵ق.

*ابن حجر عسقلانی، احمدبن علی، الاصابــه‌ فی تمییز الصحابـه، قاهره، ۱۳۲۸ق.

*ابن هشام، عبدالملک، السیره النبویـه، به کوشش مصطفی سقا و دیگران، قاهره، ۱۳۷۵ق/ ۱۹۵۵م.

*مطهر بن طاهر مقدسى، آفرينش و تاريخ، ترجمه محمد رضا شفيعى كدكنى، تهران، آگه، چ اول، 1374ش.